دنا: نگین بی‌بدیل زاگرس

موقعیت دنا در گستره ایران

کیست که ایرانی باشد و دنا را نشناسد؟ کیست که دلش برای طبیعت وطن بتپد و هنوز نداند که دنا همتایی در این طبیعت ناب ندارد؟ کیست که نداند برای مردمان دنا هنوز بیژن و رستم و رودابه و سیاوش و … زنده هستند و هنوز زیباترین مکان‌هایشان را به نام پهلوانان نامی شاهنامه‌ی حکیم جاودان توس می‌نامند؟ و سرانجام آن که کیست که نداند استفاده از صفت نگین برای «دنا» بیشتر از آن که چیزی به دنا بیافزاید، ارزش «نگین» را بالا برده است!
با این وجود کیست که بداند ارزش هر هکتار از خاک دنا از منظر ارزش‌های گیاه‌شناختی، معادل ارزش یکصد هکتار از خاک وطن است؟ و کیست که بداند ارزش 257 هکتار از خاک وطن از منظر غنای جانوری برابر با فقط یک هکتار از خاک دنا است؟
آیا قدر این موهبت را می‌دانیم؟!

محمد درویش در مرکز بازدیدکنندگان دنا - قله بیژن نمایان است

در این مجال کوتاه می‌خواهم همراهان عزیزم در مهار بیابان‌زایی را به سفری مجازی دعوت کنم؛ سفری به بلندای چکاد 4413 متری دنا، به سرزندگی و تپندگی آبشار چندطبقه‌ی پوتک، به شکوه اسرارآمیز بلوری‌ترین غار یخی ایران و به پهنای 93827 هكتاری منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ای که نظیرش را کمتر می‌توان در این کهن بوم و بر مقدس سراغ گرفت؛ منطقه‌ای كه مطابق نقشه‌ی پیش رو بخش‌هايي از آن در سه استان كهكيلويه و بوير‌احمد، اصفهان و چهارمحال و بختياري واقع شده است.
این قلمرو سبز در موقعيت جغرافيايي 51 درجه و 9 دقيقه تا 51 درجه و 37 دقيقه‌ي طول شرقي و 30 درجه‌ و 52 دقيقه تا 31 درجه و 14 دقيقه‌ي عرض شمالي واقع شده و بخشي از سرشاخه‌هاي آبخيز پهناور كارون را دربرمي‌گيرد.

اروند و همراهانش! در کره بس! نوع ایستادنش مرا کشته!!

تعداد 440 گونه‌ي گياهي (متعلق به 62 خانواده) در منطقه‌ي حفاظت‌شده‌ي دنا شناسايي شده است كه از اين تعداد، 123 گونه از اهميت حفاظتي بيشتري برخوردار هستند، چرا كه يا اندميك (انحصاری یا بومی کشور) بوده يا در معرض خطر، آسيب‌پذير و نادر به شمار مي‌روند (28 درصد). با این حساب، افزون بر 6 درصد از مجموع گياهان آوندي كشور تنها در 6 صدم درصد  از خاك كشور تجمع يافته‌اند؛ به ديگر سخن، هر هكتار از خاك دنا، از منظر غناي پوشش گياهي، ارزشي معادل 100 برابر هر هكتار از خاك ايران دارد.
افزون بر آن، متجاوز از 77 گونه‌ي پرنده (6/15 درصد)، 23 گونه‌ي پستاندار (4/14 درصد)، 35 گونه خزنده (7/19 درصد) و 20 گونه‌ي ماهي (5/11 درصد) در محدوده‌ي مورد مطالعه شناسايي شده‌اند. يعني در مجموع 155 مهره‌دار در منطقه‌ي حفاظت‌شده‌ي دنا زيست مي‌كنند كه برابر است با 4/15 درصد از كل مهره‌داران شناخته شده‌ي كشور. به سخني ديگر، از منظر تنوع جانوري، هر هكتار از زيستگاه دنا، حدود 257 برابر هر هكتار از خاك كشور ارزش دارد.

کودکان دنا در منطقه تاریخی آن

بنابراين، در مجموع ميانگين ارزش تنوع زيستي گياهي و جانوري هر هكتار از سرزمين دنا معادل 179 برابر هر هكتار از خاك كشور است.
بيشترين فراز منطقه‌ حفاظت ‌شده ‌دنا، 4413 متر از سطح دريا ارتفاع دارد و قله‌ دنا ناميده مي‌شود و پست‌ترين فرود آن، نقطه‌اي است در شمال غربي آبادی كله‌گله با ارتفاع 2/1359 متر. به ديگر سخن، تفاوت فراز و فرود محدوده‌ مطالعاتي به 8/3053 متر مي‌رسد كه باتوجه به وسعت عرصه، دلالت بر غلبه‌ي وجه كوهستاني بر دشتي آن و شيب بالاي منطقه دارد.

با اروند در کنار آبشار میمند - منطقه حفاظت شده دنا

در باره‌ی دنا – این نگین ناهمتای زاگرس – بیشتر خواهم نوشت …

13 فکر می‌کنند “دنا: نگین بی‌بدیل زاگرس

  1. محمد درویش نویسنده

    خوشحالم كه حتي سفرهاي مجازي هم مي توانند دلچسب بوده و حال آدم را خوش كنند. فكر كنم اگر مسئولين سازمان گردشگري مي دانستند، اين نوع سفر ها را نيز به حساب خود گذاشته و آمار سازمان متبوع شان را بالاتر هم مي بردند! لابد شنيده ايد كه آقايان اعلام كرده اند امسال 40 درصد بر ميزان سفرهاي نوروزي افزوده شده است؛ در حالي كه وزارت نفت اعلام كرده مصرف بنزين در اين مدت نسبت به سال قبل 10 درصد هم كاهش يافته!!

  2. محمد درویش نویسنده

    اگر بخواهيم از اين جور نكات جالب فهرستي تهيه كنيم كه گمان برم سياهه اي بس طويل آفريده خواهد شد. نگاه كنيد به ماجراي حضور يا عدم حضور زنان در ورزشگاه ها، ماجراي نغيير ساعت رسمي كشور، ماجراي تغيير ساعت كار بانكها، ماجراي سهميه بندي بنزين، ماجراي طرح تحول اقتصادي و …

  3. محمد درویش نویسنده

    از آشنایی با شما خوشحالم جناب حامد رحیمی عزیز. امید که روزگار محیط زیست زیبای بافق در شأن نام و مردم پاکنهادش باشد.

  4. روحانی

    سلام من می خواستم بدونم چرا به دنا می گن بهشت زخمی زاگرس؟ آخه دارم واسه نشریه مقاله می نویسم خودم سردبیر نشریه هستم می خواستم در این باره کمکم کنید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تائید دیدگاه فعال است. دیدگاه شما ممکن است کمی طول بکشد تا ظاهر شود.