بایگانی دسته: مشاركت مردمي

راه عبور از بحران آب!

پوستر همایش

    ساعت 16 یکشنبه‌ای که می‌آید، یعنی 23 آذرماه 1393، قرار است سی و نهمین نشست از مجموعه گفتگوهای انسان‌شناسی و فرهنگ به موضوع «فرهنگ و مصرف آب» اختصاص یابد. در این هم‌اندیشی‌ها و گفتگوهای رو در رو، علاوه بر مهدی مجتهدی که به موضوع چگونگی مشارکت جوامع محلی در حل بحران آب می‌پردازد، شب میراب از استاد محمّد تهامی‌نژاد هم برای نخستین بار پخش خواهد شد و نگارنده هم به موضوع راه خروج از بحران آب خواهد پرداخت.

    ورود برای عموم آزاد است و البته اطلاعات بیشتر و نشانی محل برگزاری این نشست را می‌توانید در پرتال مرکز اسناد تاریخ فرهنگی بیابید.

امروز در پردیسان یک رویداد تاریخی رقم خواهد خورد!

    تا ساعتی دیگر، مراسم نخستین جشن کتاب سال محیط زیست ایران در تالار شهدای سازمان حفاظت محیط زیست برگزار خواهد شد. آنچه که در پی می‌آید، متن سخنرانی نگارنده به عنوان دبیر این جشنواره است …

    طبیعت ایران حال خوبی ندارد. نه حال سمندرهای خالدار امپراطور در دره شهبازان خوب است، نه حال میش‌مرغ‌ها در دشت سوتاو بوکان. در سرزمین ما، گوزن‌های زرد، قربانی سیمره می‌شوند و دارکوب‌های سر سرخ، از گلازنی نفس بریده!
و همانطور که هوبره‌ها فدای اشتیاق‌شان به خرامیدن در شاسکوه می‌گردند، کبک‌های تنگ زندان هم در سبزکوه سرخ می‌شوند تا حکایت مرگ‌شان ثبت میراث معنوی گردد! با این وجود، همچنان تک درنای سپید و عاشق ما، هر ساله هزاران کیلومتر می‌پیماید تا عشق بی‌مانندش را به سرزمینی که خاطره‌ی هم‌پروازی با معشوقش را در سینه دارد، نشان دهد …

کتاب سال محیط زیست

    و آن سرزمین، سرزمین ماست؛ سرزمین وحشی بافقی که بیش از 500 سال پیش دریافته بود که ما درخت‌افکن نه ایم، آنها گروهی دگرند، با وجود سد تبر، یک شاخ بی بر نشکنیم؛ همان شاخ بی بری که 2500 سال پیش در منشور پارسوماش، افکندنش برابر با پایان نسل قلمداد شده بود …
با این وجود، امروز بی مهابای فرداها، نسل درختان از جنگل‌های چوبر در تالش تا کهورهای محمدآباد ریگان ریشه‌کن می‌شود و سازمان متولّی محیط زیست ایران بر این باور است که با منطق سرنیزه و چکمه هرگز نمی‌توان توان تاب‌آوری طبیعت وطنی که دوستش داریم را به او بازگرداند و سزاوارانه پاس داشت.
چنین است که تلاش برای توان‌افزایی، ارتقای سواد محیط زیستی و اعتلای فرهنگی ساکنان فلات ایران در صدر اولویت‌های راهبردی ما می‌نشیند؛ تلاشی که در بیست و پنجمین روز از آبان 1393؛ در روزی که به نام کتاب، آگاهی و سبک زندگی نامگذاری شده است، شناسه‌ی گویایش را در همین اجتماع پرشور و فرزانه در تالار زیبای شهدای محیط زیست پردیسان می‌توان رهگیری کرد. اینکه امروز می‌خواهیم همزمان با آیین‌های بیست و دومین سال برگزاری هفته کتاب و کتابخوانی – 24 الی 30 آبان – نخستین دوره از جشن ملّی انتخاب کتاب سال محیط زیست را برگزار کرده و از بین بیش از 300 اثری که در حوزه‌های گوناگون تخصصی، حقوقی، دینی، کودک و نوجوان و نشریات دریافت کردیم – به انتخاب یک هیأت داوری 64 نفره – به صاحبان 25 اثر جوایزی به رسم احترام اهدا کنیم.
سازمان حفاظت محیط زیست امیدوار است بنیانگذاری جشن ملّی انتخاب برترین کتاب محیط زیست در سالی که بر پیشانی‌اش نام فروزان فرهنگ می‌درخشد، سبب شود تا هم نویسندگان طبیعت دوست بیشتری ترغیب به نوشتن در این حوزه شوند، هم ناشرین پرشمارتری با لرزش کمتر دل و دست پای در سرمایه‌گذاری این مقوله‌ی فرهنگی نهند و هم سردبیران محترم، سهم بیشتری از فضای نشریه‌های خود را به محیط زیست اختصاص دهند.
کلام آخر آن که این جشن بزرگ و وزین هرگز شکل نمی‌گرفت اگر حمایت مقامات ارشد سازمان از یک سو، همراهی مدیران طبیعت‌دوست در وزارت محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی و تلاش شبانه‌روزی گروهی از همکاران سختکوشم در دفتر آموزش و مشارکت مردمی، روابط عمومی، اداره کل پشتیبانی و دیگر واحدهای حمایت‌کننده وجود نداشت، جمله‌ی پایانی را اما مایلم به رقیه عباسی، فریدرضا خلجی علیایی، فریبا سلیمی و محمّد صدقی اعضای خستگی‌ناپذیر دبیرخانه نخستین جشنواره کتاب سال محیط زیست تقدیم کنم که می‌دانم دست‌کم ساعت‌ها از خواب و استراحت‌شان را ربودم تا امروز در پیشگاه فرزانگان فرهیخته‌ی محیط زیست کشور، آبروداری کنیم.
زنده باشید بچه‌ها …

ارومیه جان می‌گیرد … نمی‌گیرد … می‌گیرد!

    فرصتی طلایی برای احیای دوباره دریاچه ارومیه

    دست کم در طول شش سال اخیر، هرگز حال ارومیه به خوبی همین لحظه که این سطور را می‌خوانید نبوده است. با این وجود، هرگز فرصت طلایی نجات دریاچه هم اینگونه در معرض تهدید نبوده است! چگونه چنین پارادکسی ممکن است؟ نوشتار پیش رو، کوشیده است تا این ناسازه را بشکافد … ادامه‌ی خواندن

سه خطای محیط زیستی هیأت‌های عزاداری در ایران!

اشتباه‌هایی که در محرم نباید تکرار شود …

در روزهایی که فضای شهر و دیارمان بیش از همیشه، بوی آزادگی و پایداری در برابر بیداد و ظلم و جهل و پیمان‌شکنی می‌دهد و با نام نامی حسین (ع) عطرانگیز شده است؛ گاه رفتارهایی، مناظری و سخنانی را می‌بینیم و می‌شنویم که آشکارا ناسازه‌ای نابخشودنی با نیت خیر برپاکنندگان یاد و خاطره‌ی آزادمردان و زنانی دارد که بیش از 1330 سال پیش با خون و اشک خویش در کربلا، کوشیدند تا کیفیت ممتاز زندگی منادیان عدالت‌خواه و ظلم‌ستیز را در جهان تضمین کنند؛ کیفیت زندگی‌ای که امروزه ممکن است تحت تأثیر چند خطای بارز محیط زیستی در آیین‌های بزرگداشت آن حماسه‌‌آفرینان بزرگ صدر اسلام، از عیارش به شدت کاسته شود …

 

ادامه‌ی خواندن

بحران آب و مسئولیت اجتماعی

    در تازه‌ترین شماره ماهنامه اندیشه پویا که از چند روز پیش بر روی دکه‌های روزنامه‌فروشی‌ها هم پخش شده است، نگارنده به همراه یک استاد جامع‌شناس از دانشگاه تهران – دکتر علی اصغر سعیدی – و دکتر محمّد فاضلی، معاون پژوهشی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری به گفتگو در باره‌ی موضوعی پرداخت که امروز به بزرگترین تهدید امنیت ملّی ایرانیان بدل شده و پیامد بی‌توجهی کامل به رعایت موازین و ملاحظات محیط زیستی در چیدمان توسعه است.

بحران آب و مسئولیت اجتماعی ما

    از بحران آب سخن می‌گویم؛ بحرانی که اینک بسیاری از فرهیختگان جامعه را واداشته تا برای درمانش از ظرفیت علوم اجتماعی کمک گیرند و گفتگو در مورد آن را به دانشکده‌های فنی آب و آبیاری و آبخیزداری محدود نسازند. اینکه چگونه نظام حاکم بر مدیریت آب کشور که برخوردار از شورای عالی آب به ریاست عالی‌ترین مقام جمهور هم بود و یک کمیته‌ی ملّی توسعه پایدار هم به ریاست یکی از اعضای برجسته‌اش فعالیت می‌کرد، اجازه داد تا به جای 40 درصد، افزون بر 85 درصد از اندوخته‌های آبی زیرزمینی کشور مصرف – بخوان تاراج – شود …
مشروح این گفتگوی دو ساعته را که به همت مریم شبانی فراهم شده است، می‌توانید در صفحات 22 الی 25 از شماره بیستم ماهنامه اندیشه پویا با عنوان: «خشکسالی مدیریتی؛ علت بحران آب» مطالعه فرمایید.

مجوز سقزگیری، تراژدی زاگرس را مصیبت‌بارتر می‌سازد!

    هفته گذشته فرصتی دست داد تا در همایش پرشور دوستداران محیط زیست در روانسر کرمانشاه که به همت یاران سبز ژینگه برگزار شده بود، شرکت کنم. یکی از سخنرانان در آن همایش، آقای دکتر نعمت‌الله منوچهری، نماینده مردم اورامانات (پاوه، جوانرود، روانسر و ثلاث باباجانی) بود که به حمایت آشکار از ملاحظات محیط زیستی پرداخت و حتی در فرودگاه کرمانشاه هم در یک گفتگوی کوتاه تأکید کرد که خود را سرباز محیط زیست می‌داند. با این وجود، خبر خوشی را که در آن همایش اعلام کرد، آزادسازی دوباره‌ی فرآیند ویرانگر سقزگیری از درختان بنه در زاگرس بود! شگفت‌آورتر آنکه وقتی این خبر از سوی ایشان اعلام شد، برخی از حاضران در این همایش محیط زیستی! به ابراز احساسات پرداخته و برای وی دست زدند!! ادامه‌ی خواندن

در ستایش از سونامی تفنگ‌کُشان در کردستان

     در تداوم موج بیداری محیط زیستی ایرانیان

      همانگونه که اغلب، طراوت و ابرهای باران‌زا متأثر از غلبه‌ی باد غرب، از باختر به سمت خاور وطن می‌وزد، اینبار هم این هموطنان شایسته‌ام در آبادبوم‌های سه استان کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی بودند که موج رهاسازی وحوش و پرندگان در اسارت را در کنار اعدام تفنگ‌هایی که قلب حیات وحش را نشانه رفته بودند، به راه انداختند تا همه دریابیم که از هر سونامی‌ای نباید ترسید! ادامه‌ی خواندن

هیچ بادی لانه‌ی پرندگان را دوباره سر جایش نمی‌گذارد!

    پیامدهای اعدام شش روباه در بلوچستان برای تمام زیستمندان ایران …

    در خبرها  آمده بود که هفته گذشته یکی از اهالی روستای کیشکور از توابع شهرستان سرباز در جنوب استان سیستان و بلوچستان با به دارآویختن شش روباه و نمایش لاشه‌ی بی‌جان آنها در اطراف مزرعه‌اش، کوشیده است تا زهرچشمی فراموش‌نشدنی از روباه‌های منطقه گرفته و بدین‌ترتیب خیالش از بابت بقیه‌ی مرغ و خروس‌هایش راحت باشد! غافل از این که احتمالاً روباه‌ها متوجه پیام او نخواهند شد! خواهند شد؟ ادامه‌ی خواندن

نامگذاری سال 93 و سنت‌شکنی رییس دولت یازدهم در پیام نوروزی

    تا اینجا، حسن روحانی تنها رییس جمهور در طول تاریخ جمهوری اسلامی و شاید یگانه رییس دولتی در طول تاریخ معاصر ایران باشد که در پیام نوروزی خود، آشکارا و مستقیم به موضوع محیط زیست پرداخته است. اینکه چرا تاکنون رؤسای ده دولت پیشین هرگز فضایی را به گرایه‌های محیط زیستی در پیام‌های نوروزی خود اختصاص نداده‌اند، البته موضوع مهمی است که شاید روزی عنوان پژوهش دانشنامه‌ی یکی از دانشجویان علوم اجتماعی یا حقوقی باشد. زیرا نگارنده بر این باور است که آسیب‌شناسی فقدان ردپای محیط زیست در کلام نوروزی بزرگان این سرزمین، یکی از مؤلفه‌هایی است که سبب شده تا بازخوردهای نگران‌کننده و پس‌رونده‌اش امروز ما را درگیر بزرگترین بحران‌های محیط زیستی در هر چهار حوزه‌ی تنوع زیستی، آب، خاک و هوا کند. چرا که این ملاحظات محیط زیستی بوده که اغلب در پای مصلحت‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ذبح شده و بر بدهکاری بوم‌شناختی وطن آنچنان افزود تا به مرز ورشکستگی اکولوژیکی در ارومیه، بختگان، زاینده‌رود، تهران، قم، کارون، انزلی، هامون، پریشان و … برسد. ادامه‌ی خواندن

کار بزرگ مردمان یک شهر کوچک در سیزده‌بدر!

    ابتکاری جالب برای جمع‌آوری سبزه‌های هفت سینکار بزرگ مردمان یک شهر کوچک در سیزده‌بدر!
   از بروجن خبر می‌رسد که به رغم بارندگی، دوستداران محیط زیست در این شهرستان مرتفع کشور، کاری بزرگ را سامان داده و چالش پرتاب یا رهاسازی سبزه‌های سفره‌ی هفت سین را به یک فرصت بدل ساختند … ادامه‌ی خواندن

در ساعت 20:30 امشب، ایرانیان رکورد هشت ساله را جا به جا خواهند کرد!

به استقبال ساعت زمین برویم …
   از ساعت 20:30 امشب – 9 فروردین 1393 – به مدت یک ساعت قرار است تا ایرانیان به یک پویش گسترده‌ی جهانی پیوسته و با خاموش کردن چراغ‌ها و دیگر وسایل الکتریکی غیرضروری خویش، نشان دهند که برای مقابله با خطر تغییرات آب و هوایی باید در مدیریت مصرف انرژی تجدید نظر کرد؛ حرکتی که ممکن است با یک رکوردشکنی هم همراه باشد … ادامه‌ی خواندن

متن کامل آخرین گفتگویم در سال 1392

    می توان گفت تمامی علاقمندان به محیط زیست و حیات وحش نام محمد درویش را می شناسند. در سالی که گذشت نیز یکی از چهره های تاثیرگذار محیط زیست ایران بود. سال هاست که در عرصه حفاظت و آموزش محیط زیست فعال است و هم اکنون نیز مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست می باشد. در ادامه مطلب مصاحبه اختصاصی محمد درویش با وت پارس را مطالعه می کنید. ادامه‌ی خواندن