«ارتباط نزديك» نام يك برنامه زنده تلويزيوني است كه در روزهاي زوج هفته از شبكه 4 سيماي جمهوري اسلامي ايران پخش ميشود. برنامه امروز ارتباط نزديك – 21 اسفند 1387 – به مناسبت تقارن با آخرين روز هفته منابع طبيعي به بحث در مورد مهمترين چالشهاي اين حوزه خواهد پرداخت. آقايان دكتر فرود شريفي – معاون وزير جهاد كشاورزي و رييس سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور – و محمدباقر صدوق – مديركل محيط زيست استان تهران – نيز مهمانان اين برنامه هستند كه قرار است از مهمترين دغدغههاي حوزه متبوع خود سخن گفته و به پرسشهاي موجود در عرصه منابع طبيعي و محيط زيست وطن پاسخ دهند.
اميدوارم، همان طور كه مسئولين اين برنامه به نگارنده گفتند، حقيقتاً شاهد يك بحث چالشي جدي در طول 50 دقيقه زمان برنامه باشيم و بينندگان برنامه به عينه ببينند كه برخي ملاحظات مرسوم و محافظهكاريهاي رايج به كناري نهاده شده است.
ساعت شروع پخش اين برنامه 18:30 خواهد بود.
محيط زيست ايران در دهه گذشته : يك گام به پيش يا دو گام به عقب؟!
در ششمين روز از هفته منابع طبيعي و به دعوت انجمن علمي گروه مديريت، برنامهريزي و آموزش دانشكده محيط زيست دانشگاه تهران، رأس ساعت 10 صبح فردا – 20 اسفندماه 1387 – در تالار اجتماعات دانشكده محيط زيست به ايراد سخنراني خواهم پرداخت. موضوع اين سخنراني: «بررسي وضعيت محيط زيست ايران در دههي گذشته» است.
اين كه آيا روند پايداري در محيط زيست ايران از شيبي كاهنده پيروي ميكند يا افزاينده؟ اين كه سهم دولت و نهادهاي مردمنهاد در بروز وضعيت كنوني محيط زيست چيست؟ اين كه تنگناهاي مديريتي، فرهنگي، اقليمي و اقتصادي چه سهمي از فشار بر محيط زيست امروز ايران را برعهده دارند؟ اين كه دورنماي محيط زيست ايران را چگونه بايد ديد و يا چگونه ميتوان ديد و يا چگونه ميشد ديد؟! و اين كه …
دريافتهاي مورد اشاره در شمار مهمترين جستارهايي است كه در نشست فردا و به كمك دانشجويان و ديگر مخاطبان فرزانهي خويش، خواهيم كوشيد تا به تحليل و مداقه در آن بپردازيم.
كاكتوس: گزينهاي مناسب براي جبران كمبود علوفه در كشور
پيشينه موضوع:
به دنبال سفر آقاي صالح چوكي، كارشناس تونسي ايكاردا در سال 1383 به ايران و معرفي دستاوردهاي كشور تونس در زمينهي كاشت گونهاي علوفهاي از گياه كاكتوس با نام علمي Opuntia ficus-indica، خوشبختانه تحركات خوبي در وزارت جهاد كشاورزي صورت گرفته و مقدمات بهرهبرداري از اين تجربيات و كاشت كاكتوس در مناطق مستعد كشور فراهم شد.
آنچه در پي ميآيد، گزارش مصوري است كه دوست و همكار خوبم، آقاي مهندس احسان زندي اصفهان، از اعضاي هيأت علمي بخش تحقيقات مرتع مؤسسه متبوع از مأموريت اخيرشان تهيه كرده و اينك براي آگاهي خوانندگان عزيز مهار بيابانايي در اختيار نگارنده قرار دادهاند. ضمن سپاس از ايشان و آرزوي موفقيت بيشتر براي اين جوان سختكوش و دانشمند، اميدوارم حاصل اين تلاشها به آباداني و پايداري بيشتر اين بوم و بر مقدس منجر شود. گفتني آن كه در اين مأموريت، علاوه بر آقاي زندي، آقاي صالح چوكي و آقاي مهندس فياض (رييس بخش تحقيقات مرتع) نيز حضور داشتند و استانهاي ايلام، خوزستان و بوشهر مورد بازديد قرار گرفت.
اقدامات انجام شده در استانهاي مختلف به شرح زير بود:
1. برگزاري كارگاه آموزشي براي كارشناسان در استان ايلام
كارگاه آموزشي استان ايلام با شركت كارشناسان دستگاههاي اجرايي و تحقيقاتي استان در محل مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان ايلام برگزار شد. آقاي صالح چوكي در اين كارگاه به صورت پاور پوينت شرايط محيطي مناسب براي كشت كاكتوس از نظر خصوصيات آب و هوايي و خاك را توضيح دادند و تكنيكهاي كشت را براي شركت كنندگان تشريح كردند. علاوه براين با توجه به مشكلاتي كه براي كاكتوسهاي وارد شده از تونس به دليل معطل ماندن در قرنطينه و توصيههاي سازمان حفظ نباتات براي نگهداري در گلخانه ايزوله شده كه موجب بروز و توسعه اثرات قارچ بر پدهاي كاكتوس شده بود توصيههاي لازم را ارايه كردند كه به نظر ميرسد توصيههاي سازمان حفظ نباتات براي نگهداري در گلخانه ايزوله عامل اصلي بروز و توسعه قارچ بوده است و ادامه اين امر موجب نابودي تمام پدها ميگرديد.
2. بازديد از سايت مهران:
سايت مهران كه از طرف مركز تحقيقات براي كشت كاكتوس انتخاب گرديده بود مورد بازديد قرار گرفت در اين سايت مشكلاتي به شرح زير وجود داشت:
• خاك محل كشت عليرغم توصيههاي قبلي به مجري و ارسال دستورالعمل داراي بافت سنگين بود كه براي كشت كاكتوس مناسب نيست.
• روش كاشت نيز به درستي اجراي نشده بود. پدهاي كشت شده در جهت و با زوايه مناسب كشت نشده و در عمق لازم نيز اين كشت صورت نگرفته بود.
• توسعه رشد قارچ در قسمتهاي داخل خاك از ديگر مشكلات اين سايت بود
هنگام بازديد مقرر شد كليه پدهاي كشت شده از خاك خارج شده و به مدت ده روز در هواي آزاد بمانند تا آلودگي قارچي برطرف شود. محل كشت به محل ديگري كه داراي خاك مناسبتري باشد منتقل گردد. بعد از كشت آبياري صورت نگيرد.
3. بازديد پدهاي كشت شده در چهار سال قبل در قصر شيرين
در محل اداره جهاد كشاورزي شهرستان ايلام تعداد 35 پد كه از چهار سال قبل كشت شده است مورد بازديد قرار گرفت در اين محل بارندگي 400 ميليمتر و خاك لومي است. از هر پايه كاكتوس تعداد 30 دبل پد قابل كشت وجود داشت كه تعداد 120 دبل پد براي احداث باغ در منطقه گندمبان قصرشيرين برداشت شد.
كاكتوس هاي چهار ساله در محوطه اداره كشاورزي قصرشيرين
4. كشت پدهاي برداشت شده در منطقه گندمبان قصرشيرين جهت احداث باغ ميوه
يك قطعه زمين دو هكتاري جهت كشت كاكتوس در منطقه گندمبان قصرشيرين آماده و روش كشت توسط آقاي صالح چوكي آموزش داده شد و با حضور آقاي دكتر جهانسوز ، نماينده سازمان فائو در ايران و رئيس سازمان جهاد كشاورزي استان و مديران و كارشناسان محلي و گروه اعزامي توسط موسسه به اتفاق آقاي صالح چوكي عمليات كشت آغاز شد.
5. برگزاري كارگاه آموزشي در استان خوزستان
كارگاه آموزشي استان خوزستان با شركت كارشناسان استان در محل مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان خوزستان برگزار گرديد. آقاي صالح چوكي در اين كارگاه به صورت پاور پوينت شرايط محيطي مناسب براي كشت كاكتوس از نظر خصوصيات آب و هوايي و خاك را توضيح دادند و تكنيكهاي كشت را براي شركت كنندگان تشريح كردند. علاوه براين با توجه به مشكلاتي كه براي كاكتوسهاي وارد شده از تونس به دليل معطل ماندن در قرنطينه و توصيههاي سازمان حفظ نباتات براي نگهداري در گلخانه ايزوله شده كه موجب بروز و توسعه اثرات قارچ بر پدهاي كاكتوس شده بود توصيههاي لازم را ارايه كردند كه به نظر مي رسد توصيههاي سازمان حفظ نباتات براي نگهداري در گلخانه ايزوله عامل اصلي بروز و توسعه قارچ بوده است و ادامه اين امر موجب نابودي تمام پدها مي گرديد. در پايان سخنراني علمي آقاي صالح چوكي شركت كنندگان در كارگاه سوالاتي را مطرح كردند و آقاي صالح چوكي توضيحات لازم را ارايه كردند.
كارگاه آموزشي استان خوزستان
6. بازديد سايت بستان
در بازديد سايت بستان شرايط خاك محل مناسب ولي آلودگي قارچي خسارت زيادي وارد كرده بود كه با توصيههاي آقاي صالح چوكي كليه پدها از خاك خارج و قسمتهاي پوسيده قطع و باقيمانده پدها براي يك هفته انتظار روي زمين قرار گرفته تا كاملا اثر قارچ برطرف و سپس اقدام به كشت گردد.
ريشه زايي پدهايي كه در انتها فاقد پوسيدگي بوده است و جدا كردن قسمتهاي پوسيده در سايت بستان
7. بازديد كاكتوسهاي بومي در منطقه حلاف خوزستان
كاكتوسهاي بومي از گونه ديگري به نام rubusta هستند كه با گونه وارد شده از كشور تونس جهت كشت علوفه به نام Ficus indica متفاوت بوده و گونه بومي از قابليتهاي لازم براي توليد علوفه مانند گونه وارداتي برخوردار نيست.
8. بازديد سايت رامهرمز
سايت رامهرمز نيز مورد بازديد قرار گرفت و مشابه ساير سايتها مشكل پوسيدگي ناشي از قارچ برروي پدهاي كا كتوس مشاهده شد. كليه پدها از زمين خارج و قسمتهاي پوسيده جدا و دستورالعمل كشت به صورت عملي براي مجري تشريح شد.
9. برگزاري كارگاه آموزشي در استان بوشهر
كارگاه آموزشي استان بوشهر با شركت كارشناسان مركز تحقيقات و اداره كل منابع طبيعي در محل مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان بوشهر برگزار گرديد. آقاي صالح چوكي در اين كارگاه به صورت پاور پوينت شرايط محيطي مناسب براي كشت كاكتوس از نظر خصوصيات آب و هوايي و خاك را توضيح دادند و تكنيكهاي كشت را براي شركت كنندگان تشريح كردند. علاوه براين با توجه به مشكلاتي كه براي كاكتوسهاي وارد شده از تونس به دليل معطل ماندن در قرنطينه و توصيههاي سازمان حفظ نباتات براي نگهداري در گلخانه ايزوله شده كه موجب بروز و توسعه اثرات قارچ بر پدهاي كاكتوس شده بود توصيههاي لازم را ارايه كردند كه به نظر مي رسد توصيههاي سازمان حفظ نباتات براي نگهداري در گلخانه ايزوله عامل اصلي بروز و توسعه قارچ بوده است و ادامه اين امر موجب نابودي تمام پدها مي گرديد. در پايان سخنراني علمي آقاي صالح چوكي شركت كنندگان در كارگاه سوالاتي را مطرح كردند و آقاي صالح چوكي توضيحات لازم را ارايه كردند.
10. بازديد سايت آبخوان در استان بوشهر
در سايت آبخوان محل كشت مورد بازديد قرار گرفت و پدهاي كاكتوس به دليل آلوده به قارچ از زمين خارج شد و توضيحات لازم در خصوص نگهداشت آنها به مدت يك هفته براي انتظار كشت ارايه گرديد.
11. بازديد سايت برازجان:
در سايت برازجان محل كشت مورد بازديد قرار گرفت و پدهاي كاكتوس به دليل آلوده به قارچ از زمين خارج شد و توضيحات لازم در خصوص نگهداشت آنها به مدت يك هفته براي انتظار كشت ارايه گرديد.
12. بازديد از پارك جنگلي منابع طبيعي جهت كشت جديد
نظر به اينكه از طرف اداره كل منابع طبيعي آقاي مهندس مهاجري ابراز علاقه مندي و همكاري جهت كشت كاكتوس نمود از اين رو سايت مورد نظر در پارك جنگلي مورد بازديد قرار گرفت و يك قسمت انتخاب و مقرر گرديد مسوليت حفاظت و نگهداي آن به عهده منابع طبيعي واگذار گردد.
13. بازديد سايت دلارام
سايت دلارام نيز مورد بازديد قرار گرفت و توضيحات لازم در مورد كشت داده شد.
14. برگزاري كارگاه آموزشي در مؤسسه
دست آخر آن كه در مؤسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور هم – هفته گذشته – كارگاه آموزشي با حضور معاونت محترم پژوهشي مؤسسه و رئيس و اعضاي هيأت علمي و كارشناسان بخشهاي تحقيقاتي گياهان دارويي، بيابان و مرتع در محل سالن جلسات امور اداري تشكيل و آقاي صالح چوكي در خصوص كاكتوس، تكنيكهاي كشت و محيطهاي مناسب جهت كشت به صورت پاور پوينت ارايه و در خاتمه به سوالات حاضرين پاسخ دادند.
اميد كه با عبرت گرفتن از اشتباهات تكنيكي گذشته، بتوانيم كاشت اين گونه مفيد را در مكانهاي مناسب ترويج كرده و گسترش دهيم.
منظری برای درک بهتر اهمیت منابع طبیعی
پیتر جی جارویس (Peter J. Jarvis) مؤلف کتاب مبانی بومشناسی و مسایل محیط زیست، در تشریح معنی زندگی مینویسد: «نخستین نشانهی حیات بر روی کرهی زمین حدود 3.5 میلیارد سال پیش ظاهر شد. در این زمان، سلولهایی به وجود آمدند که قادر به استفاده و تثبیت انرژی بودند و از آن برای رشد و تولید مثل استفاده کردند.»
بر این بنیاد میتوان دریافت که دستکم یک میلیارد سال زمان لازم بوده تا زمین پس از پدیدآمدنش در 4.5 میلیارد سال قبل، بتواند اوّلین نشانههای جدی حیات را بر روی خود درک کند. از آن زمان، 3 میلیارد 498 میلیون سال دیگر زمان لازم بود تا نخستین نسل از آنچه که امروز به انسان مشهور است، پا به عرصه ی حیات بگذارد. امّا همین انسان دو میلیون ساله، نیاز به یک میلیون و هشت صد هزار سال زمان داشت تا بتواند آنچه که از او با عنوان «انسان فرزانه» یاد میشود را در 200 هزار سال پیش پدید آورد.
و به گفتهی جارویس، از این زمان بوده که نوعی ادراک بومشناختی (اکولوژیک) لازمهی بقای آدمی شده است. ادراکی که تا امروز همپا و همراه او رشد کرده و تکامل یافته است؛ امّا بیتردید هنوز حتا به مرزهای بلوغ هم نرسیده، چه رسد به دانشی تکاملیافته و کامل.
کافی است به یاد آوریم که از بین حدود یکصد میلیون جانداری که حدس زده میشود در این جهان زندگی میکنند، فقط 1.4 میلیون آنها تاکنون شناسایی شدهاند. بدتر از آن این که بسیاری از این شناساییها، هنوز در مراحل ابتدایی و جنینی آن باقی مانده است؛ چرا که بشر نه پولش را داشته و نه وقتش را که به این موضوعات بیاهمیت بپردازد!
و دقیقاً از همین روست که امروز و در سومین روز از هفته منابع طبیعی، تمامیت اندوختههای طبیعی جهان در یک نگاه کلان و وضعیت منابع طبیعی سرزمین مادریمان، در یک نگاه خرد، اینگونه مورد هجمهی توسعهسالاران طبیعتستیز قرار گرفته است. در صورتی که اگر همان گونه که اشاره خواهم کرد، تنها اندکی از تعجیل تماشاکردن دست برداشته و با تأمّل به طبیعت پیرامون خود بنگریم، آنگاه درخواهیم یافت که در این جهان لایتناهی، شاید هیچ گوهری ارزشمندتر از خاک و آب کرهی زمین وجود نداشته باشد!
به قول ملای روم:
از درون خویش این آوازها ؛ منع کن تا کشف گردد رازها
رنگها بینی به جز این رنگها ؛ گوهران بینی به جای سنگها
نفوذ يك ليتر آب در زمين جنگلي 7 دقيقه، در زمين كشاورزي 46 دقيقه و در زمين بدون پوشش 4 ساعت و 6 دقيقه است .چه سخنی از این سادهتر و در عین حال گویاتر میتواند اهمیت حفظ سبزینه و منابع طبیعی را در زیست محیط ایران نشان دهد؟ وقتی بدانیم نفوذپذيري آب در جنگل، 40 برابر خاك بدون پوشش است؛ چگونه میتوانیم بی مهابای فرداها در برابر تغییر کاربری غیر علمی و افزایش برهنگی سرزمینمان سکوت کنیم و دم برنیاوریم؟ رخدادی که آشکارا موجودیت منابع طبیعی ما را به چالش گرفته است. از همین روست که وقتی به مرور سخنان عالیترین رهبران ایران در مناسبت هفتههای منابع طبیعی سالهای گذشته میپردازیم، نمیتوانیم همراهی خویش را با این سخن رییسجمهور وقت – سید محمد خاتمی – اعلام نداریم: «اهتمام به منابع طبيعي، مهمترين رکن توسعه پايدار است. »
چنین است که باید بپذیریم، تصور زیستن در جهانی عاری از مواهب طبیعی، چیزی نیست جز همان کابوس مرگبار و فضای دوزخواری که اغلب ما آن را در زنهار کتابهای آسمانی و یا بر پردهی نقرهای هنر هفتم درک کردهایم. از همین روست که کیفیت و کمیت منابع و اندوختههای طبیعی در هر سرزمینی، نخستین و بنیادیترین شرط استمرار حیاتی پویا و با نشاط به شمار میرود. دریافت مهمی که همزمان با بلوغ فکری جوامع و پوستاندازی تمدن، نوع بشر بيشتر درمیيابد که چه رابطهی تنگاتنگ و تودرتويي با چه ابعاد عظيم و غيرقابل پيشبينیای بين مسايل زيستمحيطی و منابع طبیعی با کيفيت زندگی وجود دارد.
آنچه که امروز از هماوردی انسان با طبيعت برجای مانده، چيزی نيست جز انفجارِ جمعيت، کاهش تنوّع زيستی، آلودگی محيط زيست و نبود امنيت غذايي؛ در صورتی که اين انتظارِ زيادی نبود که نسلِ دانای امروز بتواند به گونهای رفتار کند تا دستکم فرزندانش بتوانند از طعم شيرين هماغوشی با طبيعت سخن گفته و لذّت برند؛ نه از مصائبِ تلخ هماوردی با آن رنج و دردی فزاينده را تحمّل کنند.
بر اين بنياد، گزاف نخواهد بود که بگوييم: تمدّن معاصر در شرايطی نخستين دهه از هزارهی سوّمِ عمر خويش را به پایان میبرد که فرسنگها از مسيری متعادل و خردمندانه از منظر ملاحظات بومشناختی فاصله گرفته و بسياری از روندهای زيستمحيطیاش با شتابی پسرونده مواجه شده است؛ به نحوی که شايد بيش از هر زمان ديگری بتوان ادعا کرد: جامعهی انسانی از بنياد ناپايدار مینمايد؛ ادعايي که بسياری از انديشمندانِ حوزهی محيط زيست بر آن مهر تأييد زدهاند.
البته بايد اذعان داشت که انديشگانِ «پايداری منابع طبیعی و محیط زیست»، در شمارِ موضوعاتی است که درجهی اهميت آن در جستارهای زيستمحيطی، نشان از آگاهی و رفاه نسبی منطقه يا جامعهای دارد که موضوعات ياد شده در آن به چالش کشيده شده است. به سخنی ديگر، کشف و اندازهگيری و ارزيابی شاخصهای پايداری زيست (نظير کيفيت تنوّع زيستی) مسألهی بسيار مهمی است؛ امّا برای آنانی که مجال آن را دارند يا اين مجال به آنها داده شده است تا به مسايل بزرگ و مهم خويش بيانديشند! از همين روست که متأسفانه در اغلب کشورهای جنوب مشاهده میشود که مثلاً تنوّع زيستی به موضوعی فانتزی بدل شده و امکانی برای پرداختن به ابعاد آن، به نحوی که سزاوار باشد، کمتر به وجود آمده و میآيد.
در حالی که تا دو يا سه دههی پيش، شمارِ کسانی که میپنداشتند: طبيعت اين توان را دارد تا از خود محافظت کرده (ذاتاً خود را بازسازی کند) و میتوان فعاليت اقتصادی و توسعهی منتج از آن را جدای محيط زيست طبيعی مورد بررسی قرار داد، در اکثريت قرار داشتند؛ امروزه شرايط به گونهای ديگر رقم خورده و شاهد رشد شتابناکِ باورهايي هستيم که پندارهای نسل گذشته را به درستی به چالش کشاندهاند؛ باورهایی که می-گويند: «اگر میخواهيم عملکرد اقتصادی جامعه به پايداری برسد، بايد ملاحظات زيست محيطی در فعاليتهای تجاری بيشتر رعايت شود. اينک بهرهبرداری از مواد اوّليه و به دنبال آن تجمع و رهاشدنِ اين مواد در محيط زيست به حجمی رسيده که از حد ظرفيت تحمّل بومشناختی فراتر رفته است. بنابراين برای کاستن از شتاب مصرف مواد اوّليه، بايد مصرفِ جهانی آن به بهانهی توسعهی اقتصادی، قانونمند شده و مهار گردد. چه، اگر میخواهيم مواد اوّليهی ما دچار تخريب نشوند، بايد به آنها فرصت بازفرآوری و زيستپالايي مجدد دهيم.»
فرجام:
جمعيت، آلودگی و منابع سه حوزهی عمدهای هستند که ريشهی اغلب بحرانها يا دشواريهای زيستمحيطی جهانِ ما، پيرامون يا متأثر از آنهاست. با اين وجود و به رغم حضور طيف ظاهراً پرشمار و متنوّعی از مسايل زيستمحيطی، به قول دانيل چيراس – Daniel D. Chiras – صاحب کتاب ارزشمند «علوم زيستمحيطی؛ اقدام برای آيندهای پايدار » (Environmental science; action for a sustainable future) به نظر میرسد ريشههای اصلی اغلب اين مسايل در حوزهی محيطزيست به درخت واحدی میرسند؛ به سخنی ديگر، از آنجا که عموماً درکی ناقص و مبتنی برعلايق يا مصلحتسنجيهای بخشی، متوجه اقدامات بازدارندهی بحرانهای زيستمحيطی است، مشاهده میکنيم که راهکارهای ارايه شده يا سياستهای به کار رفته، بعضاً به تغييرات و جرح و تعديلهای حاشيهای پرداخته يا تنها بخشی از يک مسأله را حل کردهاند و درنتيجه عملاً و با ناديده انگاشتن ابعاد واقعی بحران، مسايل را وخيمتر کرده و هزينهی درمان را در طول زمان بالاتر بردهاند. چيراس حتا پا را از اين هم فراتر نهاده و صراحتاً میگويد: «با گذشت سالها به اين دريافت رسيدهام که بسياری از تلاشهای ظاهراً اساسی صورت گرفته به انگيزهی حفاظت از محيطزيست، اصلاً ربطی به موضوع نداشتهاند! در حقيقت، بيشتر تلاشها را دقيقاً میتوان به مثابه جانشين و وسيلهای موقت تلقی و ترسيم کرد، زيرا اغلب آنها فقط به نشانگانِ بيماری می-پردازند و از فهم دلايل اصلی نهفته در آن عاجزند.»
به هرحال آنچه که انکارناپذير مینمايد، آن است که نگرانی از آيندهی زيستمحيطی جهان و عواقب درازدستیهای نابخردانهی آدمی در اندوختههای طبيعی آن، اينک نه صرفاً دغدغهی روشنفکران و انديشمندان حوزهی محيط زيست که در شمارِ پنج گرايهی نخست مردان سياسی زمين است.
امید که در آیینهای گرامی داشت هفتهی منابع طبیعی در ایران، مردان و زنان سیاستسالار ایرانی هم عملاً ثابت کنند که رعایت ملاحظات مبتنی بر حفظ محیط زیست، در شمار اولویتهای محوری برنامههای ایشان جای دارد. عزم دولت ایران برای انتشار گزارش ملّی کشور در خصوص تغییرات آب و هوا و پیامدهای جهانگرمایی، میتواند شناسهای امیدبخش در این حوزه به شمار آید؛ شناسهای که انتشار نخستین پیشنویس این گزارش – همزمان با آغاز هفته منابع طبیعی – نویدبخش سزاوارانهی آن است.
دست نگه داريد؛ لطفاً جنگلها را حراج نكنيد!
در پي اعلام اين خبر كه گروهي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي درصدد تنظيم و ارايهي طرحي به صحن بهارستان هستند تا به موجب آن، دولت مجاز باشد تا اراضي ملّي موجود تا ارتفاع 2 هزارمتر را به بهانهي رونق كشاورزي و اشتغالزايي به افراد حقيقي واگذار كند (در قطعات 2 هكتاري) و حتا امكان ساخت ويلا در اين قطعات هم ديده شده است! نگارنده گفتگويي را با بخش فارسي صداي آلمان (دويچه وله) انجام دادهام كه متن آن را ميتوانيد در اين نشاني مطالعه فرماييد و يا در اين نشاني آن را گوش كنيد.
گفتني آن كه خوشبختانه اغلب متوليان اين حوزه – چه در بخش دولتي و چه در بخش مردمنهاد و دانشگاهي – با اين طرح آشكارا مخالفت كردهاند كه از آن جمله ميتوان به پژواك شايستهي جامعه جنگلباني ايران، انجمن علمي جنگلباني ايران و انجمن علمي اعضاي هيأت علمي مؤسسه تحقيقات جنگلها و مراتع اشاره كرد.
برگزاري مراسم روزجهاني مقابله با سدسازي در تنكابن
به همت گروهي از ايرانيان علاقهمند و سبزانديش در انجمن كوهنوردان ايران و جمعيت زنان مبارزه با آلودگي محيط زيست شاخهي تنكابن، همزمان با روز جهاني مقابله با سدسازي و حفاظت از رودخانهها (14 مارس)، در بيست و چهارمين روز از اسفندماه سال جاري، همايشي در سالن اجتماعات فرهنگسراي ارشاد شهرستان تنكابن برگزار خواهد شد.
علاقهمندان ميتوانند براي آگاهي بيشتر به تارنماي «دوستداران ميراث فرهنگي و محيط زيست ايران» مراجعه فرمايند.
گفتني آن كه سابقهي برگزاري اين آيين جهاني به 12 سال ميرسد و هماكنون بر شمار حاميان اين مراسم در اغلب كشورهاي جهان به طرز چشمگيري اضافه شده است.
Taking Action for Rivers on March 14
براي آگاهي بيشتر ميتوانيد از تارنماي رسمي اين آيين بهره ببريد.
به اميد روزي كه عملاً سدسازي به عنوان آخرين گزينه در مديريت آب كشور مطرح شده و تا ارزيابي دقيق بازخوردهاي سدهاي احداث شدهي كنوني، ديگر شاهد افتتاح سد مخزني بزرگ جديدي نباشيم.
ميانگين تابش خورشيد بر خاك ايران چقدر است؟
به دنبال مجموعه يادداشتها و گزارشهايي كه در بارهي اهميت تغيير رويكرد ايران به سوي استحصال كارمايههاي نو (به ويژه انرژي خورشيدي و بادي) در اين تارنما انتشار دادم، هموطن عزيزي به نام امين، ضمن مكاتبه با نگارنده، پيگيريهاي دقيقتري را در اين خصوص به انجام رساندند كه حاصل آن دو نقشهي زير است كه به وضوح و به صورتي كمي و دقيق، استعداد ايران در برخورداري از مواهب انرژي خورشيدي مشخص شده است.
گفتني آن كه بر اساس اين يافتهها آشكار شده است كه هر متر مربع از خاك ايران به طور متوسط ميتواند تا 2 هزار كيلو وات در ساعت انرژي خورشيدي دريافت كند كه رقمي كم نظير در جهان است. به ويژه اگر بدانيم، اين مقدار بيش از 2 برابر ميانگين رقمي است كه هر متر مربع كشور آلمان دريافت ميكند؛ با اين وجود، آلمانها 25 برابر ايران در استحصال انرژيهاي نو موفقتر عمل كردهاند!
برادرم درخت …
کمالالدین ناصری عزیز به بهانهی آغاز هفته منابع طبیعی و روز درختکاری، دلنوشتهای ارزشمند و آهنگین را برایم ارسال کرده که با اجازهی ایشان، آن را در مهار بیابانزایی منتشر می کنم.
به امید روزی که تمامی مدرسان دانشگاهی ما، به ویژه در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی، اینگونه عاشقانه طبیعت را دوست داشته باشند و بذر عشق و امید را در بین شاگردان خود بپرورانند … اساتیدی که «درخت» را با عنوان «برادر» خطاب میکنند و از رنج و درد و زخم او، عمیقاً غمگین و پژمان میشوند.
کمالالدین عزیز:
روز درختکاری بر تو نیز مبارک و اندیشهی سبزت بر فضای ایران عزیز همواره باقی و جاری باد.
و اینک دستنوشتهی منظوم دکتر کمالالدین ناصری خطاب به نگارنده:
… در فضای اندوهی که پس از شنیدن خبر قطع درختان کهنسال گیلان بر من و ما عارض شده بود، چند کلمهای را بر کاغذی نوشتم که اکنون آنها را بر دیوار اتاق کارم آویختهام و به آنها علاقه و اعتقاد دارم. برای بزرگداشت روز ملّی درختکاری آن را با شما به شراکت میگذارم:
برادرم درخت
شکوه رستن و حیات
سترگ و سربلند و سبز
فکنده پنجه در زمین
بر آسمان گشاده دست
به جستجوی نور و رنگ
رها میان بادها
نهفته راز زیستن
میان شاخسار و برگ
به پیکرش چه زخم هاست
ز رنج جهل و خشم و آز
ز رنج روزگار سخت
برادرم درخت
برادرم درخت
روز درختکاری گرامی باد
ارادتمند – ناصری
5 پله سقوط دیگر در 5 سال!
رییس انجمن متخصصان محیط زیست ایران، دکتر عباسپور – که اتفاقاً فردی محافظهکار و کاملاً خودی محسوب میشود – در جریان برگزاری همايش ملي متخصصان محيط زيست گفت: در طول سالهای اجرای برنامه پنج ساله چهارم – که اینک در روزهای انتهایی آن به سر میبریم – رتبه ایران از نظر شاخص پایداری محیط زیست، 5 پلهی دیگر سقوط کرده و اینک به یکصد و سی و پنجمین کشور جهان از نظر پایداری محیط زیست تنزل یافته است.
سخنان عباسپور به رغم رعایت برخی ملاحظات، همچنان گویای عمق بحران پیش آمده در محیط زیست وطن و ناکارآمدی مدیریت حاکم بر آن است. به خوانندگان گرامی مهار بیابانزایی پیشنهاد میکنم تا متن کامل صحبتهای عباسپور را در سایت الف بخوانند.
يك سخنراني ناب در دانشگاه صنعتي شريف
پروفسور سروش سروشيان، استاد ممتاز گروه مهندسي عمران و محيط زيست دانشگاه كاليفرنيا در ايران است و از آن بهتر آن كه روز يكشنبه آينده در تالار جابربن حيان دانشگاه صنعتي شريف به ايراد سخنراني براي مشتاقانش خواهد پرداخت. سروشيان كه مدير مركز آب و هواشناسي و سنجش از دور ارواين در دانشگاه كاليفرنيا نيز هست، قصد دارد تا آخرين يافتههاي علمي خود و همكارانش را در بارهي توان بشر در پيشبيني سامانههاي اقليمي، نظير سيل، خشكسالي و ديگر پديدههاي حدي به دانشجويان و ديگر علاقهمندان به اين حوزه عرضه دارد.
اين استاد برجستهي ايراني، يكي از مشهورترين و صاحبنامترين دانشمندان اين حوزه به شمار ميآيد و بنابراين، توصيه من به خوانندگان عزيز مهار بيابانزايي آن است كه اگر ميتوانند، اين فرصت را كه در ساعت 13:30 روز يكشنبه آينده (18 اسفند 1387) برايشان فراهم شده است، از دست ندهند.
برخي از مهمترين آثار نگارشي استاد سروشيان به شرح زير معرفي ميشود:
Publications Author of over 150 refereed journal and conference proceedings papers
CHRS is actively engaged in research and the publication of its findings. Over 80 manuscripts and articles have been published, or are in press, since the research group relocated to the University of California at Irvine in July 2003.
PUBLISHED PAPERS (Refereed Journals)
Jin, J., X. Gao, and S. Sorooshian, “Impacts of Model Calibration on High-Latitude Land-Surface Processes: PILPS 2(e) calibration/validation experiments,” Global and Planetary Change, 38 (1-2): 73-80, July 2003.
Yucel, I., W.J. Shuttleworth, X. Gao, and S. Sorooshian, “Short-Term Performance of the MM5 Model with Cloud Assimilation from Satellite Observations,” Monthly Weather Review 131(8) 1797-1810, August 2003
Vrugt, J.A., H.V. Gupta, W. Bouten, and S. Sorooshian, “A Shuffled Complex Evolution Metropolis Algorithm for Optimization and Uncertainty Assessment of Hydrologic Model Parameters”, Water Resources Research 39 (8): Art. No. 1201, Aug. 2003
Li, J., X. Gao, R.A. Maddox, S. Sorooshian, and K. Hsu, “A Numerical Investigation of Storm Structure and Evolution During the July 1999 Las Vegas Flash Flood,” Monthly Weather Review, 131(9): 2038-2059, September 2003
Liu, Y., L.A. Bastidas, H.V. Gupta, and S. Sorooshian, “Impacts of a Parameterization Deficiency on Off-line and Coupled Land-Surface Model Simulations,” Journal of Hydrometeorology, 4 (5): 901-914, October 2003
Morin, E., Krjewski, WF, Goodrich, DC, Sorooshian, S., et al; “Estimating rainfall Intensities from Weather Radar Data: The Scale-Dependence Problem, “Journal of Hydrometeorology, 4 (5): 782-797, October 2003
Gao X., S. Sorooshian, J. Li and J. Xu, “SST Data Improve Modeling of North American Monsoon Rainfall,” EOS-AGU, 84(43): October 2003
Franz, K.J., H.C. Hartmann, S. Sorooshian, and R. Bales, “Verification of National Weather Service Ensemble Streamflow Predictions for Water Supply Forecasting in the Colorado River Basin,” Journal of Hydrometeorology, 4 (6): 1005-1118, December 2003
Moradkhani, H., S. Sorooshian, H.V. Gupta, and P.R. Houser, “Dual State-Parameter Estimation of Hydrological Models Using Ensemble Kalman Filter, ” Journal of Advances in Water Resources, 28(2):135-147, February 2004
Wagener T., H.V. Gupta, K. Carpenter, et al., “A Hydroarchive for the Free Exchange of Hydrological Software,” Hydrological Processes, 18(2): 3839-391, February 2004
Hsu, K-L., Y. Hong, and S. Sorooshian, “Rainfall Estimation Using a Cloud Patch Classification Map,” Measuring Precipitation from Space EURAINSAT and the future, 8 June 2004.
Moradkhani, H., K. Hsu, H.V. Gupta, and S. Sorooshian, “Improved Streamflow Forecasting Using Self-Organizing Radial Basis Function Artificial Neural Networks,” Journal of Hydrology, 295(1-4): 246-262, August 2004
Xu, J., X. Gao, Q. Xiao and S. Sorooshian, “Investigate the Impacts of Assimilating Satellite Rainfall Estimates on Rainstorm Forecast over Southwest United States.,” Geophy. Res. Letters , 31(16: Art No. L16104 , August 2004
Xu, J. X. Gao, J. Shuttleworth, S. Sorooshian, and E. Small, “Model Climatology of the North American Monsoon Onset Period During 1980-2001,” Journal of Climate Research, 17(20): 3892-3906, October 2004
Ajami N.K., H.V. Gupta, T. Wagner, S. Sorooshian “Calibration of a Semi-Distributed Hydrologic Model for Stramflow Estimation along a River System”, Journal of Hydrology, 298(1-4):112-135, October 2004
Xu, J., X. Gao, S. Sorooshian, J. Shuttleworth, and E. Small, “Soil moisture-precipitation feedback on the North American monsoon system in the MM5-OSU model”, Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society, 130(603): 2873-2890 Part B October 2004
Xu, J., X. Gao, S. Sorooshian, “Model Study of Soil-Moisture influence on precipitation seesaw in the southern United States ,” Tellus A-Dynamci Meteorology and Oceanography, 56(5): 514-519, October 2004
Pagano, T. C., D. C. Garen, and S. Sorooshian, “Evaluation of official Western US seasonal water supply outlooks, 1922-2002”. J. Hydrometeorol., 5(5): 896-909 October 2004
Liu, U., H.V. Gupta, S. Sorooshian, L.A. Bastidas, and W.J.Shuttleworth, “Exploring Parameter Sensitivities of the Land Surface Using a Locally Coupled Land-Atmosphere Model” Journal of Geophysical Research – Atmospheres 109 (D21): Art. No. D21101 November 2004
Li, J., X. Gao, R.A. Maddox, and S. Sorooshian,, “Model Study of Evolution and Diurnal Variations of Rainfall in North American Monsoon during June and July 2002,” Monthly Weather Review, 132(12): 2895-2915, December 2004
Hong, Y., K-L Hsu, S. Sorooshian, X. Gao, “Precipitation Estimation from Remotely Sensed Imagery Using an Artificial Neural Network Cloud Classificaton System ,” Journal of Applied Meteorology, 43(12): 1834-1852, December 2004
Yuan, H., S. L. Mullen, X. Gao, S. Sorooshian, J. Du, and H. H Juang, “Verification of probabilistic quantitative precipitation forecasts over the southwest United States during winter 2002-2003 by the RSM ensemble system, “ Monthly Weather Review, 133(1): 279-294, January 2005
Hogue, T., L. Bastidas, H.V.Gupta, et al, “Evaluation and transferability of the Noah land surface model in semiarid environments,” Journal of Hydrometeorology 6 (1) ): 68-84, February 2005
Moradkhani, H., S. Sorooshian, H.V. Gupta, and P.R. Houser, “Dual State-Parameter Estimation of Hydrological Models Using Ensemble Kalman Filter, ” Journal of Advances in Water Resources, 28(2):135-147, February 2005
Hong, Y. K.-L. Hsu, S. Sorooshian, and X. Gao, “Improved Representation of Diurnal Variability of Rainfall Retrieved from the Tropical Rainfall Measurement Mission Microwave Image adjusted Precipitation Estimation from Remotely Sensed Information Using Artificial Neural Networks (PERSIANN) system, Journal of Geophysical Research-Atmospheres, 110(D6) Art. No. D06102, Mar 17 2005
Hong, Yang, K. Hsu, S. Sorooshian, and X. Gao, “Self-organizing nonlinear output (SONO): a neural network suitable for cloud patch-based distributed rainfall estimation from remotely sensed information,” Water Resource Research, 41(3) Art. No. W03008, Mar 8 2005
Sorooshian, S., R. Lawford, P. Try, W. Rossow, J. Roads, J. Polcher, G. Sommeria, R. Schiffer, “Water and energy cycles: investigating the links,” World Meteorological Organization Bulletin, Vol. 54(2): 58-64, April 2005
Liu, Y.Q., H.V. Gupta, S. Sorooshian, L.A. Bastidas, and W.J.Shuttleworth, “Constraining land surface and atmospheric parameters of a locally coupled model using observational data,” Journal of Hydrometorology, 6(2):156-172, Apr 2005
Moradkhani, H., K.-L. Hsu, H.V. Gupta, and S. Sorooshian, “Uncertainty assessment of hydrologic model states and parameters: Sequential data assimilation using the particle filter,” Water Resources Research, 41(5) Art. No. W05012, May 17 2005
Shamir, E., B. Imam, H.V. Gupta, and S. Sorooshian, “Application of temporal streamflow descriptors in hydrologic model parameter estimation”, Water Resources Research, 4(6), Art. No. W06021, June 29, 2005
Shamir, E., B. Imam, E. Morin, H.V. Gupta, S. Sorooshian, “The role of hydrograph indices in parameter estimation of rainfall-runoff models,” Hydrological Processes, DOI: 10.1002/hyp.5676, 19(1): 2187-2207, July 2005
Yilmaz, K., T. S. Hogue, K. Hsu, S. Sorooshian, H. V. Gupta, and T. Wagener, “Intercomparison of Rain Gauge, Radar and Satellite-based Precipitation Estimates with Emphasis on Hydrologic Forecasting, ” Journal of Hydrometeorology, 6(4):497–517, Aug 2005
Morin, E., R. A. Maddox, D. Goodrich, S. Sorooshian, “Radar Z-R Relationship for Summer Monsoon Storms in Arizona,” Weather and Forecasting 20 (4) 672-679 Aug 2005
Li, J., X., Gao, R.A. Maddox, and S. Sorooshian, “ Sensitivity of North American Monsoon Rainfall to Multisource SSTs in MM5,” Monthly Weather Review, 133 (10): 2922-2939, October 2005
Jin J.M., N.L. Miller, S. Sorooshian, et al., “Relationship between atmospheric circulation and snowpack in the western USA,” Hydrological Processes 20 (4): 753-767 March 15 2006
Hogue, T.S., H.V. Gupta, S.Sorooshian, “A ‘User-Friendly’ approach to parameter estimation in hydrologic models,” Journal of Hydrology 320 (1-2): 202-217 Sp. Iss. SI March 30 2006
Duan Q, J. Schaake, V. Andreassian, S. Franks, G. Goteti, H.V. Gupta, Y.M. Gusev, F. Habets, A. Hall, L. Hay, T. S. Hogue, M. Huang, G. Leavesley, X. Liang, O.N. Nasonova , J. Noilhan, L. Oudin, S. Sorooshian, T. Wagener, E.F. Wood, “Model Parameter Estimation Experiment (MOPEX): An overview of science strategy and major results from the second and third workshops,” Journal of Hydrology 320 (1-2): 3-17 Sp. Iss. SI March 30 2006
Morin, E., D. Goodrich, R.A. Maddox, X. Gao, H. Gupta, S. Sorooshian, “Spatial patterns in thunderstorm rainfall events and their coupling with watershed hydrological response”, Advances in Water Resources, 29(6): 843-860, June 2006
Vrugt J.A., H.V.Gupta, S.C. Dekker, S. Sorooshian, T. Wagener, W. Bouten, “Application of stochastic parameter optimization to the Sacramento Soil Moisture Accounting Model,” Journal of Hydrology, 325 (1-4): 288-307 JUN 30 2006
Farid, A., D. Rautenkranz, D.C. Goodrich, S.E. Marsh, and S. Sorooshian, “Riparian vegetation classification from airborne laser scanning data with an emphasis on cottonwood trees, Can. J. Remote Sensing, 32 (1) 15-18, 2006
Farid, A., D.C. Goodrich, and S. Sorooshian, “Using Airborne Lidar to Discern Age Classes of Cottonwood Trees in a Riparian Area,” WJAF 21(3): 149-158, 2006
Xu, J.J., Q. Xiao, X. Gao, and S. Sorooshian (2006), “Influence of assimilating rainfall derived from WSR-88D radar on the rainstorm forecasts over the southwestern United States,” J. Geophys. Res., 111, D13105, doi:10.1029/2005JD006650, 2006
Ajami, N., Q. Duan, S. Sorooshian, “Multimodel Combination Techniques for Analysis of Hydrological Simulations: Application to Distributed Model Intercomparison Project Results”, Journal of Hydrometeorology, Vol. 7, No. 4, pages 755–768, Aug 2006
Lawford R, M. Bosilovich, S. Eden, S. Benedict, C. Brown, S. Gruber, P. Houser, K. Hsu, J. Huang, W. Lau, T. Meyers, K. Mitchell, C. Peters-Lidard, J. Roads, M. Rodell, S. Sorooshian, D. Tarpley, S. Williams, “US contributions to the CEOP,” Bulletin of the American Meteorological Society 87 (7): 927+ JUL 2006
Hong, Y., K-L Hsu, H. Moradkhani, and S. Sorooshian, “Uncertainty Quantification of Satellite Precipitation Estimation and Monte Carlo Assessment of the Error Propagation into Hydrologic Response,” Water Resources Research , 4242 (8): Art. No. W08430 AUG 26 2006
Hogue, T. S., L. A. Bastidas, H. V. Gupta, and S. Sorooshian, “Evaluating model performance and parameter behavior for varying levels of land surface model complexity,” Water Resour. Res., 42, W08430, doi:10.1029/2005WR004440, 2006
Ajami, N. K., Q. Duan, and S. Sorooshian (2007), “An integrated hydrologic Bayesian multimodel combination framework: Confronting input, parameter, and model structural uncertainty in hydrologic prediction,” Water Resour. Res., 43 (1) Art. No. W01403, doi:10.1029/2005WR004745, January 9, 2007
Yuan HL, Mullen SL, Gao XG, Sorooshian S., Du, J., and Juang, H-M H., “Short-range probabilistic quantitative precipitation forecasts over the southwest United States by the RSM ensemble system”, Monthly Weather Review 135 (5): 1685-1698 May 2007
Duan QY, Ajami NK, Gao XG, and Sorooshian, S., “Multi-model ensemble hydrologic prediction using Bayesian model averaging ”, Advances in Water Resources 30 (5): 1371-1386 May 2007
Welles E, Sorooshian S, Carter G, and Olsen, B, “Hydrologic verification – A call for action and collaboration”, Bulletin of the American Meteorological Society (BAMS) 88 (4): 503+ April 2007
Gao X, Li J, and Sorooshian S, “Modeling intraseasonal features of 2004 North American monsoon precipitation”, Journal of Climate 20 (9): 1882-1896 May 2007
Hong, Y., D. Gochis, J-T Chieng, K-L Hsu, and S. Sorooshian, “Evaluation of PERSIANN-CCS Rainfall Measurement Using the NAME Event Rain Gauge Network, J. of Hydrometeor., 2007, DOI:10.1175/JHM574.1
Chiang, YM, KL Hsu, FJ Chang, Y Hong, S Sorooshian, “Merging multiple precipitation sources for flash flood forecasting”, J. Hydrology, 340(3-4) 183-196 July 15 2007
Li, J., X., Gao, and S. Sorooshian, “Modeling and Analysis of the Variability of the Water Cycle in the Upper Rio Grande Basin at High Resolution”, J. Hydrometeor., 18(4) 805-824, August 2007
Huiling, Y., X. Gao, S. L. Mullen, S. Sorooshian, J. Du, and H-M H. Juang, “Calibration of Probabilistic Quantitative Precipitation Forecasts with an Artificial Neural Network”, Weather and Forecasting Vol. 22, No. 6. 1287–1303 December 2007
Farid A, D.C. Goodrich, R. Bryant, and S. Sorooshian, “Using airborne lidar to predict Leaf Area Index in cottonwood trees and refine riparian water-use estimates, Journal of Arid Environments,72(1: 1-15, 2008 BOOKS
Sorooshian, S., B. Imam, S. E. Mahani, T. Pagano, and M. Whittaker, “Hydrologic Sciences and Water Resources Management In a Changing World,” In Water Resources Perspectives: Evaluation, Management, and Policy. (Alsharhan A.S., and W.W. Wood Eds.), Elsevier Science, Amsterdam, The Netherlands, 2003.
Duan, Q., H. V. Gupta, S. Sorooshian, A. N. Rousseau, R. Turcotte, Editors, Calibration of Watershed Models, AGU Water Science and Application, Vol. 6 , American Geophysical Union, Washington, D.C., 2003
Wheater, H., S. Sorooshian, G. Sharma, Hydrological Modelling in Arid and Semi-Arid Areas, UNESCO IHP International Hydrology Series, Cambridge University Press, 2006
CONTRIBUTIONS IN BOOKS
Sorooshian, S. and P.L. Whitaker, “Hydrology Overview,” in Handbook of Weather, Climate, and Water: Chemistry, Impacts, and Applications, T. Potter and B. Colman (Editors), pp. 417-430, John Wiley and Sons, Inc., New York, 2003.
Gupta, H.V., S. Sorooshian, T.S. Hogue, and D. Boyle, “Advances in Automatic Calibration of Watershed Models”, in: Calibration of Watershed Models, AGU Water Science and Application, Volume 6, pp. 9-28, American Geophysical Union, Washington, D.C., 2003.
Vrugt, J.A., H.V. Gupta, W. Bouten, and S. Sorooshian, “A Shuffled Complex Evolution Metropolis Algorithm for Estimating the Posterior Distribution of Watershed Model Parameters,” in Calibration of Watershed Models, AGU Water Science and Application, Vol. 6, pp. 105-112, American Geophysical Union, Washington, D.C., 2003.
Misirli, F., H.V. Gupta, S. Sorooshian, and M. Thiemann, “Bayesian Recursive Estimation of Parameter and Output Uncertainty for Watershed Models,” in Calibration of Watershed Models, AGU Water Science and Application, Vol. 6, pp. 113-124, American Geophysical Union, Washington, D.C., 2003.
Hogue, T.S., H.V. Gupta, S. Sorooshian, and C.D. Tomkins, “A Multi-Step Automatic Calibration Scheme for Watershed Models,” in Calibration of Watershed Models, AGU Water Science and Application, Vol. 6, pp. 165-174, American Geophysical Union, Washington, D.C., 2003.
Boyle, D.P., H.V. Gupta, and S. Sorooshian, “Multicriteria Calibration of Hydrologic Models,” in Calibration of Watershed Models, AGU Water Science and Application, Vol. 6, pp. 185-196, American Geophysical Union, Washington, D.C., 2003.
Bastidas, L.A., H.V. Gupta, K. Hsu, and S. Sorooshian, “Parameter, Structure, and Model Performance Evaluation for Land-Surface Schemes,” in Calibration of Watershed Models, AGU Water Science and Application, Vol. 6, pp. 229-237, American Geophysical Union, Washington, D.C., 2003.
Lawford, R.G., J.M. Landwehr, S. Sorooshian, and M.P.L. Whitaker, “International Hydrologic Science Programs and Global Water Issues,” in Water: Science, Policy, and Management, Water Resources Monograph 16, Chapter 11, pp. 223-246, American Geophysical Union, Washington, D.C., 2003.
Sorooshian S., B. Imam, S. E. Mahani, T. Pagano, and M. Whittaker, “Hydrologic Sciences and Water Resources Management In a Changing World,” In Water Resources Perspectives: Evaluation, Management, and Policy. (Alsharhan A.S., and W.W. Wood Eds.), Elsevier Science, Amsterdam, The Netherlands, 2003.
Imam B., and S. Sorooshian, “Overview of the Hydrologic Cycle and its Connection to Climate: Droughts and Floods,” in The Science and Culture Series, International Seminar on Nuclear War and Planetary Emergencies, 32nd Session. Ed. R. Ragaini, Series Ed. A. Zichichi, World Scientific, 2004.
Pagano, T., and S. Sorooshian, “Global Water Cycle (Fundamental, Theory, Mechanisms),” in Encyclopedia of Hydrological Sciences, Edited by M.G. Anderson, Vol 5, 173: pp. 2697-2711, John Wiley & Sons, Ltd., Chichester, England, 2006
Ksu, K-L, Y. Hong, S. Sorooshian, “Rainfall estimation using a cloud patch classification map,” in Advances in Global Change Research Series, Volume 28: Measuring Precipitation from Space, EURAINSAT and the Future, Volume Ed 28: V. Levizzani, P. Bauer, T.J. Turk, , Springer, 2007
همچنين براي آگاهي بيشتر ميتوانيد به پروفايل دكتر سروشيان در تارنماي دانشگاه كاليفرنيا مراجعه كنيد.
چهارشنبه همه خواهند آمد!
در آستانهي هفتهي منابع طبيعي، روز چهارشنبه – 14 اسفند 1387 – نشستي در محل سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري كشور برگزار خواهد با عنوان: «ظرفيتها و چالشهاي سازمانهاي مردم نهاد و جوامع بومي و محلي در حفظ، احياء، توسعه و بهرهبرداري پايدار از منابع طبيعي تجديدشونده».
در اين نشست كه خبرنگاران و اصحاب مطبوعات رودررو با تمامي ذينفعان اين حوزه قرار ميگيرند، نمايندگاني از سازمانها و نهادهاي زير حاضر خواهند بود:
نمايندگان سازمانهاي مردم نهاد
o انجمن جنگلباني ايران (مهندس نصرتي)؛
o شبکه سازمانهاي غيردولتي زيستمحيطي (دکتر توسلي)؛
o مؤسسه همياران غدا (باقر نمازي)؛
o انجمن دروازههاي سبز پارس (خانم زماني)
o موسسه انديشه سبز
o موسسه حاميان طبيعت پاک
o انجمن ديدهبان کوهستان
o شرکت ساپکو
o موسسه کوهستان سبز
o جمعيت حاميان زمين
o موسسه اوج سبز
o مؤسسه تسهيلگران پيشرو (مهندس نشاط)؛
o جامعه جمعيت زمرد طبيعت کوير از استان خراسان رضوي، (خانم گواهي)؛
o انجمن زنان مبارزه با آلودگي محيطزيست (خانم کاشفي)؛
o مؤسسه نوآوران پارس (دکتر اميري)؛
o يک سازمان مردم نهاد از استان کرمان (خانم مهدويان)؛
o يک سازمان غيردولتي از تهران (خانم معصومي)؛
o انجمن حفظ محيط کوهستان (مهندس عبدالله اشتري)؛
o مؤسسه توسعه پايدار و محيط زيست (دکتر محمد تقي فرور ، مهندس فاطمه ظفرنژاد و کارشناسان مربوط).
نماينده اي از تعاوني ها
o تعاوني توسعه ياران مهر(دکتر پروين معروفي)
نمايندگان سازمانهاي جوامع بومي و محلي
o ايل ابوالحسني، منطقه خوارتوران (رضا صالحي، رئيس شوراي معيشت پايدار عشاير کوچرو)؛
o ايل شاهسون، منطقه قفقازي ايران (حاج صاحب عيسيزاده، رئيس شوراي معيشت پايدار عشاير کوچرو)؛
o ايل قشقائي، منطقه زاگرس (علي اکبر اميري، منشي شوراي معيشت پايدار عشاير کوچرو طايفه شش بلوکي)
o گروه توسعه پايدار کشاورزان دشت گرمسار (احمد طاهري، مدير عامل)؛
نمايندگان سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري کشور
o معاونت سازمان در مناطق خشک و نيمهخشک (مهندس ناصر مقدسي)؛
o مؤسسه تحقيقات جنگلها و مراتع کشور (مهندس محمد درويش کارشناس بخش بيابان)
o دفتر امور بيابان (مهندس عبدينژاد مدير کل)؛
o روابط عمومي و امور بين الملل (مهندس رزاقي)؛
o روابط عمومي و امور بينالملل (مهندس چنانه، مدير کل)؛
o دفتر استعداديابي (مهندس ابولفضل ميرقاسمي، مدير کل دفتر و مدير ملي طرح MENARID).
بسيج سازندگي استان تهران
کميته ملي المپيک
نمايندگان بخش دانشگاهي
o مرکز تحقيقات بينالمللي همزيستي با کوير (دکتر حسن احمدي، رئيس مرکز)؛
o چهره ماندگار و محقق ارجمند در ارتباط با بيابان و کوير (دکتر کردواني)؛
o دانشکده منابع طبيعي دانشگاه تهران، (دکتر اکبر مهرابي، استاد ومحقق)؛
o دانشگاه علامه طباطبائي (دکتر محمود جمعهپور، عضو هيئت علمي).
نماينده از شهرداريها
o مرکز مشارکتهاي زيستمحيطي شهرداري منطقه 7 تهران
نمايندگاني از بخش آموزش و پرورش
o سازمان دانشآموزان شهر تهران
o سازمان دانشآموزاي شهرستانهاي استان تهران
محورهاي مورد بحث در اين نشست كارشناسي – مطبوعاتي عبارتند از:
• جايگاه و ظرفيت سازمانهاي مردم نهاد و جوامع بومي و محلي در برنامه اقدام ملي مقابله با بيابانزايي و توسعه پايدار منابع طبيعي؛
• ارتباط دانش بومي در مقابله با تخريب سرزمين و خشکسالي، مستندسازي و تلفيق آن با دانش نوين؛
• راهکارهاي ايجاد انگيزه و تحرکبخشي به منظور مشارکت سازمانهاي مردم نهاد در توسعه پايدار منابع طبيعي و برنامه اقدام ملي؛
• موانع و محدوديتهاي قانوني، ساختاري و تشکيلاتي براي مشارکت فعال سازمانهاي مردم نهاد و جوامع بومي در فعاليتهاي منابع طبيعي و اجراي برنامه اقدام ملي مقابله با بيابانزايي؛
• بررسي چگونگي تعامل و مشارکت سازمانهاي مردم نهاد و دولتي در اين امر.
ضمن قدردانی از برپاکنندگان این گونه هم اندیشی ها، اميد است كه حاصل اين همانديشيها به ارتقاي وزن ملاحظات محيط زيستي در بين اولويتهاي راهبردي كشور منجر شود.
مؤخره:
يكي از مدعوين اين نشست، جناب دكتر پرويز كردواني است كه اميدوارم مجال لازم براي طرح مجدد ديدگاههاي حيرتانگيزشان در باره محيط زيست را در حضور كارشناسان و متخصصان اين حوزه بيابند!
مهمترین دلایل شتاب بیابانزایی در ایران
همزمان با نزدیکشدن به هفتهی منابع طبیعی، بسیاری از علاقهمندان به طبیعت در هر دو بخش دولتی و مردمنهاد میکوشند تا با برگزاری نشستهای گوناگون و آیینهای درخور این هفته، تا آنجا که میتوانند بر اهمیت حفظ مواهب طبیعی سرزمین مادری تأکید ورزند. از همین رو، تا ساعاتی دیگر، رهسپار نگین سبز وطن، گیلان عزیز هستم تا در تالار اجتماعات دانشکدهی منابع طبیعی گیلان، واقع در شهرستان صومعه سرا، به ایراد سخنرانی با عنوان: «مهمترین دلایل شتاب بیابانزایی در ایران» بپردازم. در این مراسم که به پیشنهاد جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست گیلان و حمایت و همکاری برخی از نهادهای دولتی و دانشگاهی منطقه برگزار میشود، علاوه بر نگارنده، همکار عزیزم، مصطفی خوشنویس نیز در بارهی اهمیت حفظ درختان کهنسال و جایگاه این آیههای ارزشمند خلقت در خزانهی غنی طبیعت وطن سخن خواهد گفت.
مراسم، رأس ساعت 16:30 روز شنبه، 10 اسفند 1387 آغاز خواهد شد.
در اینجا، خلاصهای از سخنرانی خویش را برای آگاهی خوانندگان عزیز تارنمای مهار بیابانزایی منتشر میکنم.
بیابانزایی، بیش از 10 هزار سال قدمت دارد. یعنی درست از زمانی که بشر زندگی شبانی را به کنار نهاد و با کشف کشاورزی، آموخت که چگونه می تواند به جای تعقیب و شکار غذا، مایحتاج خویش را از زمین بدست آورد و سکنیگزین شود. به دیگر سخن، شايد حکايت تلخ بيابانزايی را بتوان از آنجا آغاز کرد که يکی از اهالی زمين به نام انسان، توانست گوی سبقت را از ديگر موجودات زندهی زمينی بربايد و شمارِ خويش را با شتابی گيجکننده افزايش دهد، آدمی، آنگاه که متوجهی اين رشد حيرتانگيز شد، چارهای نداشت تا اشتباه دوّم را نيز مرتکب شده و تصميم بگيرد از کوتاهترين راه و در کمترين زمانِ ممکن، دهانهای گرسنه را به هر قيمتی سير کند. بر پايهی يکی از جديدترين مطالعات ديرينشناسی خاک[1]، آشکار شده که فرايند بيابانزايی ناشی از فشارهای انسانی در يونان باستان، از پيشينهای دستکم 4500 ساله برخوردار است[2] و اين فرايندها، نهتنها بر حاصلخيزی اراضی کشاورزی اثر گذاشته که در درازمدت، گرايش اقليمی منطقه را نيز به سوی خشکی بيشتر سوق داده است؛ چنانچه همان مطالعات ثابت کرده است که ميانگين سالانهی ريزشهای آسمانی يونان باستان در سرزمينهای با ارتفاع کمتر از 1000 متر، به 932 ميليمتر میرسيده است (Retallack، 2001). اين واقعيت، يعنی اثر متقابل بيابانزايی در تشديد روند تغيير اقليم و گرمتر شدنِ سرزمينهای متأثر از آن را پيشتر Hulme و Kelly (1997) نيز در آفريقا به اثبات رسانده بودند[3].
در سال 1987 ميلادی، گزارشی با عنوان « آيندهی مشترک ما[4]» توسط دانشگاه آکسفورد منتشر شد که به رغم گذشت حدود 22 سال، هنوز چيزی از استحکام و اعتبارِ بينش حاکم بر روح کلمات آن، کاسته نشده است؛ در آن گزارش میخوانيم: « زمين يکی است، ولی جهان يکی نيست؛ همهی ما برای ادامهی حيات خويش به يک بومسپهر متکی هستيم، با اين همه هر جامعه و هر کشور در تلاش برای بقا و سعادت خويش است، بدون آنکه به تأثير تلاش خود بر ديگران چندان توجهی داشته باشد. »
و اگر ادعا شود روند کماکان شتابناک جريان بيابانزايی در آغازين سالها از هزارهی سوّم ميلادی شاهدی است بر درستی گزارش آکسفورد، به نظر نمیرسد سخنی به گزاف گفته شده باشد. ميليونها انسان آشکارا در معرض نيستی قرار گرفتهاند؛ مالاريا هنوز بيش از يک ميليون نفر را در سال از پا درمیآورد[5]؛ يک ميليون نفری که اغلب در آسيبپذيرترين سرزمينهای متأثر از بيابانزايی در آفريقا زيست میکنند. اما بشر متمدن و دانای شمالی، به جای چشم دوختن به چنين بحرانهای آشکاری در خارج از مرزهای خويش، کماکان با سماجتی تأسفبار، با دو برابر کردنِ توليد دی اکسيد کربن در طول فقط سه دههی گذشته[6]، در انديشهی دوام و سعادت انحصاری خويش است! آيا طغيانِ هر از چندگاهِ ويروسهای ناشناختهای نظير HIV يا سارس و … خود دليلی بر صحت درونمايههای انگيزشی دريافت آکسفورد نيست که همهی ما برای ادامهی حيات خويش به يک بومسپهر متکی هستيم؟ و آيا میتوان به ادعای برقراری امنيتی پايدار، تنها در بخشی از زمين، دلخوش کرد؟[7]
در ایران نیز، با وضعیتی به مراتب ناپایدارتر از متوسط جهانی مواجه هستیم. چرا که اغلب مناطق کشور در قلمرو سرزمینهای خشک و نیمهخشک جای گرفته و از شکنندگی زیاد و توان برگشتپذیری اندکی برخوردار هستند. افزون بر تنگناهای اقلیمی، به گمانم، آنچه را که باید به عنوان متهم ردیف نخست در تشدید روند بیابانزایی در ایران معرفی کرد، نه فقر اقلیمی و نه فقر اقتصادی، که فقر دانایی است؛ فقر که با دو اهرم ویرانگر خویش (فقر مدیریتی و فقر فرهنگی)، بیشترین آسیب را به پایداری محیط زیست ایران وارد ساخته است.
[1] Paleopedology
[2] افلاطون، کهننابغهی برجستهی يونانی، در رسالهی خويش با عنوان «آتن فرسوده» تصريح دارد که فرايندهای تخريب سرزمين در يونان باستان ممکن است از قدمتی 10 هزارساله برخوردار باشند (Moore.و همکاران، 1996). برای آگاهی بيشتر نگاه کنيد به درويش (1381).
[3] برای آگاهی بيشتر، نگاه کنيد به درويش (1379).
[4] Our common future (به نقل از: پرزدکوئيار، 1996).
[5] همشهری، ش 3033 ، ص 5.
[6] همان.
[7] در اصول نهم و دهم از منشور پارک فناوری پرديس آمده است: «ما محيط زيست را يک سرمايهی ملّي و حفظ آن را يک وظيفهی اساسي ميدانيم… ما به همسايگان خود ارج ميگذاريم و با آنان برادر و مهربان خواهيم بود … همکاري، استراتژي آينده ما است. توسعهی علم و فناوري پيشرفته با همکاري عجين شده است. ما در راستاي افزايش توانمنديهاي خود، به همکاريهاي بينالمللي به عنوان يک اصل غير قابل اغماض مينگريم و علاقهمند هستيم با تمامي شرکتها و مراکز فناوري در جهان ارتباط و همکاري تنگاتنگ داشته باشيم.»