نارسايي‌هاي سند راهبردي مديريت پارك ملي درياچه اروميه

     همان طور كه مي‌دانيد، سرانجام پس از كش و قوس‌هاي فراوان و مجادلات حقوقي كه بيش از يكسال به طول انجاميد، سند ملي راهبردي مديريت جامع پارك ملّي درياچه اروميه به امضاي عالي‌ترين مقامات وزارتين نيرو و جهاد كشاورزي، سازمان حفاظت محيط زيست ايران و نيز استانداران سه استان آذربايجان شرقي، غربي و كردستان رسيد. با اين وجود و به رغم آن كه نفس چنين اقدامي مي‌تواند بسيار مثبت تلقي شود، به نظر مي‌رسد، كه توافق‌نامه‌ي مزبور داراي لكنت‌هاي فراوان و ابهاماتي است كه كارايي‌اش را مي‌كاهد.

      بايد دانست درياچه اروميه در شمار مهمترين اركان پايداركننده‌ي محيط زيست در شمال غرب كشور محسوب مي‌شود؛ چالاب پهن‌پيكري كه آثاري فرامنطقه‌اي نيز بر زيستمندان و محيط زيست منطقه برجاي گذارده و خواهد گذارد. از اين رو، به درستي در رده‌ي بالاترين تمهيدات حفاظتي كشور (پارك ملّي) قرار گرفته است. امّا شوربختانه – همان گونه كه اشاره رفت – برنامه‌ي حاضر از صراحت، دقت و شفافيت لازم براي حراست از اين بوم‌سازگان ناهمتاي ايران برخوردار نيست كه در زير به مهمترين نارسايي‌ها و لكنت‌هاي آن اشاره مي‌شود:

1- از آنجا كه 94 درصد از آب قابل استحصال حوضه آبخيز درياچه اروميه به بخش كشاورزي اختصاص مي‌يابد، بايد هر چه سريع‌تر تمهيداتي مؤثر، ضربتي و پايدار براي افزايش راندمان آبياري و استفاده از سامانه‌هاي آبياري تحت فشار در اين حوضه در اولويت برنامه‌هاي زيربنايي دولت خدمتگذار قرار بگيرد. نزديك كردن راندمان آبياري استان به مرز 65 الي 70 درصد، كمينه‌ي كاري است كه مي‌بايست در كوتاه‌ترين زمان ممكن عملي و اجرايي شود؛ راهبردي كه متأسفانه در اين برنامه از شفافيت و صراحت لازم برخوردار نيست.

2- به موازات افزايش راندمان آبياري، بايد از زدن سد جديد بر روي رودخانه باران‌دوز – تنها رودخانه عمده از بين 14 رودخانه‌اي كه آبشان به درياچه اروميه مي‌ريزد – جلوگيري شده و مطالعات احداث آن متوقف گردد. همچنين پيش‌بيني شود كه تا سال 1400، دست كم يكي ديگر از سدهاي موجود تخريب و رودخانه آزاد گردد.

3- در شرايط فوق‌العاده بحراني كنوني كه حتا جزاير درياچه، ماهيت جزيره‌اي بودن خود را از دست داده و سطح آب آن به يك سوّم كاهش يافته يافته است، مي‌بايست دست‌كم 40 درصد از ظرفيت كنوني سدهاي موجود به عنوان حق‌آبه درياچه اختصاص يابد. بايد در نظر داشت كه چنانچه درياچه نابود شود، تمامي اراضي كشاورزي منطقه و سكونتگاه‌هاي اطراف آن تا شعاع كشورهاي مجاور از اين پيامد ناميمون آسيب جدي ديده و مي‌تواند تجربه تلخ درياچه آرال را كه منجر به شورشدن 400 هزار هكتار از پنبه‌زارهاي اتحاد جماهير شوروي سابق شد را زنده كند. بنابراين، براي پاسداري پايدار از معيشت مردم، لازم است تا سطح آب درياچه به وضعيت طبيعي آن بازگردد.

4- استفاده از مشاركت مردم محلي و تقويت سازمان‌هاي مردم‌نهاد بايد در اين موافقتنامه بسيارپررنگ‌تر ديده شود و اعتباري خاص و رديف بودجه‌اي مستقل  به آن تعلق گيرد.

5- لازم است تا راهكار دقيق تحقق اهداف يادشده در ذيل هريك از جداول موجود در برنامه آورده شوند.

6- يك سياست درازمدت مديريت منطقه، بايد كوشش براي كاستن از وابستگي معيشتي به سرزمين باشد. بايد با تقويت ديگر مزيت‌هاي نسبي منطقه، به ويژه در حوزه تجارت فرامرزي، مناطق آزاد تجاري، بوم‌گردي و تقويت صنايع سازگار با محيط زيست، مديريت شايسته‌تري در بخش توزيع و مصرف آب اعمال شود.

13 فکر می‌کنند “نارسايي‌هاي سند راهبردي مديريت پارك ملي درياچه اروميه

  1. سام خسروي‌فرد

    درود بر آقاي درويش گرامي
    راهكارهايي كه ارائه كرديد بسيار كارساز خواهد بود اما چگونه مي توان آنها را عملي كرد؟ و مهمتر اين كه موضوع رنگ امنيتي و سياسي به خود نگيرد به بهانه معيشت كنوني مردم؟

    پاسخ:
    سام عزیز, ممنون از لطفت. من این پیشنهادها را برای شخص وزیر هم فرستادم و قول رسیدگی دادند. البته نگرانی شما هم وارد است! در این مملکت هر چیزی می تواند رنگ و بوی سیاسی بگیرد!!

  2. محسن تيزهوش

    موج سوم سبزنگاران ايراني
    براي مقابله با شبح گرمايش جهاني متحد شويم…
    از 9 تا 15 آذر ماه….

    متن فراخوان را بسيار زيبا نوشته ايد..

    پاسخ:
    ممنون محسن جان. باز هم تولدت مبارک دوست جوان و سبزاندیش لرستانی من.

  3. حسین گلابیان

    با سلام
    بدینوسیله شما را دعوت میکنم که از سایت بالا که حاوی طرحی برای دریاچه بحران زده ارومیه است بازدید کرده و نظریات انتقادی و ارشاد اتان را ارسال کنید. با تشکر حسین گلابیان

  4. حسین گلابیان

    با سلام
    بدینوسیله شما را دعوت میکنم که از سایت http://www.urmiana.com که حاوی طرحی برای دریاچه بحران زده ارومیه است بازدید کرده و نظریات انتقادی و ارشاد اتان را ارسال کنید. با تشکر حسین گلابیان

  5. فرهاد

    تا تفکر شوونيستی پانفارس خود برتر بين بر اين مملکت فلک زده حاکم است وضع بهتر از اين نخواهد بود
    اصلاح تفکر شونيستی حاکم بر ملت فارس بسيار مهمتر از احيا درياچه اروميه است.
    به خود بيائيد و با زبان الکن پارسی تان گوش فلک و جماعتش را آزار ندهيد. شما به تمام ملل ساکن در ايران بدهکاريد و زمان تسويه حساب بسيار نزديک است.

  6. اورمولو تايماز

    باسلام و احترام
    وبلاگ من در مورد اورميه آذربايجان و ايران مي باشد.طومار نامه به رييس جمهور را در وبلاگم گذاشته ام.از كليه طرفداران محيط زيست درخواست مي كنم اين نامه را امضا كنند.از زحمات شما نيز قدرداني مي كنم .پيروز باشيد

    پاسخ:
    درود بر شما و همه عاشقان بي ادعاي طبيعت ايران عزيز.

  7. زهرا شفیعی

    با سلام
    من روی 42 منطقه نمونه گردشگری استان کار می کردم که تعدادی از انها هم سدهای ساخته شده و یا در حال احداث است. با توجه به انچه در این مناطق من دیدم احداث بسیاری از این سدها به نظر من هیچگونه توجیه اقتصادی و زیست محیطی نداشت. برااساس نقشه هاو وضع موجود روی زمین . قسمتهایی از پشت سدها که دارای خاکهای حاصلخیز و بارور بودند بطور کلی به زیر دریاچه سدها می روند و قسمت های بالادست که دارای خاکهای سنگلاخی و با بازده کم هستند باقی میمانند که به اسم طرح های توسعه اراضی کشاورزی درپروزه های سد سازی برای انها توجیه می شوند. به نظر من بسیاری از سدهایی که در استان در حال احداث هستند فاجعه زیست محیطی عظیمی را دامن می زنند و شوری خاک را چه در زمین های اطراف دریاچه و چه در اراضی بالادست دریاچه ها دامن می زنند و در آینده همین خاکهای حاصلخیز که یکی یکی به زیر آب می روند را هم نخواهیم داشت.
    جلوگیری از این امر نیاز به کمک همه خصوصا بیداری و اگاهی رسانی به عموم مردم دارد. وگرنه مسئولین خودشان بهتر همه چیز را می دانند. منتها می خواهند تا وقتی سرکار هستند پروژه ها را بهنام خودشان ثبت و نشان دهند که چقدر به فکر توسعه هستند. اما به چه بهایی؟؟؟؟؟؟

  8. زهرا شفیعی

    با سلام
    من روی 42 منطقه نمونه گردشگری استان کار می کردم که تعدادی از انها هم سدهای ساخته شده و یا در حال احداث است. با توجه به انچه در این مناطق من دیدم احداث بسیاری از این سدها به نظر من هیچگونه توجیه اقتصادی و زیست محیطی نداشت. برااساس نقشه هاو وضع موجود روی زمین . قسمتهایی از پشت سدها که دارای خاکهای حاصلخیز و بارور بودند بطور کلی به زیر دریاچه سدها می روند و قسمت های بالادست که دارای خاکهای سنگلاخی و با بازده کم هستند باقی میمانند که به اسم طرح های توسعه اراضی کشاورزی درپروزه های سد سازی برای انها توجیه می شوند. به نظر من بسیاری از سدهایی که در استان در حال احداث هستند فاجعه زیست محیطی عظیمی را دامن می زنند و شوری خاک را چه در زمین های اطراف دریاچه و چه در اراضی بالادست دریاچه ها دامن می زنند و در آینده همین خاکهای حاصلخیز که یکی یکی به زیر آب می روند را هم نخواهیم داشت.
    جلوگیری از این امر نیاز به کمک همه خصوصا بیداری و اگاهی رسانی به عموم مردم دارد. وگرنه مسئولین خودشان بهتر همه چیز را می دانند. منتها می خواهند تا وقتی سرکار هستند پروژه ها را بهنام خودشان ثبت و نشان دهند که چقدر به فکر توسعه هستند. اما به چه بهایی؟؟؟؟؟؟
    تمام آنچه را گفتم می توان با نقشه هم به خوبی نشان دهم. اما در این مختصر نمی گنجد.

  9. محمد درویش نویسنده

    درود بر شما خانم شفيعي گرامي
    ممنون از توجه و دقت نظرتان. اگر امكان دارد خلاصه اي از مطالعاتي را كه انجام داده ايد به همراه نقشه ها برايم ارسال داريد تا به آگاهي خوانندگان مهار بيابان زايي هم برسانم.
    سرفراز باشيد.

  10. احمدیه

    اورمی دوزلاقی
    بو دوزلاقی گورور سیز نئجه گوزل دوزلاق دی!!!
    ائله بیل که ازلدن ، دوزلار بوردا قالاق دی
    بودوزلاقی گورور سیز تئزه لرده گورسه نیر
    تئزه لرده بودوزلاق بو جور گوزل بلله نیر
    اسکی لرده بو دوزلاق آییری آد آدلانیردی
    اورمی گولی آدیندا یاشاملارین سالیر دی
    اورمی گولی قورودی دوزلاق لاری بیللندی
    گوزللیگی او گولون بیزدن نییه گیزلندی
    نانکور جماعت هئچ چاغ شانلیک لارین ساخلاماز
    جاوانلیقی اولاندا قوجالیقا یول سالماز
    نانکور جماعت ایندی اورمی گولون یادلامیر
    آرازدان یا کی زاب دان بورا پای لار پایلامیر ؟/

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تائید دیدگاه فعال است. دیدگاه شما ممکن است کمی طول بکشد تا ظاهر شود.