اخیراً روزنامه ایران به مناسبت شروع سومین سال فعالیت دولت حسن روحانی، ویژه‌نامه‌ای مفصل را منتشر کرد که در بخشی از آن به موضوع محیط زیست پرداخته شده بود. یادداشت پیش رو، دیدگاه نگارنده از کارنامه محیط زیستی دولت تدبیر و امید است …
آشکار است که پیش‌شرط ارزیابی عادلانه و واقعی آنچه در طول دو سال گذشته انجام شده، ارایه‌ی تصویری موجز از وضعیت محیط زیستی کشور در تابستان 1392 است؛ یعنی زمانی که دولت تدبیر و امید قدرت را از دولت مهرورزان تحویل گرفت.
در آن سال اعلام شد که از منظر شاخصی موسوم به عملکرد محیط زیستی – EPI – ایران به همراه سوریه، قزاقزستان و روسیه در شمار چهار کشوری قرار گرفته‌اند که بیشترین سقوط محیط زیستی را تجربه کرده‌اند؛ واقعیتی که با نگاهی به روندهای حاکم بر دریاچه ارومیه، بختگان، گاوخونی، هورالعظیم، زاگرس، انزلی و آلودگی هوای کلان‌شهرها به سهولت مهر تأیید می‌خورد. از آن گذشته، هیچ تلاشی برای تهیه‌ی گزارش‌های کشوری در توصیف وضعیت محیط زیست موسوم به SOE انجام نگرفت؛ وضعیت آموزش‌های محیط زیستی در مدارس قابل دفاع نبود؛ روزگار سرمایه اجتماعی در حوزه محیط زیست، نشاطی را نشان نمی‌داد و آموزش‌های محیط‌بانان عملاً متوقف مانده بود، به نحوی که هشت محیط بان کشور در نوبت قصاص و لمس گردن با طناب دار قرار داشتند.
امروز اما، دست‌کم گردن شش محیط بان از کابوس لمس طناب دار رهایی یافته و شمار شهدای محیط‌بان افزایش نیافته است؛ منشور مدارس جم (جامع محیط زیستی) در 109 صفحه منتشر و به سراسر کشور توسط معصومه ابتکار و با موافقت وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شده است. امروز رؤیای لمس تجربه‌ی طبیعت را فرزندان ایرانی، به ویژه در مشهد، تنکابن، تهران، رشت، اردبیل، بوشهر، خرم‌آباد، شیراز، کرمانشاه، بیرجند و … بیشتر از هر زمان دیگری قابل حصول می‌بینند و افزون بر آن، محتوای 35 کتاب درسی در مقاطع ابتدایی و متوسطه، رنگ و بویی محیط زیستی‌تر یافته و بیش از 18 هزار آموزگار برخوردار از آموزش‌های محیط زیستی شده‌اند. همانگونه که 850 محیط بان هم توانستند آموزش‌هایی درخور ببینند و آموزشکده محیط‌بانی دوباره راه‌اندازی شد.
در مرداد 1394 بر خلاف 1392، سایه‌ی بنزین پتروشیمی بر فراز آسمان هیچیک از کلان‌شهرهای ایرانی سنگینی نمی‌کند و از منظر EPI چندین و چند پله، وضعیت بهتر شده است. صدها نفر از ایرانیان در جنبشی که از آن تعبیر به سونامی تفنگ‌کشان می‌شود، تفنگهای شکاری خود را برای همیشه به زمین نهادند و شور و نشاط بازگشته به فضای فعالیت‌های مدنی تا آنجا پیش رفت که از افزایشی بیش از 40 درصد در شمار سمن‌های محیط زیستی خبر داده شد. سمن‌هایی که برای نخستین بار در 31 استان کشور توانستند در انتخاباتی آزاد شرکت کرده و نمایندگان خود را برای شکل‌گیری شبکه‌های استانی برگزینند. همزمان کار تدوین SOE مجدداً آغاز شد، اهدای جایزه ملّی محیط زیست احیاء گردید؛ به نویسندگان، مجلات و ناشران محیط زیستی برای اولین بار و در سطحی ملّی جوایزی اختصاص یافت و شورای عالی محیط زیست دوباره جان گرفت.
با این وجود، نباید گمان بریم که طبیعت ایران در سال 1394 هم دوباره جان گرفته است! جنگل‌ها همچنان می‌سوزند و همچنان در دو سازمان متولّی طبیعت و منابع طبیعی کشور، هیچ کانادایری برای مهار هوایی رخدادهای گسترده و پرشمار آتش وجود ندارد؛ همچنان روند کاهش سطح آب دریاچه ارومیه ادامه یافته و از بختگان و مهارلو و پریشان و کافتر و ارژن و آلاگل و انزلی خبرهای خوشی نمی‌رسد. روزگار زاگرس اینک به مراتب وخیم‌تر از دو سال پیش است و فرآیندهای مرگباری چون اُفت سطح آب‌های زیرزمینی، خودسوزی و نشست زمین همچنان ادامه دارد. چشمه‌های تولید گرد و خاک به رشد نگران‌کننده‌ی خود ادامه می‌دهند؛ تصور ارزشگذاری اقتصادی مواهب طبیعی کشور، همچنان به یک رؤیا می‌ماند تا واقعیت؛ همانگونه که استحصال انرزی‌های نو هم هنوز بر روی کاغذ متوقف مانده است؛ بحران زباله و پسماند هم پیوسته سایه‌ی سنگین خود را در سکونتگاه‌های انسانی حفظ کرده و عملاً هنوز زباله به طلای کثیف معنی نشده است!
جان کلام آنکه
هرچند باید بپذیریم اراده دولت تدبیر و امید در بهبود وضعیت محیط زیستی کشور، قابل قیاس با همتایان سابقش نیست، اما دامنه‌ی شکنندگی و آسیب‌پذیری کشوری که در عرض 30 الی 40 درجه‌ی شمالی، موسوم به کمربند خشک جهان قرار گرفته، چنان نگران‌کننده است که اگر عملاً اقتدار موازین محیط زیستی به صدر اولویت‌های راهبردی نظام تسری نیابد، نمی‌توان با امید و افتخار به آینده‌ی طبیعت ایران لبخند زد. طبیعت ایران زمانی توان تاب‌آوری خود را احیاء شده خواهد دید که نخبه‌ترین و کارآمدترین تصمیم‌سازهای ایرانی در حوزه‌ی محیط زیست و با وقار مشغول به کار باشند و سازمان متولّی طبیعت ایران، در رده‌ی مقتدرترین، به روزترین و کاراترین سازمان‌های حاکمیتی رده‌بندی شود.
باشد که چنین روزی را در پایان روزی که حسن روحانی با لبخند و رضایت ساختمان پاستور را به همتای بعدی‌اش تحویل می‌دهد، ببینیم.
آمین.
سلام جناب درویش
امیدوارکننده است ولی باید توجه داشته باشید که یکی از عوامل مهم تخریب محیط های طبیعی و کوهستانی، شوراهای شهر و روستا هستند. متاسفانه سازمان محیط زیست قادر به مقابله با این ارگان ها نیست.
به نظر بنده باد اختیار ساخت و ساز در کوهستان ها از دست شوراها خارج شود. در غیر این صورت زحمات شما و دوستان به نتیجه نخواهد رسید.
سپاس
درود بر مهندس درویش عزیزی که منصفانه به نقد بررسی عملکرد سازمان پرداخته است . علی رغم اقداماتی که عنوان شد متاسفانه هنوز در تصمیم گیران دغدغه حفظ محیط زیست به عنوان بستر کلیه فعالیت ها و عامل اصلی حفظ امنیت اقتصادی ، غذائی ، اجتماعی و حتی سیاسی باوری نیست و این می تواند با تغییر افراد اقدامات صورت گرفته هم ابتر باقی بماند ویعنی نقطه سر خط.
درود بر شما جناب درویش گرامی
امیدوارم حالتون خوب باشه
لطفا نام سایت انجمن دوستداران شهر و طبیعت شوش را در سایت خود درج کنید
با سپاس فراوان
درود بر جناب نظریان عزیز.
به انجمن دوستداران شهر و طبیعت شوش: چشم.
به نادر ضرابیان: در تلاش هستیم آنها را وادار به شرکت در کارگاه های آموزش محیط زیست کنیم. درود …
من همیشه به دیگران میگم مهمترین ضربه ها رو به محیط. زیست کشاورزانی می زنند که باید بر دستان پینه بسته شون بوسه زد.
به تازگی سفری به استان فارس داشتم تا حالا پیش نیومده بود که به غیر از شیراز شهر دیگه ای برم. سر راه برگشت به شیراز.خانمی که بغل دستم نشسته بود داشت به تلفن دخترش جواب می داد. به دخترش گفت ابتدای دریاچه نمکه. تلفنش که قطع شد با تعجب گفتم من تا حالا فقط دریاچه نمک قم رو از نزدیک دیدم. اون خانم هم هیچ توضیح دیگه ای نداد. وقتی از کنار تابلو که روش نوشته شده بود مهارلو رد شدم آه از نهادم براومد.
تا به حال دریاچه نمکی با این وسعت ندیده بودم. واقعا تأسف برانگیز بود و ناراحت تر شدم وقتی دیدم اون خانم مسن هیچ توضیحی به من نداد. از روزهای زیبای دریاچه زمانی که پرندگان مهاجر اونجا می رفتند که به چشمان خود دیده بود ولی من از نزدبک ندیده بودم و فقط عکسهاشو دیده بودم حرفی نزد وقتی آه می کشیدم سکوت می کرد.
راستی چرا ما ملتی هستیم که حافطه تاریخی نداریم؟
ولی پارسال که ارومیه رفته بودم دانشجویانی که در همایش شرکت کرده بودند توضیح دادند که از دیدن دریاچه ارومیه در این حالت خیلی ناراحتند.
به نظرم اینکه فقط تحصیلکرده ها دغدغه محیط زیست داشته باشند کافی نیست. همه مردم بخصوص کشاورزان باید اونقدر آگاهی زیست محیطی پیدا کنند که سود کوتاه مدتی که از فروش محصولات کشاورزی بدست میارندبر حق آبه دریاچه های مهم کشور ارجح ندانند.
یک خبر خوشحال کننده
خانم دکتر ابتکار ساعتی پیش وارد همدان شدند و در ابتدای ورود ایشان به همدان به جای انجام مراسم قربانی کردن فعالان مدنی همدان دو عدد تفنگ را شکستند و شکارچی هایی که دیگر شکار را کنار گذاشته و به جمع مدافعان محیط زیست پیوسته بودند و این کار را انجام دادند جواز های تفنگ را به خانم ابتکار تقدیم کردند
درود بر مردم با فرهنگ و طبیعت دوست همدان!
شعار شکارچیان دیروز و مدافعان محیط‌زیست امروز که تفنگهایشان را شکستند این بود
تفنگهایمان را قربانی می کنیم و به جای ان از دوربینهایمان لذت خواهیم برد
تفنگهای را می شکنیم تا رقص بال پرندگان در آسمانهای آبی همچنان تداوم یابد
امیدوارم این حرکت طبیعت دوستانه مردم همدان الگویی برای همه مردم ایران بشه!
تازگی ها یه متن تو شبکه های اجتماعی به اشتراک گذاشته می شد در مورد اینکه چقدر با فرهنگ تر شدیم نسبت به گذشته.
مطلب زیر نشون میده پر بیراه نبودهنکات مثبت نشست سمن ها و نخبگان محیط زیست استان همدان با خانم دکتر ابتکار شهریور 1394
1- جمع شدن همه دلسوزان و فعالان محیط زیست علارقم باور بعضی از افرادی که فکر میکردند ما بسیار کم هستیم
2- اغلب سخنرانان با محوریت بیان معضلات و مشکلات زیست محیطی ورود پیدا کردند و تملق و ریا از زبان سخنرانان بدور بود.
3- همدلی و هماهنگی و یکپارچگی در بین تشکل ها به اوج خودش رسیده بود
4- حرکت نمادین استقبال از خانم ابتکار که به پیشنهاد اقای حمید نوروزی بود منجر به ایجاد یک جریان جدید در استقبال های زیست محیطی شد که شکارچی حافظ طبیعت شود و تفنگ خود را در پای محیط زیست بشکند
5- اهدا همان تفنگ های شکسته به جای هزینه های بی خود و معمولی به خانم ابتکار
6- استقبال خبری از این نشست که با گذشت 7 ساعت از نشست بیش از 80 خبر در این زمینه در خبرگزاری های مختلف درج شده است.
7- اعلام حمایت استاندار از محیط زیست با بیان جمله: ” استاندار همدان با اشاره به ساخت و سازهای غیر مجاز در گنجنامه همدان نیز بیان کرد: در باغهای شخصی در گنج نامه ساخت و سازهای غیرمجازی توسط افراد دانه درشت انجام می‌شود که جلوی آنها را می‌گیریم و از مردم و سمنها انتظار داریم در صورت مشاهده فعالیت غیرقانونی در باغات گنجنامه و میدان میشان آن را گزارش دهند. نیکبخت تصریح کرد: در میدان میشان نیز هر کسی کار غیر قانونی می کند یک ساعت نیز نباید درنگ شود و اگر هم تا کنون کار غیرقانونی انجام شده و جلوی آن گرفته نشده مسئولان باید پاسخگو باشند.”
8- اعلام حمایت خانم ابتکار از ارتقا مناطق حفاظت شده همدان و همچنین پروژه اکوتوریسم شیرین سو
انشالله که بتوانیم با همدلی هم همدانی آباد را تجربه کنیم.
جناب درویش سمن ما به اسم پیام آوران اردیبهشت کرمانشاه (تشکل پاک) هنوز مجوز ثبت اینترنتی اش نیومده. زمانش قدری طولانی شده. از دیگر دوستان پرسیدم چرا زول کشیده بهم جواب دادن چون ما سمن رو فرا استانی و بین اللملی امتخاب کردیم طول می کشه. چون وزارت کشور باید مدارک موسسین رو بررسی کنه. می خواستم از شما بپرسم نرم گرفتن مجوز برای سمن های فرا استانی حدودا چند ماهه؟
ما از واژه اردیبهشت استفاده کردیم چون به معنای اخلاق نیکه
متاسفانه قاعده مشخصی ندارد و بین سه ماه تا یکسال طول می کشد!
سپاس فراوان!
بر قرار باشید جناب درویش !
سلام جاب مهندس درویش یا سلام
لطفا سایت دوستاران آواری طبیعت استان تهران رادر سایت خود درج نمایید
چشم.
باهمت معاونت امور شهری ومحیط زیست وسازمان پسماند منطقه 22 وسازمان مردم نهاد دوستاران آوای طبیعت استان تهران برای اولین بار جهت ترغیب وتشویق استفاده از طرف گیاهی بجای ظروف نفتی به تمام هیات عزاردان ومساجد منطقه 22 نسبت به توزیع طروف گیاهی یکبار مصرف وهمچنین لیوان به تعداد 500 عدد تا 100 عدد انجام شد
زنده باد جناب شرافت عزیز.