مردمان دیار تفتدیده‌ی اردستان، امسال رؤیایی‌ترین سال خود را سپری کرده و در طول 10 ماه گذشته (مهر 87 تا پایان تیر 88) 122 میلیمتر بیشتر از میانگین 30 ساله از آسمان رحمت گرفته‌اند. این در حالی است که میانگین درازمدت این ایستگاه فقط ۱۱۵ میلی متر در سال است!
نتایج آخرین یافته‌های آب و هواشناسی کشور – مهر 1387 تا پایان تیر 1388 – که توسط آقای دکتر مرتضی خداقلی عزیز و همکاران سختکوشش در پایگاه استانی مدیریت خشکسالی کشاورزی اصفهان تهیه شده است، نشان می‌دهد که وضعیت خشکسالی ایران در تیرماه، تغییر چندانی با خردادماه نداشته است. در حقیقت، شدت خشکسالی فقط 5 درصد بیشتر از خرداد ماه شده که با توجه به ورود در نخستین ماه تابستان، امری قابل پیش‌بینی به شمار می‌رود. در مجموع، تا پایان تیرماه 1388، در حالی که 74 درصد از سطح کشور از بارشی کمتر از ميانگين دراز مدت برخوردار بوده است، وضعیت 26 درصد خاک کشور همچنان در ترسالی است.
در این میان، شهرهای مسجد سلیمان و بهبهان در استان خوزستان و لار در استان فارس مناطقی هستند که همچنان خشکسالی بسیار شدید در آنها حاکم است. افزون بر آن، در استان بوشهر، جنوب خوزستان، جنوب و غرب فارس و به طور پراکنده در مناطق کهنوج و جاسک خشکسالی شدید دیده می شود. همچنین خشکسالی متوسط در بسیاری از استان‌های غربی و جنوب غربی کشور از جمله استان‌های ایلام، لرستان، کرمانشاه، کردستان، قسمت اعظم استان فارس و کرمان و نیز استان‌های آذربایجان غربی و شرقی کاملا مشهود است. بخشهای گسترده‌ای از استان‌های قم، مرکزی، تهران، همدان و کرمان هم همچنان متأثر از خشکسالی خفیف (کاهش کمتر از 20 درصد بارش دراز مدت) هستند.
درعوض، بخشهای وسیعی از استان سیستان و بلوچستان (شهرستان‌های خاش و ایران‌شهر) و قسمت‌هایی از استان خراسان(شهرستان مشهد) و استان کرمان(شهربابک) بارشی بیش از میانگین 30 ساله را تجربه کرده‌اند. هر چند وضعیت‌شان به خوبی شهرهایی چون چابهار، بیرجند، کاشان، تربت جام و ماکو نبوده است که ترسالی متوسط را در این ماه تجربه کرده‌اند. شهر اردستان امّا، تنها شهری است در ایران که ترسالی بسیار شدید در آن رخ داده است. ريزش 237 ميلي‌متر طي 10 ماهه گذشته در ايستگاه اردستان با توجه به میانگین بارش درازمدت آن که معادل 115 ميلي‌متر است، بسیار قابل توجه است. نگاهی به استان های غربی کشور نشان می‌دهد که متأسفانه مناطق پربارش غرب کشور که سر شاخه رودخانه های پر آب و مهم کشور به شمار می‌آیند، از بارش مطلوبي برخوردار نبوده و ميزان ریزش‌های آسمانی در اين مناطق نسبت به مقدار دراز مدت آن کاهش یافته است. بيشترين میزان این کاهش به مقدار 74 درصد نسبت به میانگین دراز مدت در مسجد سليمان رخ داده است.
استان اصفهان
نتايج آخرين ديده‌باني و پايش خشکسالي در استان اصفهان نيز نشان مي‌دهد، به رغم آن که خشکسالی بسیار شدید و شدید در هیچ نقطه‌ای از استان مشاهده نمی‌شود، ولی خشکسالی متوسط را می‌توان در جنوبی‌ترین قسمت استان یعنی شهرستان سمیرم و نیز در بخشهای غربی استان شامل شهرستان‌های فریدون‌شهر، خوانسار و گلپایگان مشاهده کرد. در حدود نیمی از استان شامل قسمت‌های شرقی و مرکزی استان و شهر‌ها و مناطقی مانند خور و بیابانک، بیاضه، چوپانان، انارک، نایین، مورچه خورت و کبوتر‌آباد، شرایط ترسالی خفیف را دارا هستند. جدول 2 مساحت و درصد خشکسالی‌ها را در استان اصفهان نشان می‌دهد. مقایسه جداول 1 و 2 نشان می‌دهد که وضعیت خشکسالی در استان اصفهان کاملاً متفاوت با ایران است، به نحوی که بیش از 67 درصد از سطح استان از بارشی بیش از میانگین درازمدت برخوردار بوده و دارای ترسالی خفیف، متوسط، شدید و بسیار شدید است.
بايد توجه داشت که ارزيابي و تحليل خشکسالي کشاورزي تنها منوط به ميزان بارش در يک مدت و بازه مورد بررسي نيست، بلکه عواملي چون شرايط حاکم بر ميزان رطوبت خاک در سال گذشته و ذخاير آب‌هاي سطحي و زير زميني باقي مانده از سال قبل نيز در تعيين ميزان شدت خشکسالي مؤثر است. بنابراين اثرات مخرب خشکسالي بسيار شديد و بي سابقه سال 87-1386 متأسفانه کماکان بر عرصه‌‌هاي کشاورزي و منابع طبيعي جاري است.
در همین باره:
– وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان دی ماه ۱۳۸۷
– وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان بهمن ماه ۱۳۸۷
– وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان اسفند ماه ۱۳۸۷
– وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان نیمه نخست فروردین ۱۳۸۸
– وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان فروردین ۱۳۸۸
– وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان نیمه نخست اردیبهشت ۱۳۸۸
– وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان اردیبهشت ۱۳۸۸
– وضعیت خشکسالی ایران و اصفهان از ابتدای مهر ماه تا پایان خرداد ۱۳۸۸
خوشحالم از ترسالی بعضی جاها و امید بارندگی برای همه ایران
پاسخ:
اميد كه بتوانيم فرصتها را پاس داريم و نسوزانيم. وگرنه ترسالي و خشكسالي نه چندان غم انگيز هستند و نه چندان روح نواز!
سلام
يك سوال
بارور نمودن ابرها و ايجاد باران از لحاظ ريالي هزينه اش از فوايد باران بيشتر است يا اينكه صرفه اقتصادي ندارد ؟ چرا در كشور ما كمتر انجام مي شود و آيا تخصص اين امر در كشور ما موجود است يا خير؟
ممنون
بدرود.
درود بر ابوحنانه عزيز: اخيراً وزارت نيرو چند دستگاه هواپيما مخصوص باروركردن ابرها خريده و اقداماتي نيز به ويژه در مناطق مركزي كشور انجام داده است. اما راست اين است كه تفاوت محسوسي حس نشده. اصولا از آنجا كه مقدار كل آب موجود در نيوار مشخص است، هر نوع اختلال در نظام آب شناختي عالم، ممكن است خود را در قالب خشكسالي يا سيل در جايي ديگر نشان دهد. به همين دليل اين روش مخالفان جدي اي هم دارد.
درویش خان آیا خشک سالی در ایران از یک دوره 30 ساله پیروی می کند؟
خاطرات اسدلله علم را اگر زمانی در اوقات فراقت بخوانید به نکات جالبی از شرایط بارندگی پی خواهید برد
اشكار عزيز: نه! از يك دوره 30 ساله يا هر دوره مشخص ديگري پيروي نمي كند. در مورد خاطرات علم نيز لطفاً اگر به مورد جالبي برخوردي برايمان بنويس. ممنون.
سلام آقاي درويش عزيز
باور مي‌كنيد وبلاگتان برايم حكم يك كلاس درس را پيدا كرده كه با هر پست آن، چندين درس بزرگ مي‌آموزم؟
شوربختانه، امروز اداره عاليه مرخصي صادر نفرمودند تا در سخنراني آقاي بهشتي حضور داشته باشم…به قول شاملو «غم نان اگر بگذارد»
پاسخ:
حیف شد … حامد از اون آدمهای خاص است که کمتر می شه به جا آورد …
با درود
مطلبی با عنوان “بیابان زدایی در خارج از کشور ؟!” نوشته ام که ممنون می شوم اگر نظر شما را درباره ی آن داشته باشم .
درود بر عباس محمدی عزیز … پاسخ سوال شما ساده است. در ایران نمی توانند در مهار بیابان زایی موفق باشند، زیرا طبیعت ستیزان قدرشوکت خود را به خواب زده اند. در صورتی که همتایان عراقی ایشان واقعاً خواب هستند!
ما اینجا در خوزستان به خوبی تغییرات آب و هوایی را مشاهده میکنیم و اتفاقاتی را میبینیم که تا به حال سابقه نداشته است من به ترتیب زمانی شرایطی را که پیش آمده مینویسم.این تغییرات بسیار مهم هستند و باشد که اهل فن در مورد آنها فکر کنند.
همه چیز از سال 1386 به خود شکل جدی گرفت.گر چه قبل تر ها بینظمیهای دیده میشد.
1_ماههای دی وبهمن 86 وبه خصوص بهمن که ماه اصلی بارندگی د خوزستان است(بنده ساکن اهوازم) بارندگی خوبی نداشیم . واما… یک اتفاق خیلی عجیب که من در عمرم ندیده بودم و حتی از پیرمردها هم که میپرسیدیم آنها هم چنین چیزی را ندیده بودنند این بود که در اواخر اسفند 86 به یک باره در عرض تنها یک ساعت آنچنان باران و تگرگی بارید که واقعا بیسایقه بود به خصوص در 20 تا سی دقیقه اول و مقدار بارندگی در یک ساعت شد 40 میلی متر.
2_ماههای اردیبهشت و خرداد سال 87 دمای هوا بسیار پایین تر از سالهای قبل بود به خصوص در ماکزیمم.
3_گرد و خاکها به طور جدی از بهار و تابستان 87 آغاز شد.(گر چه از چند سال قبل گرد و خاک به طور مرتب در حال افزایش بود)
4_باز یک اتفاق فوق العاده نادر دیگر که کلید آن از اول شهریور 87 خورد. خوزستان معمولا شهریور ماه شرجی داره اما… اتفاقی که افتاد این بود که به مدت 20 روز هوا شرجی بود و این کم سابقه بود. تا اینکه به یک بار در حالیکه بعد از ظهر 19 شهریور 87 کاملا هوا صاف بود ولی طبق روال روزهای قبل شرجی ادامه داشت اوایل شب و در شرایطی که هیچ کس تصور نمیکرد آنچان طوفانی در گرفت که نه گردو خاکش سابقه داشت و نه بارانش که در 19 شهریور!!! آنهم در اهواز اتفاق افتاد.که متاسفانه 7 نفر هم کشته شدنند.19 شهریور که چه عرض کنم حتی اوایل مهرماه هم کسی به یاد نداره که در اهواز بارون بیاد.
5_خشکسالی در ماه دی 87 به اوج خود رسید. به طوری که بارندگی دیماه 87 تنها یک صدم میلیمتر بود یعنی هیچ.باز هم بیسابقه بود. و این روند در ماههای بهمن واسفند هم ادامه داشت.(بهمن واصسفند ماههای اصلی بارش استان هستند) و دیگر تقریبا مطمعا بودیم که با یک فاجعه عظیم خشکسالی رو به رو هستیم. آب رودخانه کارون به پایین ترین حد خود رسید.
6_به یک باره و بدون سابقه در ماههای فروردین واردیبهشت سال 88 باران نسبتا خوبی بارید. که باز به گفته پیرمردها این مقدار بارش در این ماهها سابقه نداشت. وتا حدی از فاجعه دور شدیم.
7_در ماههای خرداد تیر و اوایل مرداد 88 گرد و خاک بیداد میکرد. و دیگر به هیچ وجه قابل تحمل نبوده و نیست.
8_دمای اهواز در 9 مرداد 88 که یک روز مانده به چهله تابستان است حتی به 43 هم نرسید!!! و یزد به عنوان گرمترین شهر ایران با دمای 43 عنوان شد در حالیکه دمای هوا در چهله تابستان اهواز اقلا باید 50 درجه باشه! باز هم بیسابقه بود.
9_تیر و مرداد 88 به دلیل حضور مداوم خس و خاشاک در آسمان استان و کشورهای عربستان و عراق سیستمهای گرم هوایی به خوبی شکل نمیگرفتند و در نتیجه دمای هوا از حالت نرمال پایین تر بود و کماکان نیز هست. واین کاهش دما در بعضی موارد بسیار چشمگیر بوده است. و باعث کاهش مصرف 5.6 برق مصرفی استان نسبت به پارسال نیز شده است.
در پایان امیداورم که این تغییرات بسیار عمیقی که در آب و هوای کشور و الگوی بارندگی رخ داده است. که نمونه بارز آن شاید در استان خوزستان باشد. مورد مطالعه جدی اهل فن قرار بگیرد.
با تشکر فراوان از شما که همیشه به پدیده گرد و خاک میپردازید
به امید ایرانی سبز
درود بر شما هموطن عزيز اهوازي. ممنون ساسان جان بابت اين همه دقت و مسئوليت پذيري. تغييراقليم واقعيتي انكارناپذير در جهان است. اما متاسفانه تبعات آن در ايران هنوز مورد پژوهشي جدي قرار نگرفته است. اميد كه اميدت تحقق يابد.
سلام بر استاد عزیز
من اهل کاشانم. اردستان نزدیک ماست. مطلبت در مورد حمام فین کاشان را خواندم. نمی دانم شما تشریف اوردید یانه. کلا کاشان جاذبه های توریستی و گردشگری زیادی داره. تپه های سیلک با تمدن 7 هزار ساله که فکر کنم یکی از کهن ترین تمدن های بشر باشه با چندین دوره کاوشهای باستان شناسی که نشان از وجود تمدنهای مختلف در دوران مختلف سکونت بشری می باشد. برخی معتقدند اگر زیگورات به حساب آید قدیمی ترین زیگورات جهانه. خانه های تاریخی آن که بسیار مجلل و باشکوهند. کاروانسرای مرنجاب و دریاچه نمک در شمال ان دل هر بیننده ای را به وجد می اره. روستاهای قمصر و نیاسر آن که بسیار زیبا و دلنواز هستند. فکر کنم خیلی ارزش دیدن داشته باشه. شما هم تشریف بیارید خوشحال می شیم در خدمت استاد خودمان باشیم.
یا هو
درود بر برادر كاشاني ام. اميدوارم كه روزگارت هم بد نباشد و خدايت هم در همين نزديكي ها … ممنون از دعوت شما. البته آن جاهايي را كه نام بردي من بارها ديده ام و گزارشهايي از آن را نيز مي تواني در وبلاگم بيابي. از موتور جستجوگر همين تارنما يا وبلاگ قديمي ام مي تواني استفاده كني.
درود …