روز گذشته، دوم اسفند 1390، به دعوت سید یحیی موسوی (دبیر اندیشگاه مدیریت منابع آب کشور)، نشستی در طبقه دهم از ساختمان شرکت مدیریت منابع آب ایران برگزار شد که در نوع خود منحصر به فرد بود. هرچند این برای نخستین بار نبود که نگارنده فرصت طرح دیدگاه‌های انتقادی خود را نسبت به روند مدیریت حاکم بر منابع آب کشور و به صورت رودررو با برخی از مدیران عالی‌رتبه وزارت نیرو یافته بود. سال گذشته در دوم اردیبهشت هم، چنین نشستی برگزار شد و امیدوارم میزان توجه به محتوای مباحث مطرح شده در نشست دوّم، بیشتر و مؤثرتر از نشست نخست مورد توجه و پیگیری قرار گیرد.
اعضای شرکت کننده در نشست دیروز علاوه بر آقای موسوی، عبارت بودند از: آقایان مهندس عراقی (معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت مدیریت منابع آب)، مهندس سید احمد علوی (مدیر حوضه آبریز فلات مرکزی)، مهندس اسفندیاری (مدیر سابق دفتر اقتصاد و برنامه‌ریزی)، مهندس میبدی (مدیرکل دفتر آب‌های زیرزمینی) و چند تن دیگر از مدیران وزارت نیرو که آمده بودند تا به پیشنهادها و انتقادهای حمیدرضا خدابخشی (دبیر انجمن صنفی مهندسان صنعت آب خوزستان)، محسن حیدری (از حقوقدانان فعال در حوزه محیط زیست) و نگارنده گوش دهند.
آنچه که در این نشست مورد تأکید قرار گرفت، ضرورت مشارکت بیشتر مردم و نهادهای مستقل تخصصی در حوزه تصمیم‌گیری مدیریت آب کشور بود؛ دریافتی که منجر به پیشنهاد تأسیس سازمان نظام مهندسی منابع آب کشور شد. همچنین مقرر شد تا طرح داناب با جدیت بیشتری در سطوح متوسطه و ابتدایی پیگیری شود و در این راه، انجمن صنفی مهندسان صنعت آب خوزستان فعالانه‌تر موضوع را در استان راهبردی خوزستان پیگیری کنند.
نکته‌ی جالبی که در این نشست آشکار گردید، آن بود که اغلب دوستان و مدیران محترم، خود دل پر دردی از عدم توجه به گرایه‌های علمی در تصمیم‌گیری‌های صورت گرفته در بخش آب داشتند! از جمله سید احمد علوی، دکتر نبوی و مهندس میبدی خود صریح‌ترین انتقادها را نسبت به وضعیت حاکم بر مدیریت آب کشور بیان داشتند.
به هرحال، نگارنده به ایشان یادآوری کرد که هم‌اکنون و از دید اغلب فعالان محیط زیست، وزارت نیرو به عنوان مخرب‌ترین دستگاه دولتی کشور در حوزه محیط زیست شناخته شده و وزارتین راه و نفت با فاصله‌ای معنی‌دار در تعقیب آنها هستند! واقعیتی که نشان می‌دهد شما نتوانستید دغدغه‌های خود را آنگونه که به همراهی مردم و فعالان این حوزه منجر شود، طرح کرده و دفاع کنید.
همچنین تأکید کردم: متأسفانه تصمیمات کارشناسی در وزارت نیرو اغلب فدای مصلحت‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شده و با مثال آوردن از فاجعه احداث سدهایی نظیر جگین، اکباتان و گتوند، طرحهای انتقال آب، استقرار نیروگاه شهید مفتح در همدان و سیکل ترکیبی در کازرون، یادآور شدم اگر امروز نسبت به این بارگذاری‌های اشتباه فریادبرنیاورده و اعتراض نکنید و نکنیم، نسل فردا هرگز شما را و ما را نخواهد بخشید. تجربه تلخ عربستان و فرجام دوزخی‌ای که اینک انتظار 20 میلیون ساکن در این شبه جزیره را می‌کشد، گواهی است آشکار که اگر ما نیز بر طبل تولید به هر قیمتی بکوبیم، مرگ دیر یا زود به آغوش‌مان خواهد کشید. امیدوارم بر بنیاد روح حاکم بر منشور اندیشگاه، بتوانیم شاهد تحولی ملموس در این حوزه باشیم.
پی نوشت:
– گزارش این نشست کارشناسی در شبکه خبری آب ایران
– روایت ماجرا در آبنما نیوز
بنظر مي‌رسد يكي از مهمترين دلايل توسعه نيافتگي در ميهن‌مان عدم ارتباط و درك منطقي، بين حلقه بخش خصوصي، نهاد‌هاي مردم نهاد و موسسات دولتي است.
درحوزه دامپزشكي كه اين امر به وضوح ديده مي‌شود. و سالهاست يك سياست و دغدغه مشترك براي از بين بردن مشكلات اين صنف و ارتقاي سلامت جامعه ديده نمي‌شود.
پاسخ:
کاملا موافقم. ما در این زمینه با لکنت های جدی روبرو هستیم.
درود …
به امید آباد اندیشی ِ این آبادگران ِ مخرب !
درضمن امیدورام این طرح نجات دانش آموزی آب مانند نام خوش آهنگ اش (داناب) ، آهنگ خوشی به سوی توسعه داشته باشد .
من هم امیدوارم “داناب” به دانایی و پویایی و سبزاندیشی بیشتر کودکان امروز و مدیران فردای وطنم بیانجامد.
درود بر مسعود عزیز و همیشه همراه که این روزها، کامنت هایش سخت تأمل برانگیز و آهنگین شده است.
درود بر درویش نازنین
بازهم حرف حرف سو’ مدیریت آن هم در حیاتی ترین بخش زندگی مردم یعنی محیط زیست است
تصمیمات غیر عقلایی وکارشناسی نشده یعنی همین
پاسخ:
درود بر دیده بان دوست داشتنی پریشان … شنیده ام که دارد خیس می شود این دریاچه! نه؟
پیگیری طرح داناب جالب است و شاید یکی از بهترین راه های جلب مشارکت مردم و مطالبه محوری آن ها باشد …
پاسخ:
هومان جان امیدوارم بتوانی این طرح را در چهارمحال و بختیاری اجرایی کنی.
جناب درویش مرسی برای این پست
جالب توجه است حضور فقط یک عضو خانم در اجلاسیه (احتمالا منشی) در کشوری که دارای بالاترین رقم نسبت زنان به مردان دانشجو می باشد (بنابه آمار یونسکو)
پاسخ:
درسته، ایشان کاتب جلسه بودند. منتها چرا راه دور می‌روید؟ مگر نیمی از مردم ایران زن نیستند؛ چرا دست کم به اندازه شمارشان، به تعداد نمایندگان زن برای راهیابی به صحن بهارستان رأی نمی دهند؟ حقیقت این است که اغلب مصایبی که بر سر زن آمده و می‌آید، ناشی از نگاه منفعلانه خودش هم به حوزه سیاست، اقتصاد و فرهنگ است! نیست؟
سلام
درويش با اينا جلسه مي ذاري چيزي هم مي گيرن. نمي دونم يا نمي خوان بفهمن يا در توانشون نيست فهميدن اين مسايل. بگذريم. هميشه ما دنبال راه هاي شناخت كشور خودمون به دنيا مي گرديم. كلي بايد خرج كنيم تا يكي اصفهان ما را با اين همه تمدن بشناسه ولي حيات وحش بهترين تبليغه. رد ليست iucn را نگاه مي كردم برخوردم http://www.iucnredlist.org/sotdfiles/neurergus-kaiseri.pdf
به اين لينك مربوط به سمندر لرستان. واقعا چه تبليغي باسه ايران و لرستان ما بهتر و مجاني تر و كم هزينه تر از اين. درويش اين مسئولين ما چرا خودشون را مي زنن به نفهمي و خر فهمي. بخدا اينا با كاراشون به شعور خر هم توهين مي كنند (بالانسبت تمام بزرگواران). يه سمندر به اين كوچكي چه ابهت جهاني داره. خيلي خوشگله. باور كن هيچي از يوز كم نداره. نگاه به جثه اش نكن. ظرافت خلقت همگي در وجود اين فثقلي جمع شدند. بارك ا.. في احسن خالقين. يادمه يكي مي گفت ارزش گربه شني خيلي بيشتر از يوز ايراني است. ديدن اين حيوانات باور كن بيشتر از هر چي به انسان غرور ملي مي ده . حالا هي گن غرور ملي توي انرژ……لرستان با اين سمندرهاي خوشگلش عشقه. باور كن ما لرستان را بدون اين زيبايي هايش نمي خواهيم. كوير را بدون يوزهاش و ميانكاله بدون پرنده هاش و تالاب هاب بدون آبش. اينا دارن تيشه به ريشه هر چيزي مي زنن. ياد گرفتن درويش جان. مي دونن كه اگه اب را از تالاب بگيرن تالاب نابود مي شه. ولي ريشه هر چي را نمي تونن نابودش كنن. يه روز يه جايي سر از زمين بيرون مي كشه.
پاسخ:
در مورد سمندر لرستان یادت هست که شادروان کامبیز بهرام سلطانی چه می گفت محمد آقا؟
مهندس یه سوال!
ببینم وقتی می بینید که حضرات اتفاقا با مسائل و دغدغه های اینچنینی آشنا هستند خوشحال می شوید یا ناراحت؟
پاسخ:
لذت می‌برم از داشتن چنین خوانندگان فهیم و هوشمندی.
زنده باشی آقا مهدی که خوب ژرفای درد را تشخیص می‌دهی.
من تازگی ها متوجه شدم که بیشتر ما در تمام زمینه ها آدم های اصراف کاری هستیم و احتمالا علت آن هم همین عدم آموزش کافی در زمان کودکی است. نه تنها آب و منابع طبیعی را هدر می دهیم بلکه مواد غذایی و پول و زمان و انرژی خودمان را هم به راحتی دور می ریزیم و یا از آنها استفاده بهینه نمی کنیم چون در مغز ما فرو کرده اند که نعمات الهی لایتناهی است و یا اینکه امروز هر چه داریم مصرف کنیم چون فردا خدا بزرگ است. امیدوارم که این طرح داناب لااقل در زمینه آب بتواند به بچه های ما آموزش درست در زمینه مصرف کردن بدهد.
پاسخ:
من هم به طرح داناب بسیار امیدوارم آرش جان.
درود …
خيلي جالبه ، مصرف كننده عمده آب زنان هستند ولي مردان نشست ترتيب مي دهند و درباره آن تصميم مي گيرند !
چه کسی گفته است که مصرف کننده عمده آب زنان هستند حمیرا خانم؟ بر فرض که همه ی آب شرب شهری و مصارف خانگی را زنان هم مصرف کنند که نمی‌کنند، سهم آب شرب از کل آب قایل استحصال کشور، فقط حدود 7 درصد است!
درود …
با سلام خدمت جناب درویش و خسته نباشید خدمت شما،
من نقدی داشتم. با توجه به حضور بزرگوارانی چون ….. در جلسه که از ارکان تصمیم گیری در زمینه امور سد سازی در 2 الی 3 دهه گذشته اند میخواستم نقدی بنویسم که شاید در آن جلسه میتوانست مطرح شود.
ارزیابی اقتصادی و تحلیل هزینه فایده یکی از مبانی اصلی توجیه و اجرای طرحهای عظیم توسعه منابع آب هستند. دراین ارزیابی اللخصوص در بخش کشاورزی، فایده های طرح از طریق روش پسماند یا روشهای نزدیک به آن
(Change in net rent (CNR) or change in net income (CINI))
محاسبه میشوند. مشکل اینجاست که اگر این روش با صبر و دقت زیاد استفاده نشود، ارزش تخمینی برای آب تنظیم شده را میتوان بسیار بالاتر از ارزش واقعی تخمین زد. این نظر من نیست. این موضوع به تفضیل توسط
Robert A. Young
استاد اعظم علم اقتصاد آب در کتاب برجسته ایشان مطرح شده است
Determining the economic value of water: concepts and methods
https://catalyst.library.jhu.edu/catalog/bib_2591638
اضافه شود که معمولا هیچ هزینه ای از نظر اقتصادی با استفاده از روشهای اقتصاد محیط زیست برای مجموعه هزینهای زیست محیطی توسط مشاور در نظر گرفته نمیشود. همچینین هزینه فرصت آب تبخیر شده و تاخیر در تاسیس شبکه نیز فراموش میگردد. نرخ 7 درصد نیز جهت تنزیل پروژه در نظر گرفته میشود که مسخره است.
بنابراین، در آن جلسه، روش مبنایی توجیه سد و شبکه میتوانست زیر سوال برده شود یا حداقل توصیه بر اصلاح این آئین نامه ارائه گردد
http://www.wrm.ir/standard/standards%20pdf/365-a.pdf
به نظر من اگر اصول اقتصادی به واقع در سدسازی بکار رود، سدهای اندکی در خاورمیانه اجرایی میشوند.
با پوزش از گرفتن وقت جنابعالی.
با سپاس
انسان ایرانی
ممنون از پاسخ جناب درویش,
با استدلال شما مخالفم.
همان نوعی از نیروی محرکه که دانشگاه های ایران را
از خانم ها مملو می کند طوری که کشور مقام اول را
در جهان پیدا می کند بخوبی می توانست زنان را به
”اندیش” -گاه منابع آب یا حوزه های دیگر نیز رهنمون شود. ولی ماجرا اصلا به این سادگی نیست. شما باید از هر کس دیگر بهتر بدانید. (پوزش برای تکرارکه بدلیل اشکال درهنگام درج بود)
درویش مهربان درود بر شما و سپاس مجدد از حضور موثرتان در جلسه
و در پاسخ به انسان ایرانی:
از گوشزد شما سپاسگزاریم اما وقت جلسه 2 ساعت بود و امکان پرداختن به مسائل و مشکلات به صورت جزیی نبود و به این موضوع بسنده شد که شرح خدمات مشاورین طرح ها بازنگری واصلاح شود و رویکرد سخت افزاری به رویکرد نرم افزاری در مدیریت منابع آب کشور تغییر یابد که همه موافق بودند در واقع فرصت شد که به مسائل کلان و موثر در سطح ملی بپردازیم و حاضرین جلسه در مقابل استدلال محکم و مستند آقای درویشدر خصوص وضعیت بحرانی منابع آب کشور تسلیم بودند وتمام آن را قبول داشتند و به دنبال راهکار برای حل معضلات بودند و در خواست ارتباط مجدد و بررسی جزییات را داشتند و قرار شد که در جلسات آتی به جزییات هر مبحث بپردازیم و راهکار ارائه دهیم .امیدواریم که چنین شود ، حتا اگر آنان نخواهند ما بر خواست خود با حمایت شما پافشاری خواهیم کرد.
گر صبر کنی ز غوره حلوا سازیم
با توجه به نهادینه شدن تفکر سازه ای انجام تغییرات به کندی صورت خواهد پذیرفت هر چند ما دوست نداشته باشیم اما تکرار درخواست ها و استمرار آنها همیشه در تمام زمینه ها بالاخره به ثمر خواهد نشست به شرطی که به صورت مطالبه ای عمومی درآید قول میدهم
… منشوری که در بالا از آن نام می برید با نقل قول جالبی آغاز می شود.فکر نمی کنید از این قرار مفاهیم ثروت و فقر همین طور جهل
و دانش می بایست از نو تعریف شوند ؟
جناب آقای خدابخشی
باسلام و احترام
یک کمیته در شرکت ملی صنایع پتروشیمی هست به نام “کمیته آب” که در حال بررسی بر روی چشم انداز 20 ساله آب مصرفی صنایع پتروشیمی ماهشهر می باشد. هر چه کردیم نتوانستیم از سایت اینترنتی انجمن شما شماره تلفنی ازانجمن صنفی مهندسان آب استان خوزستان پیدا کنیم. چگونه می توان با شما و همکارانتان ارتباطی برقرار کرد؟ شماره 118 هم می گوید “شماره مورد نظر شما ثبت نشده است”.
آقای درویش ببخشید از وبلاگ شما استفاده های شخصی می کنیم!
سرکار خانم سیمین
با سلام
همان موقع که در ایمیل سایت آبنما نیوز سئوال فرموده بودید پاسخ ارسال شده علی ایحال چون محل انجمن به تازگی به ساختمان جدید نقل مکان کرده است فعلاً شماره فعال ندارد اما با شماره 09351694155 که مربوط به انجمن است در خدمت تمامی دوستان هستیم انشاالله در طرح داناب نیز بتوانیم از کمک های شما استفاده کنیم.
آقای خدابخشی
پس شما ایمیل چند ماه پیش مرا دریافت کرده بودید؟ چون پاسخ شما نرسید بنابراین فکر کردم که شما ایمیل مرا دریافت نکردید. متشکرم. باهاتون تماس می گیرم.
آقای دشتی امسال روی ترکیه و سرچشمه های فرات و دجله بارندگی نسبتا خوبی رخ داده
اگر ممکنه یک تحلیلی از شرایط حال حاظر رودهای دجله و فرات داشته باشید . و بخصوص اینکه امسال ترکیه آب بیشتری را رها خواهد کرد یا نه
خیلی مهمه آخه رابطه مستقیم با گرد و خاک داره