بلند مازو يا همان Quercus castaneifolia، يكي از ميراث‌هاي طبيعي و غرورآفرين ايران‌زمين است كه هنوز چيزي در حدود 8 درصد از موجوديت سبزينه در رويشگاه‌هاي جنگلي شمال در هيركاني را به خود اختصاص داده است.
هيچ موجود زنده‌ي ديگري در ايران وجود ندارد كه بتواند اينگونه در عرض و طول رشد كرده و به مفهوم واقعي كلمه، شعر ماندگار احمد شاملو را به تصوير كشد …
يك شاخه در سياهي جنگل
به سوي نور
فرياد مي‌كشد …
مهم‌ترين رويشگاه‌هاي اين بلوط منحصر به فرد ايراني را بايد در جنگل خيرود و گلنرود نوشهر، ارتفاعات مينودشت، گلبند و … دانست. البته هرچه از خاور به سوي باختر مي‌رويم، از شمار پايه‌هاي آن كاسته مي‌شود، چرا كه اين درخت نه خاك اسيدي و نه قليايي را دوست ندارد؛ بايد همه چيز برايش در حد نرمال باشد.
درختي را كه مشاهده مي‌كنيد، همكار عزيزم فرهاد خاكساريان در منطقه‌ي خيرود در روز پنج‌شنبه‌ي گذشته، 24 دي ماه 1388 به ثبت رسانده است. فردي را هم كه در تصوير مي‌بينيد – آقاي بيژن محسني – يكي از كارگران شريفي است كه در امر حفر نيم‌رخ خاك همكاري دارند. دكتر رضا اخوان، قطر برابر سينه‌ي اين پايه را دو متر و هشتاد و هشت سانتي‌متر اندازه گرفته است كه در حقيقت يكي از قطورترين بلندمازوهاي ايران به شمار مي‌رود؛ هر چند كه ممكن است قطر اين درخت 700 ساله تا سه و نيم متر هم برسد؛ درختي كه تا 40 متر آسمان را مي‌شكافد (حدود ارتفاع يك برج 15 طبقه).
جالب است كه بلند مازو در فرهنگ عامه‌ي مردم شمال حسابي جا باز كرده كه يكي از نشانه‌هايش، اسامي متعدد محلي است كه براي اين آسمان خراش سبز و استوار به كار مي‌برند. به عنوان مثال در كجور آن را سياه مازو، در اطراف رشت (اشپر)، در طوالش (مايزو)، و در ديگر نقاط نيز میزی و موزی خطاب مي‌كنند.
مجيد اخوان مي‌گفت: هنوز شناسنامه‌ي اين درخت در كشور تكميل نشده است و ما به درستي نمي‌دانيم كه بزرگترين پايه‌ي موجود در ايران كجاست و متأثر از چه ويژگي‌هايي به چنين رشدي رسيده است. خوب است دانشجويان علاقه‌مند به اين حوزه، بلند مازو را جدي‌تر گرفته و همه‌ي آنچه را كه بايد براي اين درخت يگانه‌ي ايراني / قفقازي به رشته‌ي تحرير درآورند و به ثبت برسانند.
نه چندان بي ربط:
راستي! يك خبر بي‌اهميت ديگر آن كه از صبح امروز عمليات تخريب مهم‌ترين پارك ملّي كشور در گلستان – به رغم مخالفت اغلب متخصصين و كارشناسان اين حوزه – آغاز شد، پاركي كه از قضا چند پايه‌اي بلندمازو هم داشت … لطفاً بر اعصاب خود مسلط باشيد!
چه ایده آلیست است این درخت!
“چرا که این درخت نه خاک اسیدی و نه قلیایی را دوست ندارد؛ باید همه چیز برایش در حد نرمال باشد.”
این اسم چه ریشه لغوی یا تاریخی دارد
پاسخ:
درود … بهش هم برازنده است اين ويژگي! نه؟ مفهوم لغوي نامش نيز همين است: بلوط بلند. در زبان مازني به بلوط مي گويند: مازي يا مازو.
درود بر استاد همیشه آپدیت!!
یه سوال . میشه سن درخت رو از روی قطر اون تشخیص داد؟ (البته روشهای آزمایشگاهی و نیمه عمر سنجی رو می دونم اما دستمان به جایی بند نیست!!)آخه یه درخت چنار تو روستای خَبر هستش که البته با متر نواری محیطشو اندازه گرفتم و بعد قطرشو محاسبه کردم که حدودا 3 متر میشه. خیلی علاقمندم سنشو بدونم.
راستی برای ثبت اینگونه ذخایر ژنتیکی بعنوان اثر طبیعی ملی باید چه کار کرد؟
سلام بر ديدبان عزيز خبر: از روي قطر درخت فقط مي شه تخمين زد. مثلاً در مورد اين درختي كه نام بردي با توجه به آب و هواي منطقه، دست كم بايد 500 سال سن داشته باشد كه دكتر اخوان هم آن را تاييد مي كند. البته با استفاده از پرتوهايي خاص هم مي توان اين كار را انجام داد كه هنوز دستگاه هاي مربوطه در ايران وجود ندارد. در مورد اثر طبيعي ملي بايد به دفتر امور زيستگاه هاي سازمان حفاظت محيط زيست مراجعه كنيد. درود …
سلام خسته نباشيد آقاي درويش.http://tehrooz.com/1388/10/26/TehranEmrooz/248/Page/17/. يادداشتي كه هفته گذشته از شما گرفتم. ممنونم وخيلي لطف كردين. موفق باشيد
پاسخ:
ممنون خانم کشوری. خسته نباشید.
سلام
ممنون از مطالبتان
حضورتان در “روز از نو” برنامه خاصی ندارد؟
چه زمان هایی؟
پاسخ:
نه رسول جان! قاعده مندی خاصی ندارد …
تصاویر روز جمعه 25 دی ماه از میدان میشان و تله کابین
http://www.poyakoh.blogfa.com
سلام
درخت خيلي جالبي بود . درختي هم تقريباً به همين شباهت در جنگل سي سنگان ديده ام.
اميدوارم كه دوستداران طبيعت با كارهاي اينچنيني به معرفي آنها اقدام كنند وگرنه …!!
بدرود.
پاسخ:
این درختان تنومند انگار ریشه های این سرزمین را در خاک استوار ساخته اند …
نارون کهنسال روستای رسول آباد از توابع شهرستان اسدآباد استان همدان
http://qobadyari.blogfa.com/post-120.aspx
پاسخ:
تصویر زیبایی است، اما به نظر نمی رسد آنچنان هم کهنسال باشد!
درويش عزيز،
مگر در ارتباط با گلستان جز اين انتظار داشتيد؟
خُب من همیشه انتظاراتم چسبیده است به سقف!
سلام
قدر طبیعت را زمان مصیبت باید دانست
ذخایر دست دیگران! است.
بحران و محیط زیست لازم و ملزوم همدیگر هستند
پاینده باشید .
درود بر شما … اميدوارم كه روزي اين بحران به هماغوشي بدل شود.
I thought it was going to be some boring old post, but I’m glad I visited. I will post a link to this page on my blog. I believe my visitors will find that very useful.
کاش در دفاع من حضور داشتین و من تمام غارت های که در طول تاریخ از این مازو ها شده بود رو به تصویر کشیده بودم تا جایی که تونسته بودم اما جدا که شعر شاملو واقعا برای این مازوهای بلند قامت برازندس:)
کم سعادتی بود. لطفا اگر امکان دارد بخشی از آن غارت ها و بی توجهی ها را برایم ارسال دارید به همراه عکس تا انعکاس دهم.
متشکرم.