از کدام گاوخونی سخن می‌گوییم؟!

     هفته‌ی گذشته در خبرها آمده بود که معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست کشور – اصغر محمّدی فاضل – هشدار داده‌اند که در صورت ادامه روند کنونی، نابودی تالاب گاوخونی حتمی است. خبری که شگفتی بسیاری از فعالان و کارشناسان این حوزه را برانگیخت! نه به این دلیل که تالاب گاوخونی یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های حفظ پایداری بوم‌شناختی در ایران مرکزی است؛ و نه به آن دلیل که متراکم‌ترین و متنوع‌ترین غلظت زیگونگی حیات در مناطق بیابانی کشور مدیون حضور گاوخونی بوده است؛ و نیز نه به آن دلیل که علت تداوم معیشت مردم در خاور استان اصفهان و سکونتگاه باستانی و مهم ورزنه، وجود گاوخونی بوده است و حتا نه به آن دلیل که چگونه است، تالابی به این مهمی که در کنوانسیون بین‌المللی رامسر هم به عنوان یکی از 24 تالاب اصلی کشور ثبت جهانی شده است، بدون آن که به سیاهه‌ی مونترو (فهرست تالاب‌های در معرض خطر) وارد شود، به یکباره خبر از نابودی کاملش منتشر می‌شود!! پس مراجع نظارتی در آن کنوانسیون معتبر بین‌المللی کجا هستند؟

    بله، هر چند که تمامی 4 مورد یادشده فوق، دریافت‌هایی بسیار مهم هستند، اما نگارنده بر این باور است که خبر دکتر فاضل، از جنبه‌ی دیگری حایز شگفتی بیشتر در محافل تخصصی این حوزه را فراهم آورد و آن جنبه این است که اینک همه در مواجهه با این خبر می‌پرسند: مگر تالاب گاوخونی‌ای هم هنوز در کشور وجود داشته که اینک نگران نابودی کامل آن باشیم؟

    مگر یادمان رفت، در بیست و پنجمین روز از اردیبهشت سال 1390، مسعود باقرزاده کریمی، مشهورترین کارشناس حوزه تالاب که از قضا مشاور عالی معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست کشور هم هست، در گفتگو با رسانه‌ها صراحتاً اعتراف کرد که “گاوخونی خشک شد و برنامه‌ای هم برای نجات آن وجود ندارد !”

    و مگر در سال‌های 1387 تا 90 هم همین خبر هر ساله توسط مراجع رسمی و رسانه‌ها و دوستداران رسمی به اشکال مختلف اعلام نمی‌شد؟

    حقیقت این است که این میت، مدت‌هاست که مرده است و دیگر لازم نیست هر سال دوباره برایش مجلس ختم و شب سوم و هفتم و چهلم بگیریم. همان برپاداشتن سالگردی آبرومندانه کافی است! نیست؟

     و در این مراسم سوگواری سالانه بیاییم از دلیل یا دلایل مرگ این نگین فیروزه‌ای بی‌بدیل مرکز ایران سخن بگوییم. این که چرا سال‌ها در برابر دزدی آشکار حق آبه‌ی گاوخونی سکوت کردیم؟ چرا آن هنگام که مجوز احداث تونل‌های شماره یک و دو و سه کوهرنگ را صادر کرده و عملاً حجم سالانه‌ی ‌آورد زاینده رود را به حدود دوبرابر افزایش دادیم، کسی نگفت که باید بخشی از این آب بادآورده! به گاوخونی اختصاص یابد؟ اصلاً چرا آن زمان که آورد زاینده‌رود فقط 800 میلیون متر مکعب در سال بود، روزگار گاوخونی بهتر از امروزی است که آوردش به حدود یک و نیم میلیارد مترمکعب رسیده است؟ چرا با افتخار سخن از افزایش تولید کشاورزی و اشتغال‌زایی در بخش صنعت کرده و اعلام داشتیم که اصفهان آبروداری کرده و یکی از مهاجرپذیرترین استان‌های کشور در طول چند دهه‌ی اخیر بوده است؛ امّا نگفتیم که این همه افتخار و آبرو به بهای چه بی‌آبرویی‌ بزرگتری بدست آمده است؟

    حال اگر شرق اصفهان شاهد پیدایش یک کانون جدید فرسایش بادی به مساحتی حدود تهران بزرگ شده است؛ اگر ظرفیت گرمایی ویژه منطقه کاهش یافته و تفاوت دمای شب و روز آشکارا چنان افزایش یافته که نیازهای آبی بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری بومی منطقه هم افزایش یافته است و اگر موجی بزرگ از مهاجرت‌های انسانی از خاور به سمت مرکز اصفهان رخداده است؛ این باید درس عبرتی بزرگ برای همه‌ی ما باشد تا اجازه ندهیم به بهانه‌ی تأمین نیازهای کوتاه مدت اقتصادی، یک سرزمین دچار ورشکستگی بوم‌شناختی (اکولوژیکی) شود. زیرا اگر هر نوع ورشکستگی را بتوان جبران کرد، بی‌شک ترمیم ورشکستگی بوم‌شناختی در انتهای آن سیاهه‌ی قابل ترمیم‌ها قرار دارد.

    آری … گاوخونی رفت و مرد از بس که ندیدیمش و یادمان رفت که وقتی رفت، مرگ به دیار زنده رود سلام داد! نداد؟

انعکاس در:

خبر آنلاین

پارسیس پرس

آخرین اخبار روز

مرکز خبر و اطلاعات ایرانیان

تبییان نیوز

8 فکر می‌کنند “از کدام گاوخونی سخن می‌گوییم؟!

  1. مسعود

    گاوخونی رفت و مرد از بس که ندیدیمش و یادمان رفت که وقتی رفت، مرگ به دیار زنده رود سلام داد!

  2. پیمان مومنی

    این هم برگ زرینی دیگه در کارنامه ی سازمان محیط زیسته .

  3. احسان

    وقتی آن رئیس محترم به شهرکرد می رود و اجازه برداشت هرچه می خواهید را می دهد، وقتی طرحهای کاملا غیر اقتصادی طوبی (برای ایجاد شغل تازه برای عده ای در غرب به قیمت ازدست رفتن شغل پدری عده ای در شرق) اجرا می شود آنهم با برق 100! یارانه ای، وقتی در بالادست زاینده رود برنج! می کارند، وقتی در اراضی اطراف زاینده رود تا داخل آب بتن ریزی کرده و ویلا می سازند از املاک انفال (باورتان نمی شود تشریف ببرید شهرستان باغ بهادران)، وقتی از دریاچه سد زاینده رود آب می دزدند، وقتی در کنار دریاچه سد زاینده رود چندین شهرک تفریحاتی برای از ما بهتران می سازند…باید هم کشاورز پنبه کار اهل ورزنه که حقابه 400 ساله دارد، به خاک سیاه بنشیند، محیط زیست ارزشمند و بسیار حساس گاوخونی که جای خود دارد.
    البته کسانی که در اطراف زاینده رود ویلا می سازند باید از همین اکنون بدانند که این ویلاها زمانی خراب خواهد شد بنابراین پول خود را تلف نکنند.

  4. محمد درویش نویسنده

    دورنمای بسیار نگران کننده ای را در سرشاخه های زاینده رود و کارون می بینم؛ استان چهار محال و بختیاری تقریبا در هفت دشت اصلی اش با افت شدید سفره آب زیرزمینی مواجه شده و زمین در برخی مناطق آن مانند خان میرزا نشست کرده است و در محل احداث سد تونل سوم کوهرنگ اکثر چشمه ها خشک شده و از آن سو میلیاردها ریال اعتبار خرج شده برای آن که آبی که وجود ندارد را به سمت اصفهان و قم و کرمان و یزد و رفسنجان و کاشان و … تغییر مسیر دهند. همچنان بر این باورم که با انتقال آب مشکل حل نمی شود، نوع نگاه به آب و شیوه معیشت و مصرف ایرانیان است که باید تغییر کند؛ زیرا در شرایط کنونی پس از مردم چند شیخ نشین حاشیه جنوبی خلیج فارس، ایرانیان در شما پرمصرف ترین مشترکین آب هستند.
    درود بر احسان عزیز …

  5. احسان

    با سلام
    بنده هم موافقم. البته باید در نظر گرفت که بخشی از بحث انتقال آب، مربوط به انتقال آب کشاورزی به باغات تازه احداث در دامنه ها برای کاشت بادام است.

  6. محمد درویش نویسنده

    این مورد هم از آن طنزهای شگفت انگیز مدیریت آب در ایران است! دولت میلیاردها ریال هزینه کرده تا مسیر آب را از کارون و استان چهارمحال و بختیاری به وسیله دو تونل کوهرنگ به اصفهان و زاینده رود تغییر مسیر دهد، آنگاه آبی که تغییر مسیر یافته، چند صدمتر پایین تر، دوباره با موتور پمپ بلعیده شده تا به مصرف بادام کاری های استان چهار محال و بختیاری برسد تا این استان برای هفتمین سال پیاپی به عنوان نخستین تولید کننده بادام درختی کشور، رکورد بزند!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

تائید دیدگاه فعال است. دیدگاه شما ممکن است کمی طول بکشد تا ظاهر شود.