🔻اثر سدسازی و طرح‌های انتقال آب در ترکیه، سوریه، ایران و عراق بر تشدید بحران در هورالعظیم، میانرودان، بصره و اروندرود!🔻
منتشرشده در صفحه آخر #روزنامه_شرق
#محمددرویش
🇮🇷: @darvishnameh
✍ اخیراً دیده‌بان حقوق بشر گزارش مفصلی از بحران مدیریت آب در عراق منتشر کرده و در آن به نقش دولت‌های منطقه و ضعف دولت مرکزی در تشدید بحران پرداخته است. این گزارش می‌گوید: هرچند داوری قطعی در مورد تأثیر سدسازی ترکیه – پروژه گاپ – بر کاهش جریان آب به سمت هورالعظیم، بصره و اروندرود کار آسانی نیست؛ اما در عین حال نباید و نمی‌توان از این نقش مخرب به آسانی گذشت. رودخانه فرات نخست از سوریه و پس از رسیدن به داخل عراق از چندین سد عبور می‌کند. درست همین قصه در مورد دجله هم تکرار می‌شود و در بالادست بصره در سرشاخه‌های دجله، ده‌ها سد در ترکیه، ایران و عراق احداث شده است. پروژه گاپ یکی از بزرگترین پروژه‌ها در حوضه رودخانه‌ها در دنیا محسوب می‌شود. ارزیابی تصاویر ماهواره‌ای از جانب دیدبان حقوق بشر نشان می‌دهد که از اواخر سال‌های ۱۹۸۰ پروژه گاپ به ساخت بیش از ۲۰ سد در حوضه آبخیز فرات منجر شده است، از جمله سد آتاترک (در سال ۱۹۹۲) و آلپاسلان-۱ برَجی (در سال ۲۰۰۹). دیگر فعالیت‌ها در این زمینه در طول سال ۲۰۱۵ ادامه داشته‌اند. تصاویر ماهواره‌ای گویای آن هستند که سیستم عظیم سدهای برق‌آبی، تبعات سنگین و حیاتی بر جریان آب در پائین‌دست به سوریه و عراق داشته‌اند، اگر چه به دلیل کمبود داده‌ها از برآورد رودخانه‌های سوریه و به ویژه از سد الثوره، ارزیابی تأثیر بر جریان آب در پائین‌دست به بصره بسیار دشوار است.
سد ایلی‌سو با مخزنی به بزرگی حدود ۲برابرِ کرخه – بزرگترین سد ایران – بزرگترین برنامه از پروژه گاپ، بر دجله در جنوب شرق ترکیه واقع شده و احتمالا روی حجم آورد سالانه دجله به عراق تأثیر دارد. از سال ۲۰۱۶، مقامات رسمی ترکیه و عراق درباره برنامه‌های ترکیه برای پر کردن ایلی‌سو مذاکره دارند، با متخصصینی که کاهش بزرگی از جریان آب دجله را پس از آبگیری ایلی‌سو پیش‌بینی می‌کنند. سد ایلی‌سو تا ماه مارس ۲۰۱۹ خالی مانده بود، اما از ماه آوریل به دلیل ذوب شدن بخش بزرگی از برف‌ها و بارندگی فراوان، به مرور پر شد و اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه اعلام کرد که آبگیری در ماه ژوئن رسماً آغاز خواهد شد که عملاً چنین هم شد.
در حوضه آبخیز رودخانه دجله، سدسازی در محدوده پروژه گاپ ورای سد ایلی‌سو در حال حاضر جریان دارد. بنا بر تصاویر ماهواره‌ای از سال ۱۹۹۷ تاکنون ۹ سد ساخته شده‌اند که ۶ عدد از آنها، از جمله ایلی‌سو، از سال ۲۰۱۱ به بعد بوده است. علاوه بر این، ارزیابی این تصاویر نشان می‌دهند که دست‌کم شش سد جدید دیگر در حال ساخته شدن هستند که احتمالا از سال ۲۰۲۰ بکار گرفته خواهند شد و سد جدید هفتم نیز در جیزره (جزیره ابن عمر) در حال برنامه‌ریزی است. یک تصویر ماهواره‌ای همچنین دو سد جدید بر رود زاب در ترکیه را نشان می‌دهد که از نوامبر ۲۰۱۸ به راه افتاده و احتمالا بر جریان آب به دجله در پائین‌دست در جنوب موصل تأثیر خواهد داشت.
https://hrw.org/report/2019/07/22/basra-thirsty/iraqs-failure-manage-water-crisis
🔵 خواننده عزیز روزنامه شرق!
در این گزارش تاکید شده که علاوه بر ترکیه، سوریه و عراق، سیاست‌های موسوم به مهار آب‌های مرزی در ایران هم آشکارا ابعاد بحران در هورالعظیم را متاثر کرده است.
♦️پایان بخش نخست؛ ادامه دارد …
http://www.sharghdaily.ir/fa/pdf