تازه‌ترين مطالعات دانشمندان كه بخشي از ستاده‌هاي آن همين ديروز توسط Kate Ravilious در مجله‌ي معتبر National Geographic منتشر شده است، حكايت از آن دارد كه يك سيل بسيار عظيم مي‌تواند مهمترين نقش را در ظهور بريتانيا داشته باشد؛ جزيره‌اي كه اهالي اندكش – دست‌كم در طول چند قرن اخير، نقشي پررنگ و انكارناشدني در تكوين تاريخ معاصر جهان ايفا كرده‌اند!
پيشاپيش از هموطن عزيز مقيم انگلستان كه ترجيح داده است با نام مستعار «بهپور» از او ياد شود و برگردان فارسي اين مقاله‌ي ارزشمند را برعهده گرفته‌اند، صميمانه سپاسگزاري مي‌كنم. همچنين از اين كه ناگزير به مواردي از جرح و اصلاح در اين برگردان شدم، از ايشان عذرخواهي مي‌كنم.
Ancient Megaflood Made Britain an Island
بر بنياد پژوهش‌ها و مطالعات انجام شده، اينك آشكار شده است كه جزيره‌ي انگلستان، بيش از هر چيز بايد موجوديت كنوني خود را مديون رخداد سيلي عظيم بداند كه بين 200 تا 450 هزار سال پيش به وقوع پيوسته است. این سیل عظیم، پل ارتباطی بین فرانسه و انگلیس را قطع کرده و سبب جدایی جزیره شده است. به گفته‌ي دانشمندان، قدرت سیل مزبور به حدي بوده كه توانست حدود يك میلیون متر مکعب آب را در ثانیه تخلیه کند و سرعتی افزون بر 100 کیلومتر در ساعت داشته باشد. كافي است بدانيم، این سرعت حدود 10 برابر سرعت جمع شده‌ي همه‌ي رودخانه‌های جهان است (همچنين رودخانه‌ي خروشان هيرمند، در بهار پرآب سال جاري، دبي بيشينه‌ي آن هيچگاه از 3 هزار متر مكعب در ثانيه فراتر نرفت).
گفتني آن كه این سیل علاوه بر جدا کردن جزیره، موجب ورود حجم عظیمی از آب شیرین به اقیانوس اطلس شده است؛ رخدادي كه خود نوسانات آب و هوایی و سرد شدن قابل توجه در نیمکره‌ي شمالی را بوجود آورده و تسريع كرده است. همچنين این سیل مخرب و ويرانگر، بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری موجود در منطقه را از ميان برده و باعث ایجاد دگرگونی در گونه‌های موجود شده است. به نحوي كه به مرور دچار تغییراتی برای سازگاری با شرایط جدید محیطی شده‌اند. از اين رو و پس از فروكش كردن اين رخداد ويرانگر و تحول بزرگ طبيعي، حدود يكصد هزار سال، این جزیره عملاً بدون سکنه باقی ماند.
پژوهشگران همواره بر این گمان بودند که يك برآمدگي باریك آهکی در جنوب شرقی انگلیس، شهر Dover را به Calais در شمال غربی فرانسه متصل مي‌کرده و در عصر یخبندان که سطح آب دریاها پایین بوده، برآمدگي مزبور، از به زیر سیل رفتن این مناطق جلوگیری کرده است. بعد از گرم شدن هوا و آب شدن دریاچه‌های یخی موجود در اطراف آن نيز، برآمدگي يادشده تا مدتها، يگانه مانع جدي ورود آب بوده است تا اين كه سرانجام در اثر مجموعه‌اي از رخدادهاي طبيعي مانند فرسایش كناري رودخانه‌اي و ساحلي (تلاطم امواج)، یخچال‌ها و از همه مهم‌تر آن سیل عظیم، از ميان رفته است. سانجیو گوپتا (Sanjeev Gupta) از دانشکده امپریال لندن و همکارانش بر این عقیده هستند که آثاري از نهشته‌هاي به هم چسبیده‌ای که فقط از طریق سیل بوجود می‌آیند را در ناحیه‌ي کانال انگلستان پیدا کرده‌اند؛ دريافتي كه نقشه‌ي سه بعدی این منطقه نيز آن را تأييد مي‌كند. بر پايه‌ي این پژوهش‌ها، منشأ اصلی این حجم عظیم آبی، يك دریاچه‌ي یخچالی است كه در قسمت جنوبی دریای شمال در ساحل شرقی بریتانیا قرار داشته است. احتمالاً این آب توسط همان برآمدگي باريك آهکی که همانند یک سد طبیعی، عمل مي‌كرده، نگهداری می‌شده و یک زلزله‌ي خفيف، سبب ایجاد ترک‌هایی در آن شده است. به گفته‌ي اين دانشمند هندي‌تبار: از آنجا كه آهک زیاد مقاوم نیست، احتمالاً در همان زمان، جريان آب شروع به نفوذ و ریزش کرده است.
به هر حال، آنچه كه حايز اهميت مي‌نمايد آن است كه بروز این سیل در گذشته می‌تواند دليل مسأله‌ي خالی از سکنه بودن اين منطقه را در كاوش‌های ديرينه‌شناسي، توضیح دهد. در همين ارتباط، باستان‌شناسي به نام نیکولاس اشتون (Nicholas Ashton) مي‌گويد: یک گپ بسیار عظیمی از فقدان حيات انساني در این منطقه بين 60 تا 180 هزار سال پيش وجود دارد؛ يعني در زمانی که هوا گرم و سطح آب به شدت بالا بوده است. به طوری که عبور از این فاصله‌ي بوجود آمده براي انسان‌ها امكان نداشته است. از طرفي در زمان عصر یخبندان هم که سطح آب پایین‌تر بوده است، انسان‌ها ترجیح می‌دادند در مناطق گرم‌تر که ایتالیا و اسپانیا کنونی را شامل می‌شود، ساکن باشند.
نتيجه‌گيري اخلاقي!
خوانندگان عزيز مهار بيابان‌زايي، همان گونه كه مشاهده مي‌كنيد، سابقه‌ي استقرار پيوسته‌ي آدمي در سرزمين بريتانيا، به مراتب كمتر از بين‌النهرين و ايران‌زمين است؛ دريافتي كه ظاهراً نشان مي‌دهد: تجربه و قدمت حضور، هميشه هم امتياز محسوب نمي‌شود!
منابعي براي مطالعه‌ي بيشتر:
1- New Underwater Finds Raise Questions About Flood Myths