تا این لحظه، 120 کشور به عضویت در جنبش عدم تعهد، تعهد داده‌اند؛ گمان نبرم پیمان منطقه‌ای یا بین‌المللی دیگری را بتوان سراغ گرفت که شمار اعضایش به عدد 120 برسد؛ آن هم پیمانی که عملاً کشوری از آمریکای شمالی، اقیانوسیه و اروپا (به جز بلاروس) داوطلب عضویت در آن نشده باشد. بنابراین، می‌توان جنبش عدم تعهد را به نحوی، جنبش جنوب در برابر شمال هم ترجمه کرد؛ شمالی که همواره از جنوب می‌خواهد تا ملاحظات محیط زیستی را در چیدمان توسعه‌اش لحاظ کرده؛ به پاکتراشی جنگل‌ها پایان داده و انتشار گازهای گلخانه‌ای را به کمینه رساند، بدون آن که به یاد آورد که سهم او – شمال – در تخریب و تاراج اندوخته‌ها و منابع طبیعی کره زمین در طول یکصد سال اخیر، هرگز قابل مقایسه با آنچه که اینک در جنوب به یغما می‌رود، نبوده و نیست و حتا امروز هم، در انتشار گازهای گلخانه‌ای و بسیاری از مؤلفه‌های مخرب دیگر، سهم آن یک سوم از کشورهای عضو سازمان ملل متحد که تعهدی به عدم تعهد ندارند، کماکان بیشتر از دو سوم کشورهای عضو سازمان ملل متحد است که در عدم تعهد هم عضویت دارند.

    واقعیت پیش گفته، همزمان با اجلاس سران غیر متعهد در تهران، می‌تواند یک فرصت استثنایی را برای جمهوری اسلامی ایران به عنوان رییس جدید جنبش بوجود آورد تا با تکیه بر ملاحظات محیط زیستی مشترک، یکی از پاشنه‌های آشیل این جنبش را کم‌رنگ‌تر سازد. آن پاشنه آشیل این است که وجود گروه‌بندی‌های داخلی، مانند اتحادیه عرب، آفریقای سیاه، سازمان کنفرانس اسلامی، سازمان وحدت آفریقا و نظایر آن سبب شده تا در مواجهه با بسیاری از رخدادهای جهانی مهم، این جنبش در اتخاذ یک موضع یکدست، قاطعانه و هماهنگ عاجز بماند. این درحالی است که پررنگ‌کردن جستارهای محیط زیستی، نه‌تنها می‌تواند ردپای بوم‌شناختی این کشورها را در کره‌زمین تعدیل بخشد، بلکه بر زمینه‌های تفاهم و همگرایی بیشتر کشورهای عضو و ایستادگی‌شان در برابر شمال هم می‌افزاید.
چنین است که مسایلی مانند نظام مدیریت به هم پیوسته اندوخته‌های آب شیرین جهان (اهرم بازدارنده جنگ آب)، استحصال انرژی‌های نو، تغییر بنیادی در ارزش‌های رژیم‌های غذایی مبتنی بر پروتئین حیوانی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، پیدایش قاره هفتم (قاره کثیف) و حراست از زیگونگی حیات گیاهی و جانوری می‌تواند در دستور کار این کشورها قرار گیرد. یادمان باشد که هیچ کشوری در دنیا به اندازه هفت کشور آمریکا، بریتانیا، اسپانیا، فرانسه، آلمان، ژاپن و دانمارک در تاراج اندوخته‌های ژنتیکی جهان و کاهش تنوع زیستی محیط‌‌های آبی و خشکی کره زمین در طول یکصد سال اخیر نقش نداشته است؛ وگرنه نباید مجموع گونه‌های اندمیک گیاهی ایران – کشوری که بر روی کمربند خشک جهان استقرار یافته است – با 1728 گونه، تقریباً برابر با کل گونه‌های اندمیک قاره اروپا موسوم به قاره سبز باشد.
امید است تا در کنفرانس تهران، یک عامل مهم و مشترک بر علاقه‌مندی و هم‌گرایی کشورهای عضو افزوده شود؛ عاملی که اگر به درستی مورد عنایت قرار گیرد، نه فقط مردم کشورهای عضو که مردم همه‌‌ی کشورهای ساکن در همه‌ی قاره‌های زمین به احترام عزم و اراده مسئولیت‌پذیر این جنبش در حفظ محیط زیست این یگانه کره‌ی مسکون در کهکشان راه شیری، کلاه از سربرمی‌دارند.

    به راستی شما فکر می‌کنید: اگر 120 کشور عضو جنبش عدم تعهد نسبت به اجرای پیمان کیوتو، متعهدانه و منسجم عمل می‌کردند، قدرت‌های بزرگ می‌توانستند اینگونه مفاد آن را به سخره بگیرند؟ و آیا می‌اندیشید که اگر تمامی این 120 کشور، یکصدا خواهان خاورمیانه‌ای عاری از سلاح‌های هسته‌ای می‌شدند، اسرائیل‌ می‌توانست همچنان با دارابودن حدود هشتاد کلاهک هسته‌ای تمام معاهدات بین‌المللی را به سخره بگیرد؟
محیط زیست کره‌ی زمین، زمانی نفس می‌کشد که تهدیدی به نام بمب اتمی موجودیت آن را نشانه نرفته باشد؛ امید است که این جنبش به رهبری وطنی که دوستش داریم – ایران عزیزمان – بتواند در راستای تحقق عملی این آرمان، گام‌هایی بلند بردارد و بدین‌ ترتیب بر هم‌گرایی اعضایش هم بیافزاید.

    انعکاس در:

    – روزنامه آرمان

    – تارنمای انجمن اعضای هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع