🔻مخالفت یک پیشکسوت با مالچپاشی در خوزستان!🔻
استاد امیرحسین لقمان
۱۵فروردین ۱۳۹۹
🇮🇷: @darvishnameh
✍به جرات می‌گویم که هیچ متخصص یا کنشگری در حوزه بیابان را نمی‌توان سراغ گرفت که استاد امیرحسین لقمان را نشناسد. وی از نخستین پژوهشگرانی بود که با انجام تحقیقاتی دقیق خواستار پایان‌دادن به مالچ نفتی در تثبیت ناهمواری‌های ماسه‌ای کشور شد. یادداشت اخیرش را اختصاصاً به خوانندگان #درویش‌نامه تقدیم کرده است:
♦️مالچ نفتى عنصرى بیگانه براى طبیعت است. این روش نادرست از زمان حکومت پهلوی تاکنون ادامه داشته است. خاکپوش (مالچ )نفتى مانع کارکرد طبیعى نظم اکولوژیک شن‌زارها مى‌گردد.
بر مبناى طرح تحقیقاتى اینجانب تحت عنوان “تثبیت شن‌هاى روان با و بدون استفاده از مالچ نفتى. ١٣٧٠- ١٣٧۴. امیر حسین لقمان” که در بیابان‌هاى مسیله، خاور ارگ کاشان – شن‌زارهاى موسوم به سیازگه، چاله انبار، چاه ویشه – اجرا شد، نتایج زیر بدست آمد:
۱️⃣ مالچ نفتى به رطوبتى که قبل از پاشش در شن‌زار وجود داشته اجازه تبخیر نمى‌دهد، اما از نفوذ بارش‌ها به شن‌زار جلوگیرى می‌کند و باران بصورت رواناب از سطوح قیر پاشى شده روانه چاله ریگ‌ها گردیده و با تابش افتاب تبخیر و از دسترس گیاهان خارج می‌شود. دوستان مالچ‌پاش تاکید دارند که مالچ نفتى از تبخیر رطوبت شن‌زار جلوگیرى و باران را به داخل شن‌زار نفوذ می‌دهد. اما آنها باید به این سوال کلیدى پاسخ دهند: لایه‌اى که رطوبت زیرین را اجازه تبخیر نمى‌دهد چگونه بارش را اجازه نفوذ می‌دهد؟ پژوهش اشاره شده نشان داد که مالچ نفتى اجازه رشد به گیاهان یکساله – که از منابع غنى در راستاى تثبیت خاک و تغذیه دام وحیات وحش است – نمى‌دهد.
۲️⃣ مالچ نفتی در شن‌زارها باعث خسران براى زیستمندان کویر میگردد. پرندگان از جمله هوبره ها، کبک‌ها، تیهوها، سارها، کبوتران چاهى براى تغذیه روى تپه‌هاى شنى مالچ پاشى شده می‌نشینند و پاها و بال آنها در قیر گیر کرده و پرنده از بین می‌رود. همچنین مارمولک‌ها، سوسک‌ها، عقرب، مار، آگاما(سقنقور)خرگوش، روباه و … همه خاموش می‌شوند.
۳️⃣ بلوک‌هاى مالچ‌پاشى شده به گونه‌اى که تصاویر پیوست این نوشتار نشان می‌دهد، تاثیر معنى‌دار در استقرار و سبزشدن قلمه‌ها و بذور نداشته است. گونه‌هاى کاشت شده در بلوک‌هاى با مالچ وبدون مالچ شامل ارتع Calligonum. arborescence. کلبیت Cyprus. conglomeratus. نسى. Stipa grostis. Plumosa. بوده و ارتع با قلمه و کلبیت ونسى از طریق بذرکارى کاشته شدند.
۴️⃣ مالچ نفتى در اتحاد جماهیر شوروى سابق در صحراى قره‌قوم استفاده می‌شد. موسسه اگروفیزیک سن پیترزبورگ در مرکز Repetek قره‌قوم در مورد اثرات مالچ‌پاشى بررسی‌هایى انجام و نتایج در مجلات علمى ان زمان مسکو به چاپ رسید. موسسه مذکور پس از بررسى نتایج زیر را اعلام کرد:
لایه مالچ‌پاشى شده ناتراوا بوده واز نفوذ باران جلوگیرى می‌کند. همچنین در اثر تابش افتاب گازى سمى به نام #تیرول متصاعد و به هوا می‌فرستد و باعث تنگى نفس ساکنین منطقه میگردد و بر این اساس ابتدا پاشش مالچ نفتى از صورت یکپارچه به نوارى و در نهایت ممنوع اعلام گردید.
در زمان حاضر در کشور ما در هر متر مربع یک لیتر مالچ نفتى پاشیده می‌شود و هزینه هر هکتار ٣۵-۴٠میلیون تومان است. با توجه به نتایج پژوهش‌هاى اشاره شده، لازم است این هزینه سرسام‌آور به مسیر تولید گونه‌هاى متنوع مقاوم به خشگى ولحاظ کردن ابتکار عمل و مدیریت پایدار در اقلیم ناسازگار هدایت شود. احیاء بیولوژیک شن‌زارها قانونمندى ویژه خود را دارد و در اجراى برنامه سه نکته کلیدى لازم است رعایت گردد:
ساختار تپه‌هاى شنى
زمان مناسب کاشت
انتخاب گونه‌هاى گیاهى سازگار و بومى
منظورم از ساختار تپه‌هاى شنى، موقعیت کوچه‌ریگ‌ها وچاله‌ریگ‌هاست. کاشت در بستر مواضع ذکر شده فارغ از عملیات مالچ‌پاشى و هر نوع تثبیت مکانیکى کار را به سامان می‌رساند.
🔵 سخن پایانی:
آنچه اکنون در عرصه تپه‌هاى شنى انجام می‌شود چه از نظر تنوع وانتخاب گونه گیاهى و چه پاشش مالچ نفتى، متاسفانه منعکس‌کننده نظریه‌هاى قانونمند عالمان کشور در حوزه محیط‌زیست نیست و این نکته الزام‌اور است که در رهگذر تثبیت شن‌هاى روان وتثبیت ریزگردها به جنبه‌هاى محیط‌زیستی، اجتماعى،انسانى و حیات‌وحش، آنهم با هدف تامین معاش بیابان نشینان عنایت گردد و از حرکات دلهره‌اور، پاشش مالچ نفتى که منجر به از هم پاشیدگى اکوسیستم و تشویش و نگرانى دلسوزان محیط زیست میگردد، اجتناب شود.
امیرحسین لقمان
سپیده‌دم ۱۵ فروردین ۱۳۹۹
کاشان
#نه_به_مالچپاشی
#امیرحسین_لقمان
https://instagram.com/p/B-hQV5lljPy/?igshid=2fff75kr8yqj