1 -5- چشم‌انداز آينده
با اجراي اين برنامه چشم‌انداز مناطق بياباني كشور به شرح زير ترسيم ميشود:
1-1-5- ايجاد كمربند سبز حفاظتي (درختي و درختچه‌اي)
در نوار ساحلي و چاله‌هاي كويري با اجراي برنامه مذكور كمربند سبز اطراف چاله هاي كويري و نوار ساحلي مناطق بياباني كشور تكميل خواهد شد كه علاوه بر اثرات مثبت اقتصادي و اجتماعي از جمله كاهش فرسايش بادي، افزايش توليد، ظرفيت سازي چراي دام، ترسيب كربن(Co2) مازاد در هوا، كاهش آلودگي هاي جوي، بهبود شرايط زيست محيطي را نيز به همراه خواهد داشت. برآورد كارشناسي براين است كه ارزش ترسيب كربن و تلطيف هوا در 5/3 ميليون هكتار جنگلكاري و توسعه پوشش گياهي و مديريت مناطق مرطوب كويري، معادل 2/1 ميليون هكتار جنگل‌هاي شمال خواهد بود.
2-1-5- افزايش توليدات بخش كشاورزي (زراعت، باغباني، دامداري و … )
در حال حاضر بسياري از مزارع و باغات كشور به دليل عوامل مختلف بيابان‌زايي از جمله فرسايش بادي و كاهش حاصلخيزي خاك، شوري زايي، تبخير و تعريق بيش از حد و… از كاهش توليد نسبتاً بالايي برخوردار مي باشند. پاره اي از مزارع و باغات نيز در معرض 100 درصدي تهديد ماسه‌هاي روان و يا شور شدن خاك مي باشند. اميد است طي اين برنامه بتوان بر توليد خالص بخش كشاورزي افزود كه در اين صورت ارزش افزوده و بازگشت سرمايه قابل توجهي در امر بيابان‌زدايي خواهيم داشت.
3-1-5- افزايش درآمد سرانه و بهبود وضع معيشتي ساكنين مناطق بياباني
در حال حاضر متوسط خسارت‌هاي سرانه ناشي از عوامل مختلف بيابان‌زايي به جوامع محلي مستقر در مناطق بياباني بيش از پانصد هزار ريال در سال معادل 5 درصد درآمد سالانه
است. تنها در محدوده دشت يزد – اردكان صرفاً خسارات سرانه ناشي از فرسايش بادي و طوفانهاي گرد و خاك در حدود 184000 ريال در سال برآورد شده است. بنابراين در نظر است تا پايان اين برنامه بتوان با كاهش اثرات و عوامل تخريبي موثر در بيابان‌زايي، خسارات ناشي از بيابان‌زايي را تا سقف 1 درصد درآمد سرانه عمومي كاهش داد. بدين ترتيب وضع اقتصادي و معيشتي ساكنين جوامع محلي مناطق تحت پوشش برنامه ارتقاء خواهد يافت.
4-1-5- كاهش گرد و غبار هوا و افزايش سالم سازي محيط زيست
آلودگي‌هاي زيست محيطي خاصه غبار آلودگي هوا ناشي از فرسايش بادي و تعليق ذرات ريز خاك توسط باد در هوا يكي ديگر از عوامل مهم و موثر در تخليه سكونتگاه‌ها و تشديد مهاجرت به شمار مي‌آيد. در حال حاضر در بسياري از مناطق بياباني ايران از جمله شهرهاي قم، سمنان، يزد، كرمان، زاهدان و… تشديد پديده غبارناكي هوا يكي از معضلات اصلي و از عوامل مهم مهاجرت به شمار مي رود. تعداد روزهاي غبارناكي واضح و نامناسب براي فعاليت‌هاي زيستي در تمام شهرهاي فوق الذكر از 60 روز در سال (16 درصد ايام سال) فراتر مي رود. بعد از اجراي اين برنامه اين شاخص به ويژه در كانون‌هاي جمعيتي مهم به 20 روز در سال (كمتر از 5درصد ايام سال) كاهش مي‌يابد.
5-1-5- كاهش دست‌كم يك رتبه از پتانسيل بالفعل بيابان‌زايي و برقراري گرايش مثبت در عرصه‌هاي بياباني
در حال حاضر غالب عرصه هاي مناطق خشك و بياباني از پتانسيل بالفعل بيابان‌زايي بالا و در حدود كلاس‌هاي 3 و4 برخوردار است. ضمن اينكه گرايش منفي بيابان‌زايي در غالب نقاط به جز مناطقي كه قبلاً طرح اجرايي و مديريتي بيابان‌زدايي اجرا شده است ديده ميشود. تصور بر اين است در پايان برنامه حاضر بتوان حداقل يك رتبه (كلاس) از توان بياباني شدن اراضي را كم نمود و گرايش مثبت را بر آنها حاكم كرد. در صورتي كه اين امر تحقق يابد ميتوان ايران را به عنوان يكي از اعضاء شاخص كنوانسيون مقابله با بيابان‌زايي جهان تلقي كرد كه وظيفه خود را در قبال كنوانسيون و تعهدات مربوطه به انجام رسانده و قابليت مديريت قابل تعميم بر ساير مناطق مشابه جهان را دارا است.
6-1-5- ايجاد بستر مناسب به عنوان دانشگاه جهاني علمي –كاربردي و برگزاري كارگاه‌هاي بين‌المللي مقابله با بيابان‌زايي و مديريت بيابان
ايران از تنوع كم‌نظيري در حوزه‌ي زيستمندان گياهي و جانوري و نيز زيستگاه‌هاي كويري و بياباني و ديگر زيست‌اقليم‌هاي خشك و نيمه‌خشك در دامنه‌هاي ارتفاعي متنوع برخوردار است و در حال حاضر نيز يك كلكسيون بياباني جهاني قلمداد ميشود. قطعاً با اجراي برنامه مذكور و كنترل و مستندسازي فرايندهاي بياباني و بيابان‌زدايي زمينه براي نمايش و آموزش علوم مربتط با بيابان‌زدايي فراهم ميشود كه ميتوان از آن در تبليغات عمومي جهاني و ارتقاء جنبش نرم افزاري و توليد علم نيز استفاده نمود. لازم به يادآوري است كه در حال حاضر پاره اي از كشورها از جمله چين، هند، پاكستان و غيره به رغم تنوع محدودتر در عرصه هاي بياباني، هر ساله با برگزاري دوره هاي آموزشي و كارگاه‌هاي بيابان‌زدايي اعتبارات خوبي را از سوي سازمان‌هاي جهاني به خود اختصاص مي‌دهند. در اين راستا اميد بر اين است كه كشور ايران نيز در طي دوره برنامه حاضر بتواند سهم خود را از محل اعتبارات جهاني بيابان‌زدايي اعم از اجرايي و آموزشي و صدور دانش فني تا سقف مناسبي ارتقاء بخشد.
7-1-5- تبديل وظايف دولتي و يا موردي مقابله با بيابان‌زايي به فرهنگ عمومي
به رغم اقدامات گسترده ترويجي، آموزشي در دهه‌هاي گذشته هنوز هم مفاهيم و واژه‌هاي بيابان‌زايي و بيابان‌زدايي براي بسياري از مردم، حتي تحصيل كرده ها روشن و گويا نمي‌باشد. انتظار بر اين‌است تا در پايان برنامه بتوان در اين زمينه سطح آگاهيهاي عمومي را به حد قابل قبولي افزايش داد.
8-1-5- وفاق و تعامل ملي دستگاه‌هاي دولتي و مردمي در امر مشاركت در مديريت و كنترل پديده بيابان‌زايي
با توجه به نگرش چند جانبه به طرح‌ها و پروژه‌هاي پيش بيني شده در اين برنامه و تطابق زمان اجراي آن با سند نهايي چشم‌انداز 20 ساله كشور و برنامه اقدام ملي مقابله با بيابان‌زايي و كاهش اثرات خشكسالي در نظر است تا ميزان همكاري و تعامل سازمان‌ها و مراكز مرتبط با مقوله بيابان از سطح محدود موجود، به سطح قابل قبولي ارتقاء يابد.
9-1-5- قانونمند شدن مديريت بيابان و مقابله با بيابان‌زايي
هر چند كه در سال‌هاي گذشته گامهاي مهمي در امر تدوين قوانين و ضوابط جلوگيري از تخريب منابع آب، خاك و گياه برداشته شده است، ولي مقوله بيابان‌زايي جنبه هاي بسيار متعدد و پنهاني دارد كه بايد در قانونگذاري به آن توجه بيشتر شده و زواياي مختلف آن مورد توجه قرار گيرد تا تخلفات منجر به بيابان‌زايي از سوي مردم و حتي بخش هاي دولتي به حداقل ممكن كاهش يابد. در حال حاضر توانمندي قوانين موجود در امر مقابله با بيابان‌زايي وضع مطلوب نداشته، اميد مي رود با آشكار شدن جنبه هاي مختلف آن در طي برنامه، اين مهم به حد مورد انتظار ارتقاء يابد.