چند هفته‌اي است كه به پيشنهاد دبير بخش محيط زيست روزنامه جام جم، جناب پوريا ناظمي، ستوني در صفحه‌ي 12 روزهاي چهارشنبه جام جم داير شده و مي‌كوشم با زباني ساده، توجه مخاطبين عام و سياستمداران و برنامه‌ريزان كشوري را به اهميت خطر «جهان گرمايي» جلب كنم.
    جهان‌گرمايي، رخدادي است كه بيش از 95 درصد دانشمندان IPCC بر آن مهر تأييد زده و مهمترين عامل بروز آن را، انسان معرفي كرده‌اند. به قول ناصر كرمي عزيز (در همايش نقد و بررسي فيلم يك حقيقت ناخوشايند): «بايد تابع خرد جمعي بود و به آن احترام گذاشت.» كاري كه وي نيز در روزنامه‌ي تحت سرپرستي‌اش انجام مي‌دهد و حجم عمده‌اي از مطالب بخش محيط زيست آن را به آگاهي‌بخشي در مورد خطر جهان‌گرمايي اختصاص داده و مي‌دهد، هر چند خودش هنوز در تغيير اقليم ترديد دارد.»
    به هر حال اين واقعيت كه انسان متهم شماره‌ي يك در بروز جهان‌گرمايي است، مي‌تواند يك خبر خوش هم باشد! چرا كه اگر آدمي توانسته چنين بحراني و با چنين گستره‌ي فراخي بيافريند، آنقدر قدرت و دانايي هم خواهد داشت كه به مقابله با آن برخواسته و در مهارش همت گمارد. به شرط آنكه از اراده‌ي لازم هم برخوردار شده و زمان را از دست ندهد.
    درست از چنين منظري است كه كوشيده‌ام به دولتمردان و زنان تصميم‌گير و تصميم‌ساز كشور نشان دهم: جهان‌گرمايي، مي‌تواند فرصتي براي جهان‌گرايي و صلح و همكاري فراهم آورد؛ چرا كه براي نخستين بار، بشريت را در برابر دشمني واحد قرار داده است.
    اينك ضمن جلب توجه شما به آخرين يادداشت اين ستون با عنوان: «كشفي كه كسي را خوشحال نكرد!»، لينك قسمتهاي گذشته را نيز در انتها مي‌آورم.

كشفي كه كسي را خوشحال نكرد!

    در ماه ميلادي گذشته، گروهي از دانشمندان شاغل در مركز پژوهشي معتبر خاور بريتانيا، يعني دانشگاه ايست انگليا، موفق شدند بعد از يك دهه تحقيق و بررسي دقيق، به راز مخوف اقيانوس اطلس شمالي پي ببرند؛ دانستگي تلخي كه از «حقيقتي ناخوشايند» خبر مي‌داد و طنين ناقوس مرگبارش را پايدارتر مي‌ساخت. آنها دريافتند كه از اواسط دهه‌ي 90 تا سال 2005 ميلادي، از ميزان جذب دي‌اكسيد كربن در اين اقيانوس به طرز محسوسي كاسته شده و اينك مقدار آن به نصف رسيده است. مفهوم ساده‌ي اين كشف بزرگ، امّا تلخ آن است كه ممكن است ضريب جذب دي اكسيد كربن توسط اقيانوس‌ها، به دليل اشباع شدن اين چالاب‌هاي بزرگ و حياتي كره‌ي زمين، با كاهشي محسوس روبرو شود و در آن صورت، ديگر حتا نمي‌توان به سهم كنوني اين محيط‌هاي آبي ارزشمند در جذب CO2 و كاهش روند شتابناك جهان‌گرمايي (Global Warming) دل خوش داشت! حقيقت نگران‌كننده‌اي كه منجر به آمادگي براي پذيرش خطري بزرگ‌تر مي‌شود؛ آن خطر اين است كه روند انتشار گازهاي گلخانه‌اي در نيوار  و گرم‌شدن كره‌ي زمين ممكن است شتابناك‌تر و سريع‌تر از آن چيزي باشد كه حتا بدبين‌ترين متخصصان اقليم‌شناس، اكولوژيست و طرفداران محيط زيست برآورد كرده بودند. يادمان باشد كه اقيانوس‌ها مسئول جذب سالانه حدود 3 ميلياردتن دي اكسيد كربن هستند و هم‌اينك حدود 38 هزار ميليارد تن كربن را در خود ذخيره كرده‌اند. در بزرگي اين رقم همان بس كه بدانيم، مجموع كربن ذخيره شده در زيست‌توده‌ي گياهي جهان حتا به يك‌هزار ميليارد تن هم نمي‌رسد. به كلامي شفاف‌تر، اقيانوس‌ها، بزرگترين بانك ذخيره و حبس كربن در جهان هستند، به نحوي كه از مجموع حدود 50 هزار ميليارد تن كربني كه هم‌اكنون در بخش‌هاي گوناگون كره‌ي زمين (از جمله سوخت‌هاي فسيلي، خاك و گياهان) ذخيره شده است، حدود 78 درصد آن به تنهايي در اقيانوس‌ها موجود است(Lambert و Turner، 2000). بنابراين آشكار است كه اگر قرار باشد اين تله‌هاي پرقدرت طبيعي و اين شكارچيان ماهر كربن، نتوانند به وظايف خود عمل كنند، تا چه اندازه حيات با مخاطراتي جدي‌تر بر روي اين يگانه كره قابل زيست مواجه خواهد شد. فقط كافي است توجه داشته باشيم كه به باور بسياري از اقليم‌شناسان، چنانچه غلظت CO2  موجود در نيوار دو برابر شود، متوسط دمای هوا نيز تا حدود 5 درجه سانتي‌گراد افزايش خواهد يافت. اين در حالي است كه افزايش تنها نيم درجه سانتي‌گراد بر دماي متوسط كره‌ي زمين، برابر است با تحميل زياني دو هزار ميليارد دلاري بر اقتصاد جهاني و پس‌رفتي محسوس در ارزش‌هاي غيرقابل تبادل منابع طبيعي و تنوع زيستي جهان.
    اينك از شما مي‌پرسم: آيا دانشمندان مركز پژوهشي ايست انگليا حق ندارند از جديدترين يافته‌هاي علمي خويش ناخشنود باشند؟!

    عناوين شماره‌هاي گذشته:
   – جهان گرمايي ، فرصتي براي جهانگرايي
   – افسانه اي ترين مسيرهاي دريايي
   – جهان گرمايي و نرمش جمهوريخواهان
   – گزارش بدبينانه‌اي که امروز بيش از حد خوشبينانه به نظر مي‌رسد!