پرسش یکشنبه گذشته ( 28 آبان 1391) در هفتادمین برنامه محیط زیستی طلوع، در باره مهم‌ترین زباله جهان بود. از بینندگان برنامه پرسیده بودم که به نظر شما از بین ظروف یکبار مصرف، کیسه های پلاستیکی، ته سیگار و قوطی‌های مواد غذایی، کدامیک بیشترین خطر را برای طبیعت به بار می‌آورند؟ از آنجا که موضوع برنامه هم مدیریت ظروف یکبار مصرف در مراسم عزاداری دهه‌ی محرم بود، اغلب بینندگان گزینه‌های یک و دو را به عنوان پاسخ صحیح به 3000044 ارسال کرده بودند. در صورتی که پاسخ صحیح، ته سیگار است! همان ماده‌ی ظاهراً کوچکی که به راحتی در هر جایی آن را رها می‌کنیم یا به زیر پا انداخته و له می‌سازیم و فکر می‌کنیم که کار تمام است! در حالی که ماجرا تازه شروع شده و دست کم پانزده سال هم ادامه خواهد داشت. در حقیقت، وزن ته سیگارهایی که سالانه فقط در آمریکا در محیط رها می شود به حدود 80 میلیون کیلوگرم می‌رسد. برآوردها حکایت از آن دارد که روزانه یک هزار و دویست میلیون سیگاری جهان، چیزی در حدود 2 میلیارد ته سیگار در محیط رها می‌کنند که بنابراین، مقدار سالانه آن به رقم باورنکردنی هفت هزار میلیارد ته سیگار می‌رسد که وزن آنها به حدود 400 میلیون کیلوگرم بالغ میشود! زباله‌های بسیار خطرناکی که فقط میزان آرسنیک موجود در آن به بیش از یک تن می‌رسد و می‌توانند به راحتی بیش از هفت میلیارد متر مکعب آب سالم را از آبزیانش برای همیشه پاکسازی کرده و از بین ببرند. این در حالی است که علاوه بر آرسنیک، در فیلتر باقیمانده از سیگارهای دود شده، مواد سمی و فلزات سنگین خطرناک دیگری چون نیکوتین، سرب، مس و کروم هم وجود دارد که در یک بسته متشکل از 12 هزار الیاف پلاستیکی درهم تنیده مانند استات سلولز و تجزیه‌ناپذیر جاسازی شده‌اند. موادی که سالانه سبب مرگ میلیون‌ها بال پرنده و آبزیان ساکن در تالاب‌ها، دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و دریاهای آزاد می‌شوند؛ چرخه‌ی شومی که البته در زنجیره غذایی در نهایت به انسان هم باز می‌گردد. این در حالی است که در این بررسی، عملاً از بخشی از فرآیند سیگار که همانا انتشار گازهای آلاینده به نیوار است، صرف نظر شده است که خود داستان دیگری دارد. اما فقط بدانید که مقدار 50 الی 60 میلی گرم از نیکوتین، کافی است تا یک انسان بالغ را از پای درآورد و بنابراین، می‌توان تصور کرد که نیکوتین باقیمانده از ته سیگار، خود به چه سم مرگباری در زمین تبدیل شده و در بروز و تشدید چند نوع سرطان مؤثر خواهد بود.
همان طور که مشاهده می‌کنید، به نظر می‌رسد اگر سیگارها اصولاً بدون فیلتر ساخته شوند، هر چند ممکن است اثرات آنی و مضر آنها بر فرد استعمال کننده در کوتاه مدت بیشتر باشد، اما عواقب و خسارت‌های بلند مدت آن بر محیط زیست کمتر خواهد بود و زباله کمتری هم تولید خواهد شد.
حالا تصورش را بکنید که هر یک از ما بخواهیم سهمی مهم در کاهش آلودگی و افزایش کیفیت زیستن در کره زمین ایفا کنیم، فقط کافی است اگر سیگاری هستیم، آن را به کناری نهاده و یا اگر در بین دوستان و اطرافیان خود، فرد سیگاری‌ای را می‌شناسیم، همین دانستگی‌ها را به او منتقل کنیم، بی شک اگر وجدان داشته باشد، سیگار را ترک خواهد کرد، به ویژه اگر فعال محیط زیست هم خودش را بداند! نه؟
و اما راه ساده دوم برای نجات زمین که بارها به آن اشاره کرده‌ام، کوشش برای کاستن از سهم پروتئین حیوانی در سبد غذایی است. اخیراً سازمان جهانی حفظ محیط زیست WWF در پژوهشی با عنوان “دگرگونی آب و هوا در تغذیه“، میزان تولید گاز کربنیک را در زمینه‌ها‌ی مصرف مواد غذایی و تغذیه مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده است که هر کس میتواند در سال، با مصرف متناسب مواد غذایی و به میزان مورد نیاز خود، تولید گاز کربنیک را به مقدار ۸۰۰ کیلوگرم کاهش دهد. مطابق نتایج این پژوهش در کشور آلمان، «با سرخ‌کردن یک تکه گوشت خوک (یا گاو)، حدود ۲ هزار گرم گاز کربنیک تولید میشود.» و اگر مردم آلمان از مصرف گوشت مازاد دست بردارند، آنگاه می‌توانند دست‌کم در سال حدود ۹ میلیون تن گاز کربنیک کمتر تولید کنند. در عظمت این رقم همان بس که بدانیم: هر خودرو در هر کیلومتر به طور متوسط حدود ۱۲۰ گرم گاز کربنیک تولید می‌کند، بنابراین هر راننده‌ی آلمانی، برای کاستن از تولید این گاز به میزان ۹ میلیون تن «باید از طی مسافتی حدود ۷۵ میلیارد کیلومتر در سال با خودروی خود صرف‌نظر کند!
نگاه کنید که به چه سادگی می‌توانیم به نجات زمین کمک کنیم، اگر بخواهیم و حتا اگر دولتی داشته باشیم که حفظ محیط زیست، در شمار اولویت‌های نخست راهبردی‌اش جایگاهی شایسته نداشته باشد. پس لطفاً بهانه‌ها را به کناری نهاده و عملاً نشان دهید که طرفدار محیط زیست هستید.
هم دیگر سیگار نمی کشیم ؛ هم دیگر گوشت نمی خوریم …
اتفاقاً خیلی هم بهترمان است :)
چشمم روشن …
مگر اهل دود و دم هم بوده ای خدای ناکرده که می خواهی بگذاری کنار مسعود جان؟
برخلاف ظاهر کوچکشان،چقدر سهم بزرگی در آلودگی محیط زیست دارند.
فعل جمله ماضی است استاد ! الان از هر دو پاک ام !
درود بر نگار و مسعود عزیز …
خوشحالم که پاکی مسعود جان و خوشحالم که دریافتی نگار خانم که به رغم اندازه کوچک، چه مصیبت بزرگی بر جهان تحمیل کرده اند این نخ های به ظاهر سبک سیگار …
سلام آقای درویش!
متشکرم از این نوشته ی زیبا!
یک گراف قبلا گذاشته بودید در یک مطلبی در خصوص مصرف انرژی برای تولید یک واحد گوشت در مقایسه با سایر مواد غذایی. شاید هم تولید دی اکسید کربن بود. یادم نیست. میشه لینکش را بدهید؟
خواهش می کنم …
منظورتان فکر کنم این یادداشت باشد! نه؟
.
.
جناب درویش عزیز!
نخست سپاس از این نوشتار بسیار زیبایتان.
اما من در عجبم که چرا برای حل یک مسئله، معمولا از راه بسیار آرمانی آن که معمولا راه سخت‌تری هم هست، وارد می‌شویم؟
به عنوان مثال عرض می‌کنم: یک فرد سیگاری که احتمالا دلبستگی و دلایلی برای سیگار خود دارد، شاید به این راحتی و با یک نوشته و چند عدد و رقم حاضر به ترک نباشد. اما حال تکلیف چیست؟ بگوییم آزادانه و مانند قبل سیگار بکشد؟ یا اینکه راهنمایی‌اش کنیم تا با رفتاری بهتر، بعد از استعمال سیگار، ته‌سیگارش را در طبیعت و جوب و خیابان و رودخانه و دریا و … رها نکند و به همراه دیگر زباله‌هایش به سطل‌زباله بیاندازد؟
مثلا خود ما در تورهای طبیعت‌گردی که برگزار می‌کنیم، پلاستیک زیپ‌دار کوچکی را به مسافران سیگاری می‌دهیم و از ایشان می‌خواهمی که ته‌سیگارهایشان را در آنها بیاندازند و در طبیعت رها نکنند. در آخر سفر هم پلاستیک‌ها را جمع‌آوری می‌کنیم!
درست است که این راه شاید هدف و آرمان شما نباشد؛ اما به گمانم تخریب بسیار کمتری به جا خواهد گذاشت و البته بسیار سهل‌الوصول‌تر است!
منم دوست داشتم.خییلی مفید بود ولی ظاهر ظرفای یکبار مصرف و پلاستیکای دیگه خیلی بدتره.خوب اونم مهمه.اینکه وقتی به یه منظره نگاه می کنیم اونا سر آدمو درد میارن.
آقای درویش!آگاهی دادن شما خیلی خوب و عالیه.اما حالا که اینهمه درگیر این قضیه اید،راه حلی وجود نداره که این قضیه واقعا”حل بشه؟منظورم زباله هاییه که همه جا رو پر کردنه.مثلا”نمیشه تو هر شهری یه گروههایی تشکیل بشن که وقت بذارن برا اینکار؟
سلام و آفرین
این سیگاری های…….
جدا از اثرات تخریبی ته سیگار بر محیط زیست
نفس سیگاری ها مسموم کننده است اخلاقشون زننده و معمولا افراد بی منطق و زبان نفهمی هستند
هنگامی که یک سیگاری وارد مترو یا تاکسی میشود دچارحالت تهوع میشوید وازش فاصله میگیرید
یکی از ریش سفیدهای روستا در مذمت سیگار جمله معروفی داشت که جوون یک کیلو تریاک بکش ولی یک نخ سیگار نکش!(البته صحبت ایشان مورد تایید نیست)
به نظر من بهتره از قوانین سختگیرانه استفاده کرد و در کنارش فرهنگسازی کرد
کشیدن سیگار در اماکن عمومی کوچه خیابان و به طور کلی همه جا غدقن شود!
سیگار فقط در مکانهای خاصی فروش داشته باشد
به نوجوانان سیگار فروخته نشود
مالیات زیادی روی سیگار بسته شود مثل آلمان.
تبلیغات منفی زیادی بر علیه سیگار در رسانه ها صورت گیرد تا قباحت بیشتری به این عمل زشت داده شود
متاسفانه در بین نوجوانها کشیدن سیگار به نوعی ارزش بدل شده و انجام این عمل نشان از بزرگ شدن دارد!
استاد واقعا دست شما درد نکند, من که شخصا تا کنون تنها از دود سیگاریها فرار میکردم حالا باید تو فکر این باشم که چطور از شر فیلترهای آنها خودم,دیگران, پرندها و کل محیط زیست را دور نگه دارم !!! عجب گرفتاری شدیم ! حالا بدبختی اینجااست که قبولاندن این مطلب به افراد سیگاری از جمع کردن فیلترهای سیکار از روی زمین سختر باشد چون کسی که به فکر سلامتی خودش نیست چگونه میتواند به فکر سلامتی محیط زیست باشد !!!
به سعید رادفر:
نباید ناامید شد. به نظرم ممکنه برخی آدمها دیگران را و به ویژه کودکان را بیشتر از سلامتی خودشان دوست داشته باشند. حتا ممکنه واقعاً ندانند که پرتاب ته سیگار به طبیعت تا چه اندازه می تواند خطرناک باشد.
.
به قلیچه: با مالیات زیاد موافقم. هزینه سیگار کشیدن باید زیاد شود چه از نظر مادی و چه از منظر وجه اجتماعی.
.
به بیتا: دو کار می توان کرد. یکی اعمال مقررات بازدارنده و سخت انظباطی است مانند وضع جریمه های سنگین که در کشورهای دیگر هم متداول است. و دوم کار فرهنگی و اطلاع رسانی جذاب و گسترده و موثر توسط رسانه ها.
.
به امیر فواد: کار شما ارزنده است و شکی در آن نیست. اما آرمان ها باید همیشه به عنوان ملکه ذهن و غایت مسیر وجود داشته باشند.
درود …
نه این نبود. یک بارچارت بود که نشان می داد که برای تولید یک واحد گوشت، میزان زیادی دی اکسید کربن تولید می شود و برای سایر مواد غذایی مقادیرش به مراتب کمتر بود. فگر کنم در فیس بوک گذاشته بودید!
آهان …
منظورتان این یادداشت و عکس است:
.
.
درویش جان
عجب قاتل خطرناک و بی سرو صداییست این ته سیگار ها
من که واقعیتش اگه تو اون برنامه بودم به همون طروف یک بار مصرف رای میدادم . ولی انصافا آ/ار و ارقام شما تکان دهنده و هشدار دهنده بود
حق داری محمود رضا خان.
اغلب چنین اشتباهی می کنند و خطر ته سیگارهای کوچک را جدی نمی گیرند.
نه این هم نیست!
من که دیگه چیزی به یادم نمی آد! فکر کنم یادداشت فرد دیگری را خوانده اید.
باور کنید یادداشت خودتون بود. یک بارچارت بود که محور عمودی میزان انتشار CO2 و محور افقی گوشت و دیگر مواد غذایی را نشان می داد. باور کنید خودتون بودید! دارم به خودم شک می کنم نکنه خواب دبدم! ولی اون گراف خیلی واضح جلوی چشممه. رفتم فیس بوک را هم چک کردم پیدا نکردم!
فهمیدم … منظورتان این یادداشت است! نه؟
.
.
نه
لینک زیر را ببینید
http://timeforchange.org/eat-less-meat-co2-emission-of-food
یک جدول در متن موجود در لینک بالا وجود دارد.
یادداشتی که از شما دیده بودم تقریبا همین جدول بود ولی به صورت یک بارچارت!
من که دیگه عقلم کار نمی کنه!
البته خوشحالم از اینکه هستند افرادی که حافظه ی من از آنها بهتر باشد!
فکر کنم گراف را پیدا کردم ولی از طریق جستجو در اینترنت:
http://www.verus-co2.com/blog/wp-content/uploads/2011/02/carbon-impacts.png
خب … الحمدالله که یافتید و البته دریافتید که این گراف ربطی به یادداشت های من نداشت! هر چند که کل ماجرا جالب بود.
درود …
یعنی کماکان به شک کردن به حافظه ام باید ادامه دهم؟!
بالاخره حاصل تربیت یک دوجین بچه، تحمل اندکی فشار به حافظه خواهد بود! نخواهد بود؟
عالی بود رفیق. خوشحالم از رفتن راه اول که استارتش را تو زدی و امیدوارم هرچند در میانه های راه دوم بوده و همه اعضای خانواده در مرحله “کم گوشتخواری” قرار داریم.
به دوستی با تو خوب روزگار از دیار شریف بختیاری، همیشه نازیده ام هومان جان.
درود …
سلام ودرود
بازهم تشکر از اطلاع رسانی
به قول دوستان نمی دانستیم که این یک ذره ته سیگار چه مشکلاتی دارد من همیشه فقط به فکر آتش ایجاد کردن احتمالی آنها بودم وبه کسانی که می خواستند سیگار خاموش کنند هشدار می دادم نمی دانستم مشکلات دیگری هم هست
واقعا عالی بود اقای درویش
من 17 سالمه تصمیم گرفته بودم گیاه خوار بشم اما دوباره گوشتخوار شدم … خیلی ناراحتم ولی حالا که فهمیدم میتونم با گیاهخواری اینقد به محیط زیست کمک کنم خیلی خوشحالم . مطمئن باشین گیاهخوار میشم :D
وب تون عالیه از مطالب تون خیلی خوشم اومد . به قول خودمون دمتون گرم
موفق باشین .