✅از سدسازی تا آبخیزداری چقدر راه است؟!✅
🇮🇷: @darvishnameh
۱⃣ هفته گذشته، عالی‌ترین مقام در وزارت جهادکشاورزی – #محمود_حجتی – در سخنانی کم‌سابقه به انتقاد آشکار از صنعت #سدسازی در کشور پرداخته و خواهان جایگزینی آن با شگرد #آبخیزداری شد. حجتی این را هم اضافه کرد که آنچه او امروز برآن پای می‌فشارد، جهان علم پیشتر تایید کرده و دیگر کسی برای ذخیره‌سازی آب، از سدسازی استفاده نمی‌کند.
https://t.me/darvishnameh/7544
۲⃣ سخنان وزیر جهادکشاورزی نگارنده را یاد دوران کوتاهی انداخت در دولت دوم #محمود_احمدی‌نژاد که #علی_سلاجقه، ریاست سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور را برعهده داشت؛ اما پس از آنکه دولتی‌ها را به درستی زنهار داد که نباید سرمایه ملی را در پای سدسازی هدر دهند، مجبور به استعفا شد!
۳⃣ فارغ از شباهت‌های این دو واقعه تاریخی، به عنوان پژوهشگری که ۳۱ سال پیش در دانشگاه تهران در همین رشته #آبخیزداری آغاز به خوانشِ طبیعت ایران کردم؛ از شنیدن سخنان محمود حجتی بسیار خرسندم و امیدوارم بتواند دولت را ترغیب به تغییر رویکرد از غلبه تفکر سازه‌ای با نماد سدسازی در مدیریت آب به رفتارها و شگردهایی کمتر سازه‌ای چون آبخیزداری و آبخوانداری و درنهایت غیرسازه‌ای سوق دهد.
۴⃣ اما نکته‌ای که نباید از خاطر دور داشت، هشدار به دوستان آبخیزدار و #آبخواندار است! اینکه مبادا شما هم در دامِ تفکر مهندسان تکنوکرات افتاده و برای فنی‌تر نشان دادنِ عملیات آبخیزداری و آبخوانداری به جای شناخت و تبعیت از قوانین طبیعت، با احداث #بانکت، #دایک، #اپی، #پارشال‌فلوم و #گابیون‌بندی افراطی و غیرضروری، به جای افزایش واقعی نفوذ عمودی آب در خاک – Infiltration – در راستای تغییر نظام آبشناختی حاکم بر حوضه‌های آبخیز حرکت کنید. عملیات آبخیزداری واقعی، به مجموعه سازوکارها و تمهیداتی گفته می‌شود که استعداد رویشی طبیعی را به آبخیز بازگردانده و خودِ رویشگاه چون یک سد طبیعی مانع افزایش روان‌آب و پیشی گرفتن ضریب هرزآب شود.
۵⃣ این نقصِ بزرگی است که در کارنامه آبخیزداران در طول چند دهه گذشته آشکار می‌نماید و البته بخشی از آن به محتواهای ارایه شده در مقاطع کارشناسی تا دکترای مرتع و آبخیزداری در دانشگاه‌ها بازمی‌گردد؛ جایی که به جای بردنِ دانشجوها در عرصه‌های واقعی و آشناکردنِ ایشان با حقایق بوم‌شناختی عرصه باتوجه به گونه‌گونی زیستی/فرهنگی حاکم بر حوضه‌های آبخیز، آنها را وادار به یادگیری انواع فرمول‌ها و روش‌های سازه‌ای در کتاب‌های دانشگاهی می‌کنند تا لابد پیشوند “مهندسی” تناسب بیشتری با این رشته راهبردی یابد. دسته‌گل‌هایی چون ساخت بانکت در دامنه‌های به شدت آسیب‌پذیر و شکننده در بالادست #قزل‌اوزن در تشکیلات مارنی و یا ساخت بیش از حد سدهای گابیونی در ارتفاعات، مصداق بارزِ چنین خطاهایی است که از جمله منجر به تسریع در خشک‌شدن #تالاب_میقان در استان مرکزی شده است.
۶⃣ جان کلام آنکه یک مهندس واقعی منابع طبیعی، متخصص کاربلدی است که یادگرفته هرچه کمتر در طبیعت دست برده و میزان مصرف سیمان و سنگ و بتن و توری‌های فلزی‌اش کمتر باشد، موفق‌تر است. به امید موفقیت حجتی در ورود روزافزون هنجارهای محیط‌زیستی به مانیفست‌های وزارت متبوعش.
http://www.iana.ir/بخش-نگاه-روز-۱۵۲/۵۸۳۹۰-برای-وزیری-که-محیط-زیستی-ها-به-نیکی-از-او-یاد-می-کنند