💧نظام حکمرانی و مدیریت بحران آب در ایران
✍️ نویسنده: سوسن نوربخش
دانشجوی دکتری علوم سیاسی
🔹آمارها در ایران نشان می‌دهد که در حال حاضر بیش از ۷۲ درصد کل منابع آب تجدیدپذیر کشور در حال استفاده است. اهمیت بحران آب در ایران تا آنجاست که چندی پیش، عیسی کلانتری – رئیس سازمان حفاظت محیط زیست- هشدار داد که در صورت تداوم بحران آب تا ۲۵ سال آینده، حدود ۵۰ میلیون نفر در ایران مجبور به مهاجرت شده و شرق و جنوب کشور در عمل خالی از سکنه خواهد شد.
🔹همچنین در پروژه آینده‌پژوهی ایران که تحت نظارت مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در سال ۱۳۹۵ انجام گرفت، «بحران تأمین آب» به‌عنوان دومین چالش پیش روی کشور و دولت‌مردان شناخته شد.ازسوی دیگر از نزاع‌های قومی و محلی بین استان‌های اصفهان، یزد، چهارمحال و بختیاری و خوزستان بر سر آب گرفته تا بحث جیره‌بندی آب در فصل گرما در برخی از شهرهای کشور، همگی حاکی از آن است که در سال‌های اخیر بحران آب و پیامدهای ناشی از آن به‌سرعت وارد زیست اجتماعی شده است.
🔹پرسش مهمی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چه عواملی منجر به ظهور بحران آب در کشور شده است؟ در اینجا ضروری است بین دو مفهوم «کم‌آبی» و «بحران آب» تمیز قائل شد. کم‌آبی پدیده‌ای طبیعی و اقلیمی است اما بحران آب، محصول عملکرد انسان است و پیوند مستقیمی با موضوع حکمرانی و سیاست‌گذاری در حوزه مدیریت منابع آبی یک کشور دارد.
🔹بحران آب در ایران بیش از آنکه تحت تاثیر مستقیم گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی باشد، نتیجه دهه‌ها حکمرانی غلط در حوزهٔ مسائل توسعه به‌طور عام و منابع آب به‌طور خاص است.روند بهره‌برداری از منابع طبیعی در ایران امروز بیش از همه «تراژدی مشاعات» را به ذهن متبادر می‌کند که طی آن بازیگران دولتی و غیردولتی در رقابتی با منافع کوتاه‌مدت به قیمت نابودی منابع مشاع در بلند‌مدت محصور شده‌اند.
🔹دولت های وقت باید به این درک برسند که امکان ادامه روند توسعه آب‌محور کنونی در ایران وجود ندارد و سازگاری با شرایط موجود آبی به تغییرات بنیادین در الگوی توسعه، اقتصاد سیاسی آب و اصلاح ساختار حکمرانی نیازمند است.بر این اساس می‌توان گفت ارتقای شاخص‌های حکمرانی کارآمد در مرحله اول منوط به بهبود سیاست‌گذاری دولتی و در مرحله بعد منوط به احیای سازوکارهای محلی مدیریت منابع مشاع و درگیر‌کردن بهره‌برداران محلی در این روند است.
🔹بر این اساس ضروری است با بازنگری در سیاست‌های کلی حوزه آب و الگوی توسعه آب‌محور در کشور، سیاست‌ها و راهبردهایی در نظر گرفته شود که کشور از چرخه بحران کنونی خارج شده و بر‌اساس منابع آبی موجود به‌سمت برنامه‌ریزی و تحقق توسعه در کشور حرکت کند. در همین راستا در این یادداشت به برخی از مهم‌ترین راهکارهای مدیریت منابع آب که ضروری است توسط نظام حکمرانی در نظر گرفته شود، اشاره خواهد شد.
🔻متن کامل نوشتار فوق را اینجا بخوانید:
📝 #یادداشتهای_توسعه
Telegra.ph/-11-07-210