3-1-4- راهبردهاي تحقيقاتي
بر طبق آنچه كه گذشت و با توجه به شش راهبرد اجرايي ارايه شده، در بخش پژوهشي نيز، شش راهبرد زير انتخاب و معرفي مي‌شود:
1- شناخت تنوّع زيستي و ارزش‌هاي آن در مناطق كويري و بيابان به منظور ارتقاء شرايط بوم‌سازگان‌هاي آسيب ديده؛
2- پهنه‌بندي و پايش بيابان و ارزيابي بيابان‌زايي در كشور
3- شناخت و معرفي مزيت‌هاي نسبي كوير و بيابان به منظور بهبود شرايط معيشتي جوامع متاثر از بيابان‌زايي؛
4- بررسي اثرات خشكسالي و تغيير اقليم در روند بيابان‌زايي؛
5- تحقيق در شناسايي اندوخته‌ها و منابع آب و خاك؛
6- شناخت تأثیر فعاليت‌هاي انساني، نظام‌های بهره‌برداری و کاربری اراضی بر بيابان‌زايي و ظرفيت‌سازي اطلاعاتي.
اينك به معرفي و تشريح راهكارهاي هر يك از راهبردهاي شش‌گانه‌ي پژوهشي موصوف مي‌پردازيم.
1-3-1-4- راهكارهاي پژوهشي راهبرد نخست:
شناخت تنوّع زيستي و ارزش‌هاي آن در مناطق كويري و بيابان به منظور ارتقاء شرايط بوم‌سازگان‌هاي آسيب ديده
• بررسي نحوه‌ي استقرار و تعيين آستانه‌ي مقاومت گونه‌هاي گياهي بياباني به عوامل محدود‌كننده (نظير خشكي، شوري و …)
– بوم‌شناسي فردي اندوخته‌هاي گياهي بومي و معرفي گونه‌هاي سازگار با مناطق خشك،
– معرفي گونه‌هاي مناسب براي احداث بادشكن در مناطق بياباني،
– انتخاب مناسب‌ترين گونه‌ها براي بادشكن سبز حاشيه مزارع و مراكز سكونتگاهي يا اقتصادي،
– تعيين حدود مقاومت به شوري و قلياييت گونه‌هاي گياهي بياباني،
– معرفي گونه‌هاي بومي سازگار و مقاوم به خشكي براي مقابله با بيابان‌زايي،
– تحقيق پيرامون توليد نهال و استقرار گونه‌هاي مقاوم به شرايط دشوار بياباني،
– شناخت و معرفي گونه‌هاي گياهي كاهنده‌ي آلودگي منابع آب و خاك در مناطق خشك.
• پژوهش در روش‌هاي مديريت حفاظت و بهره‌برداري پايدار از منابع طبيعي بيابان:
– تحقيق در زمينه‌ي تعيين بيلان آبي مناطق خشك.
• بررسي استعداد رويشي مناطق بياباني از منظر توليد و پرورش گونه‌هاي با ارزش اقتصادي:
– تحقيق در زمينه‌ي تعيين نياز آبي گياهان با ارزش مناطق خشك.
2-3-1-4- راهكارهاي پژوهشي راهبرد دوّم:
• پهنه‌بندي و پايش بيابان و ارزيابي بيابان‌زايي در كشور
• تعيين و معرفي کاراترين معيارها و شاخص‌های بيابان‌زايي و نيز انتخاب حوضه‌های معرف با توجه به ويژگي‌هاي بومي كشور:
– بررسي، شناسايي و معرفي معيارها و شاخص‌هاي ميداني تخريب سرزمين
– بررسي و مطالعه معيارها و شاخص‌هاي دورسنجي (RS) در تخريب سرزمين
– تكوين روش‌شناسي بهينه براي همنهاد و جمع‌بست شاخص‌هاي ميداني و دورسنجي
• ارايه‌ي سازوکارِ بومی‌کردنِ روش‌های تهيه‌ي نقشه‌ي بيابان‌زايي در ايران
– بررسي و واسنجي روش‌هاي تهيه‌ي نقشه‌ي بيابان‌زايي، مانند روش‌هاي فائو و يونپ، مدالوس، گلاسود لادو گلادا
• پايش مستمر عرصه‌هاي طبيعي به منظور آگاهي از ميزان شتاب پس‌رونده يا پيش‌رونده‌ي علايم حياتي و تغييرات فيزيكوشيميايي در زيست‌اقليم‌هاي گوناگون كشور و دلايل بروز آنها:
– پايش شناسه‌هاي بيابان‌زايي، به ويژه در حوضه‌هاي مركزي، جنوبي و شرقي كشور،
– تدارك پايگاه‌ها يا ايستگاه‌هاي ثبت دايمي ويژگي‌هاي مربوط به آب، خاك، گياه و اقليم مناطق بياباني،
– شناخت و طبقه‌بندي مناطق آسيب‌پذير و تهيه‌ي نقشه‌ي حساسيت اراضي به بيابان‌زايي،
– بررسي و ارايه‌ي تعاريفي بومي به همراه تعيين قلمرو طبيعي بيابان‌هاي واقعي كشور،
– تحقيق پيرامون سامانه‌هاي ديده‌باني و مراقبتي بوم‌سازگان بيابان.
3-3-1-4- راهكارهاي پژوهشي راهبرد سوّم:
• شناخت و معرفي مزيت‌هاي نسبي كوير و بيابان به منظور بهبود شرايط معيشتي جوامع متاثر از بيابان‌زايي
• پژوهش و معرفی متناسب‌ترين و پايدارترين شيوه‌هاي بومگردي بياباني و كويري:
– بررسی ويژگي‌هاي بومي و منحصر به فرد كويرها و بيابان‌هاي ايران (ظرفيت‌سازي براي بهره‌برداري‌هاي بومگردي)
– معرفي معيارها و شاخص‌هاي لازم براي انتخاب سايت‌هاي گردشگري
– شناخت و تعيين سايت‌هاي گردشگري در مناطق كويري و بيابان
– بررسي ضوابط ارايه برنامه‌هاي تفرج گسترده و متمركز در سايت‌هاي گردشگري
• ارزشگذاري خدمات غيرقابل تبادل كويرها و بيابان‌هاي كشور:
– شناخت و ارزشگذاري تنوع جانوري
– شناخت و ارزشگذاري تنوع گياهي
– بررسي توانايي گونه‌هاي گياهي بومي و سازگار به زيست‌بوم بياباني كشور از منظر ترسيب كربن، توليد اكسيژن،
– بررسي نقش استقرار پوشش گياهي در مناطق بياباني بر تعديل اقليم و آشيان‌سازي
– شناخت و ارزشگذاري چشم‌انداز‌هاي طبيعي
– شناخت و ارزشگذاري كهن‌زادبوم‌ها و سكونتگاه‌هاي انساني حاشيه‌ي كوير و بيابان‌ها
• تحقيق در بهره‌برداري از توان‌هاي موجود در مناطق بياباني (براي بهبود معيشت يا معيشت‌هاي جايگزين اهالي)
– بررسي شيوه‌هاي تنوع‌بخشي (تنوع بهره‌برداري) به اقتصاد روستايي مناطق بياباني كشور
• بررسي نحوه‌ي استحصال فرآورده‌هاي چوبي و غير آن از گونه‌هاي گياهي بياباني و توجيه اقتصادي كشت آنها
• ابداع فناوري و تبادل دانش در حوزه‌ي بهره‌برداري پايدار از منابع سرزميني:
• پژوهش، آزمون و معرفي شيوه‌ها و فناوري‌هاي مهار و استفاده از كارمايه‌هاي طبيعي‌ِ جايگزين در زيست‌بوم‌هاي كويري و بياباني (آب، باد، زمين‌گرمايی، نور خورشيد و …)،
• شناسايی و تلفيقِ دانش‌هاي بومي با فناوري‌هاي روز:
– بازشناسي دانش بومي بيابان‌داري (بندسار، بادگير، يخدان، آب‌انبار، كشت‌هاي سنتي و …)
– کاربستِ نوين‌ترين و کاراترين شگردهای ارزيابی و مديريت زيست‌محيطی به هدف کاهش جريان پس‌رفت در مناطق مستعد بيابان‌زايی،
– توليد و معرفی ابزارها يا نرم‌افزارهای مؤثر در مهارِ بيابان‌زايی و آگاهي‌بخشي آسان‌تر و سريع‌تر از تغييرات حادث شده در مناطق كويري و بياباني.
4-3-1-4- راهكارهاي پژوهشي راهبرد چهارم:
• بررسي اثرات خشكسالي و تغيير اقليم در روند بيابان‌زايي
• بررسي پديده‌ي جهان‌گرمايي و تغيير اقليم به تفكيك مناطق اصلي بوم‌شناختي كشور
– تعيين تأثير متقابل بيابان‌زايي و تغيير اقليم در هر يك از مرزهاي آب‌شناختي واقعي كشور
– پژوهش در مورد اثر تغييرات اقليمي بر منابع آب و خاك و گياه،
– تحليل روابط خطي تعداد وقوع دوره‌هاي خشك و مرطوب در كشور،
– پيش‌بيني وقوع خشكسالي و اثرات آن بر بيابان‌زايي
• ابداع، معرفي و ترويج الگوهايي مبتني بر روش مديريت غير‌سازه‌اي براي سازگاري با خشكسالي بر پايه‌ي آموزه‌ي مديريت خطر‌پذيري
• بررسي استعداد سيل‌خيزي در آبخيز سرزمين‌هاي خشك كشور و راهكارهاي مهارِ بخردانه كارمايه‌ي سيل:
– رونديابي آورد حوضه‌هاي آبخيز اصلي كشور، به ويژه حوضه‌هاي مركزي، جنوبي و شرقي.
5-3-1-4- راهكارهاي پژوهشي راهبرد پنجم:
• تحقيق در شناسايي اندوخته‌ها و منابع آب و خاك
• کاوش در شيوه‌های افزايش استحصال آب و کارايی مصرف آن، شامل: افزايش بهره‌وري از ريزش‌های آسمانی و استفاده از آب‌های با کيفيت پايين:
– روش‌هاي بهره‌برداري، صرفه‌جويي و حفاظت منابع آب و خاك،
– بررسي اثرات آبياري با آب شور در احياء مناطق بياباني،
– بررسي و معرفي بهينه‌ترين روش‌هاي جمع‌آوري هرزآب
• مطالعه و شناسايي منابع آب و خاك در مناطق بياباني
• پژوهش در مورد شناسايي و معرفي سازندهاي آلوده‌كننده‌ي آب و خاك
• بررسي و مقايسه اثربخشي مواد جاذب‌الرطوبه در استقرار گياهان بياباني
• بررسي شيوه‌هاي مناسب توليد با توجه به بهبود حاصلخيزي خاك در مناطق بياباني
– بررسي و معرفي راهكارهاي استفاده از بيوگاز در حاصلخيزي خاك
• شناخت عوامل و فرآيندهاي مؤثر در پديده‌ي فرسايش آبي و بادي به همراهِ تعيين نقش هر يك از آنها به تفكيكِ زيست‌اقليم‌هاي گوناگون كشور در تشديد فرآيند بيابان‌زايي و خشکسالی:
– شناسايي و آناليز بادهاي فرساينده و تعيين اشكال تراكمي فرسايش بادي به تفكيك استان‌هاي كشور
– تعيين آستانه‌ي آسيب‌پذيري خاك‌دانه‌ها در مناطق بياباني كشور
– معرفي مناسب‌ترين روش‌هاي مهار فرسايش بادي و تثبيت ماسه‌هاي روان
– تعيين آستانه فرسايش بادي در مناطق بياباني
– معرفي مناسب‌ترين روش‌هاي كنترل فرسايش بادي
– تعيين خصوصيات فيزيكي شيميايي و مينرالوژيكي شن‌زارهاي كشور
• تحقيق در منشاء ماسه‌هاي روان و جستجوي روش‌هاي مؤثر و مقرون به صرفه‌ي تثبيت پايدار آنها:
– پژوهش در مورد انواع خاكپوش‌هاي شن‌هاي روان و اثر آنها در استقرار گياه
– بررسي بر روي ظرفيت توليدي ماسه‌هاي روان در ايجاد درآمد براي ساكنين مناطق بياباني
6-3-1-4- راهكارهاي پژوهشي راهبرد ششم:
• شناخت تأثير فعاليت‌هاي انساني، نظام‌های بهره‌برداری و کاربری اراضی بر بيابان‌زايي و ظرفيت‌سازي اطلاعاتي
• شناخت مؤلفه‌های کاهنده يا افزاينده‌ي کارايی سرزمين در حوزه‌ي اقتصاد، اجتماع و فرهنگ به تفکيک حوزه‌هاي جغرافياي انساني:
– تحقيق در نقش برنامه‌هاي توسعه و قوانين حقوقی، قضايی و مالی كشور در تشديد يا كاهش روند بيابان‌زايي،
– پژوهش پيرامون نقش مؤلفه‌هاي توسعه و فقر انساني در كاهش يا افزايش روند بيابان‌زايي،
– تحقيق در زمينه‌ي مشاركت مردم و توانمند‌سازي جوامع محلي در مهاربيابان‌زايي،
– بررسي پيامدهاي زيست‌محيطي عملّيات آبخيزداري و سدسازي در مناطق خشك.
• واسنجي فعاليت‌هاي گذشته بخش دولتي و غير دولتي و مقايسه آن با عملكرد طرح‌هاي مشاركت مردمي در روند مقابله با بيابان‌زايي:
– پايش و ارزشيابي طرح‌هاي مقابله با بيابان‌زايي
• تأثير بيابان‌زايي بر مسايل اقتصادي و اجتماعي و پايداري سكونتگاه‌هاي بياباني:
– ارزيابي آثار و پيامدهاي سيل و خشكسالي بر مسايل اقتصادي اجتماعي و فرهنگي
– بررسي دستيابي به بهترين راهكار مديريت مشاركتي در مهار بيابان‌زايي
– بررسي الگوي موفق فرهنگ‌سازي در سرزمين‌هاي خشك
– نقش فرصت‌هاي اقتصادي مستقل از توليد بيولوژيك در بهبود معيشت ساكنان حوضه‌ها.
• همكاري در بررسي وضعيت نظام‌هاي بهره‌برداري در بخش كشاورزي و نقش آنها در افزايش يا كاهش تخريب كمي و كيفي منابع آب و خاك
• بررسي روند شوري‌زايي و شورشدگي ثانويه اراضي.
سلام، من در حال تحقیق بر روی مقایسه مقاومت به خشکی 3 گونه داغداغان تحت تنش خشکی می باشم.
اگر در این زمینه سایتی یا مطالبی به من معرفی کنید ممنون میشم.
با تشکر
درود بر نهال عزيز: در اين باره لطفاً با آقاي دكتر محمد متيني زاده تماس بگيريد: 09124072530
ba salam man niyaz be rahnamai dar zamine kashte giyahane as sazegar ba kavir daram
ma daraye yek zamin be vosate 1500 hektar a dar atarfe yazd hastim aya giyahi vojood darad ke ba hadeaghal rootaobate kavir kasht shavad
hatman ba man tamas begirei09121314115
komeili zadeh hatman montazeram
درود بر شما
در اين زمينه مي توانيد با آقاي دكتر باغستاني تماس بگيريد:
09133525979