نتایج تازه‌ترین ستاده‌های برآمده از نقشه‌های خشکسالی کشور در سال آبی پیش رو، نشان از پیش‌روی امیدبخش سبزها از سمت غرب و عقب‌نشینی مذبوحانه‌ی سرخ‌ها به سوی شرق می‌دهد. هرچند همچنان، آسمان و زمین کشور بیشتر از آن که سبز باشد، قرمز است. در این میان در حالی که تهران در وضعیت ترسالی متوسط قرار داشته و میزان ریزش‌های آسمانی آن بین 20 تا 45 درصد بیشتر از میانگین درازمدت 31 ساله در آبان ماه است.  در یاسوج، قزوین، کرمانشاه، اهواز، ایلام، سنندج، خرم‌آباد، همدان و جنوب آذربایجان وضعیت ردیایی بوده و میزان باران اندازه‌گیری شده بیش از 60 درصد میانگین درازمدت بوده است.

    در عوض اوضاع در سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان، خراسان جنوبی و مشهد کاملاً ناامید‌کننده و قرمز رنگ است. بیاییم همه دعا کنیم تا مردم شریف شرق کشور هم بتوانند از کابوس خشکسالی بسیار شدید برهند. در مجموع کماکان مساحت عرصه‌هایی از کشور که بارش کمتر از میانگین دریافت کرده‌اند (64 درصد) از مناطق با بارش بیش از بارش میانگین (36 درصد) بیشتر است. امّا خوشبختانه در دامنه‌های زاگرس که سرچشمه‌ی اصلی‌ترین منابع آب شیرین کشور به شمار می‌روند، طی دو ماهه گذشته وضعیت کاملاً رضایت بخش بوده است.

    در این میان، شهرستان اقلید که سال گذشته در شرایط خشکسالی متوسط قرار داشت، طی دو ماهه گذشته با افزایشی در حدود 4 برابر  بارش متوسط دراز مدت خود، پرباران‌ترین نقطه ایران بوده است. در حالی که مردم شهرستان‌های نهبندان (خراسان جنوبی)،  چابهار، زاهدان ، ایرانشهر و سراوان (سیستان و بلوچستان)، بندرعباس، جاسک و بندرلنگه (هرمزگان)، جیرفت، رفسنجان، کهنوج، شهربابک(کرمان) و بافق(یزد) هیچ بارانی را درک نکرده و روزگاری خشک‌تر از همیشه را سپری کرده‌اند.

    برآیند داستان آن که

    مقایسه نقشه‌های وضعیت خشکسالی در ماه‌های مهر و آبان سال جاری، نشان‌دهنده بهبود وضعیت و کاهش نسبی خشکسالی در بسیاری از نقاط کشور، بخصوص مناطق شمال غرب، غرب و جنوب غربی کشور  در ماه آبان به نسبت مهرماه است.

    وضعيت خشکسالي در استان اصفهان

   نقشه‌های به دست آمده از آخرین آمار بارندگی تا پایان آبان ماه سال جاری، شرایط کاملا متفاوت توزیع بارش طی ماه‌های مهر و آبان سال آبی جاری در مقایسه با سال آبی گذشته(1388-1387) را نشان می‌دهد. نقشه خشکسالی  در استان اصفهان نشان می‌دهد که  وضعیت  در استان، به مراتب بهتر از میانگین کشور بوده و تمامی روندها نشان از کاهش درجه وخامت خشکسالی و افزایش ترسالی  نسبت به سال گذشته  دارد.  مناطق غربی استان که در طول سال آبی گذشته همواره با نقصان بارش مواجه و شاهد خشکسالی های بسیار شدید تا متوسط بوده‌اند، در سال جاری در شرایط مطلوب و وضعیت ترسالی شدید قرار دارند. متاسفانه مناطق شرقی استان که در سال آبی گذشته همواره در شرایط ترسالی بسیار شدید تا خفیف قرار داشتند، اکنون در وضعیت خشکسالی بسیار شدید به سر می‌برند. یکی از این نقاط شاخص شهرستان اردستان در قسمت‌های مرکزی استان است؛ یعنی همان آبادبومی که مردمانش سال گذشته خیس‌ترین سال زندگی‌شان را در طول نیم‌قرن اخیر سپری کرده بودند! در هر صورت 13.3 درصد از مساحت استان  که شامل شهرستان‌های فریدون‌شهر، چادگان و  خوانسار  و در جنوب استان( شهرستان سمیرم) می‌شود،  شاهد ترسالی بسیار شدید (افزایش بیش از 60 درصد از بارش نرمال)  بوده‌اند. ترسالی شدید(افزایش 45 تا 60 درصد از بارش نرمال) در جنوبی‌ترین قسمت استان (شهرستان حنا) و تیران در قسمت‌های مرکزی استان دیده می‌شود. شهرستان‌های میمه، شهرضا، نجف آباد، اصفهان، زرین شهر و گلپایگان نيز در شرايط ترسالي متوسط و شهرستان‌های مورچه خورت و ورزنه و قسمت‌های شمالی استان کمی بیش از میانگین دراز مدت بارش دریافت کرده‌اند. بر خلاف سال آبی گذشته قسمت اعظم شرق استان(شهرستان انارک)، شهرستان کاشان در شمال و کبوتر آباد در قسمت‌های مرکزی استان، در شرايط خشکسالي خفيف(کاهش  کمتر از 20 درصد از بارش نرمال)  قرار دارند. این مناطق غالبا در سال آبی گذشته در شرایط ترسالی خفیف تا متوسط و گاهی شدید قرار داشته‌اند. خشکسالی متوسط بیشترین درصد را درسطح استان (8/33 درصد) به خود اختصاص داده است و شامل شهرستان‌های بیاضه در شرق استان و نطنز  می‌شود. خشکسالی شدید نیز در خاوری‌ترین قسمت استان (خور و بیابانک) مشهود است. بر خلاف کل کشور، خشکسالی بسیار شدید  در استان اصفهان بخش بسیار محدودی (6/1 درصد) در محدوده شهرستان اردستان همان منطقه ای که سراسر سال گذشته پرباران ترین نقطه کشور بود رخ داده است. شهرستان‌های داران  با حدود 3 برابر افزایش بارش نسبت به میانگین دراز مدت و اردستان با حدود 5/6 برابر کاهش، به ترتیب پرباران و کم‌ باران‌ترین نقاط استان طی این مدت بوده‌اند.

    جدول2 و نمودار1 نشان دهنده درصد و مساحت هر یک از کلاس‌های خشکسالی در استان اصفهان است.

    بار دیگر از همت و سختکوشی همکاران شریفم در پايگاه مديريت خشکسالي کشاورزي مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي استان اصفهان قدردانی کرده و برای دکتر مرتضی خداقلی عزیز و همکاران سبزاندیشش، بهترین‌ها را آرزو دارم.

    در همین باره:

    – روزگار وارونه ی وارونه در آسمان ایران!