چندی پیش، یکی از جدی‌ترین خوانندگان مهار بیابان‌زایی در محل کارم به دیدنم آمد. کوشان مهران (یا همان اشکار خودمان) مطابق معمول با کلی کتاب و سی دی و فلاش و عکس و خبر آمده بود و آنقدر نگارنده را بمباران (از نوع خبری البته) کرد که نفهمیدم به کدامیک از مطالبش بپردازم!
به هر حال، یکی از سوغاتی‌های او، کتاب ارزشمند جناب محمّد ناصری فرد، پژوهشگر و سنگ‌نگاره‌خوان مشهور وطن بود. کتابی با عنوان: «موزه‌های سنگی، هنرهای صخره‌ای».
خواندن این کتاب را به همه‌ی دوستان و خوانندگان مهار بیابان‌زایی توصیه میکنم؛ به ویژه مرور برخی از سنگ‌نگاره‌های موجود در این کتاب، سندی آشکار در تنوع زیستی دیرینه‌ی این آب و خاک است؛ تنوعی که بخشی از آن به دلیل حضور شکارکش‌هایی آزمند به کلی از میان رفته است.
از جمله وجود نقوش شیر در دامنه‌های کوهی موسوم به مزاین (نزدیک خمین در استان مرکزی)، یا شوکا (زیباترین گوزن دنیا) که نسل هر دو سالهاست که منقرض شده است!
یادمان باشد:
سنگ نگاره‌ها را سزاوارانه مادر تاریخ، هنر، زبان و خط بر روی کره‌ی زمین می‌دانند؛ موزه‌های بی‌ادعایی که میتوان از دریچه‌ی آنها نقبی قابل اعتماد به اسطوره‌ها، حماسه‌ها و فرهنگ‌های گونه گون موجود در تاریخ حیات بشری زد. امّا از آن جالب‌تر آن که با مطالعه‌ی این سنگ‌نگاره‌ها میتوان به روند اضمحلال گونه‌های گیاهی و جانوری و یا دلایل احتمالی انقراض آنها پی‌برد. یعنی سنگ‌نگاره‌ها، یم موزه‌ی حیات طبیعی هم هستند و باید بیش از پیش مورد توجه و حراست قرار گیرند. امّا شوربختانه خبر می‌رسد که یکی از کامل‌ترین مجموعه‌های سنگ نگاره کشور در استان مرکزی – کوه مزاین و تیمره – مورد غفلت قرار گرفته و بیم آن می‌رود که این گنجینه‌ی 15 هزارساله به کلی نابود شود. امید که متولیان امر از تخریب چنین میراث ناهمتایی جلوگیری کنند.
برای آگاهی بیشتر:
– سنگ‌نگاره‌های ایران
– موزه‌های سنگی یا هنر صخره‌ای
عکس ها خیلی زیبا بودند ؛ من با اجازه سیو کردمشان.
از آقای مهران هم متشکرم.
بله … هم زیبا و هم تفکر برانگیز و هم رازآلود …
بسیار زیباست
پاسخ:
بله … کار ارزشمندی را سامان داده اند.
سلام
نظر شما در مورد حق اشتراك ساليانه براي گرين بلاگ چي است؟
موافق هستيد يا مخالف؟
به نظر من ميتوان از گرين بلاگ انتظارات ديگري هم داشت كه اين انتظار تنها با گرفتن حق اشتراك ممكن مي شود.
راستي…
من از شما يك گلايه هم دارم كه فعلا بماند…
م.ت
درود بر محسن تیزهوش عزیز … به نظر من گرین بلاگ باید لینکهای غیر محیط زیستی اش را حذف کند تا بتواند همچنان به عنوان یک مرجع در وبلاگستان سبز فارسی مطرح بماند.
اول درود بر آقا محمد ناصری فرد و تشکر بابت کار ارزشمندش و دوم درود بر آقا مهران همه تن حریف و هوشمندمان و سوم تشکر از درویش عزیز که افتخار دیدن تصویر اشکار خوب و دوست داشتنی را نصیب مون کرد …
و چهارم هم این که خیلی مخلصیم رفیق عزیز …
سلام
جمع آوري و تهيه اين كتاب كاري بسيار ارزشمند است ضمن اينكه يادآوري شما و نشان دادن اين تصاوير و زحمات ” آشكار” نيز قابل تقدير است.
درود بر شما.
بدرود.
ممنون از دست مريزادهاي سخاوتمندانه ات رفيق …
با سلام و درود
از اين همه دقت نظر شما سپاسگزارم.
درود بركساني كه قلب شان براي كشورعزيزمان ايران مي تپد و مي سوزد.
– هنرهاي صخره اي (Rock Art) اسناد دست اولي هستند كه پژوهشگران را با “ترجمان” فرهنگ ها در اقليم ها و زمان هاي مختلف آشنا مي‌‌کنند و سخن گفتن آنها با تصاویر و نشانه‌هايي است كه اغلب در همه ي زمان ها ومكان ها براي همه ملل جهان يكسان بوده است.
– محوطه های سنگ نگاره ها در ایران باستان کتاب های سنگی هستند که نویسندگان و هنرمندان آنها، در دوره‌های مختلف، زمانی که انسان هنوز زبانی برای گویش و خطی برای نوشتن نداشت، به واسطه ي آنها سخن گفته و زندگی خود و دیگران و حتی محیط اقلیمی خود را تصویر کرده است.
– سنگ نگاره ها، كهن ترين آثار تاریخی و هنری بجا مانده از بشرند كه در آنها رمز و رازهاي فراواني نهفته است و از بهترين پنجره هاي رو به گذشته هاي دورمي باشند كه از طريق آنها مي توان از منظرهاي Perspective گوناگون زندگي انسان‌هاي اعصاركهن را رصد كرد و عمر بعضي از آنها به چهل هزار سالPrehistoric) ) مي رسد (پرفسورمارسل اوت ديرينه شناس بلژيكي) و بشرتا کنون موفق به کشف هيچ پديده ي تاريخي و هنري بدين قدمت نشده است.
– در ميان سنگ نگاره هاي مكشوفه در تيمره ( دره ها وكوه هاي اطراف خمين و گلپايگان ) آثاري از نقوش حيواناتي شبيه به ميمون، شيرهاي نر و ماده و از همه جالب تر نقوش حيواناتي را مي بينيم كه در رده بندي جانوري، جايي براي آنها تعريف نشده است، شايد نشان از آب و هوايي متفاوت از امروز بوده باشد!
– در يك صحنه انساني را مي بينيم كه پوست حيواني را به كمرش بسته و با سنگي نتراشده و ضمخت در حال جنگ با گرازي غول پيكر است، اطراف آن پوشيده از درختان سرو و كاج است. شما اگر امروز به اين ديار وارد شويد جز بوته زارها چيزي نمي بينيد. چرايي آن براي محققيني چون شما بسيار شگفت انگيز، كمك كننده و تعمق برانگيز خواهد بود.
ضمن سپاس مجدد، اگر شايق باشيد مي توانيد جهت كسب اطلاعات به كتاب : سنگ نگاره هاي ايران (نمادهاي انديشه نگار) اثر نگارنده مراجعه نماييد .
آدرس كتاب:
http://www.homayen.com/default.aspx?tabid=197
با فروتني و كمال احترام – محمد ناصري فرد
سلام و درود بر پژوهشگر ارزنده وطن: محمد ناصری فرد عزیز …
امیدوارم ایران و ایرانی قدر سلحشوری های فرهنگی شما را بیشتر از پیش بداند.
پایدار باشید.
سلام ازکنار تالاب چغاخوربختیاری تماس میگیرم تو رابه خدابه داد حیوانات کمیاب مثل کبک دری.پلنگ.بزدوش.خدنگ.نودال.ماهی گوره خری.کربه وحشی سیاه گوش.و… سبز کوه وکلاربرسیددارند قتل عام می شوند ان هم توسط چوپانهاو عشایر ضمنا از جشنوارهای تابستانه ما دیدن فرماید کافی اول تابستان از گوگل جشنواره چغاخور بخواهید
سلام بر جناب شهرياري عزيز …
لطفن اگر در اين باره مستندات يا تصاويري داريد برايم ارسال داريد.
درود …
سلام ، از این که میبینم شما در وبلاگ خود به این قضیه پرداخته اید بسیار خوشحالم . آقای دکتر محمد ناصری فرد تألیفات دیگری هم در این راستا دارند که در یکی از آنها به قضیه عقاید و تفکرات در سنگ نگاره ها پرداخته اند.مستندی نیز از ایشان در شبکه 4 سیما با اجرای آقای داریوش ارجمند پخش شد که حیرت آور بود . امیدوارم از ایشان حمایتهای بیشتری بعمل آید چراکه سزاوار آن هستند.برای اطلاعات بیشتر و یا تماس با آقای دکتر میتوانید به سایت ایشان به آدرس زیر مراجعه کنید و مطمئن باشید پاسخ خود را در کمتر از 24 ساعت دریافت میکنید .
http://WWW.HOMAYEN.COM
سپاسگزارم.
سلام
از این که با این وبلاگ فعال و به روز آشنا شدم خیلی … خوشحالم و از اطلاعات آن استفاده بسیار میکنم .
به امید موفقیت روزافزون
درود بر شما …
همراهي و محبتتان را قدر مي دانم.
درود بر همه علاقه مندان به هنر صخره ای و نگاره های بی بدیل ایران زمین هر جا که سخنی از نگاره های ایران و عظمت آنها به میان می اید در پوست خود نمیگنجم و بسیار میشورم – استاد بزرگوار من ناصری فرد گهر بار و بلند منزلت تاریخ کهن ایران زمین و سنگ نگاره های ایران ما زنده اند چون تو هستی پس درودی به تعداد نگاره های جهان بر تو ای مرد اهورایی
زنده باشی علی آقای گل و اسطوره شناس.
با سلام با تشکر ازمطالب زیبایی که مطرح شده . بنده ام مستند تیمره رادیده ام .آیا در جایی بجز تیمره سنگ نگاره های دیگری بصورت کلی مانند تیمره یا بصورت تک در نزدیکیهای اراک وجود دارد؟ آیا حفاظتی از این آثار کهن انجام میشود؟ویا مانند آثار دیگر باستانی مود بی مهری وبی اعتنایی قرار گرفته واز بین خواهند رفت؟ اگرجواب سوالتم رادریافت کنم بسیارخرسند خواهم شد. با تشکر دوستدارتاریخ کهن سرزمین پارس
درود بر شما و ممنون از لطفتان.
امیدوارم دوستان متخصص پاسخ شایسته شما را بدهند.
سلام
در مورد موضوعی که آقا یا خانم مرعاتی مطرح کرده اند باید بگویم که اگر کتابهای آقای ناصری فرد را بخوانید می بینید که این آثار را در کل ایران و حتی جهان مورد بررسی قرار داده اند و سپس به وسعت این هنرهای صخره ای در تیمره پرداخته اند . ایشان برای تألیف فقط یکی از کتابهایشان 8 سال تحقیق و جمع آوری مطلب کرده اند و تلاش بسیار در زمینه حفظ این آثار کرده اند تا آنجا که یکی از این آثار را در جلوی پادری خانه ای در روستایی پیدا کردند ولی بطور کلی این آثار بدلیل پراکندگی بسیار و عدم آگاهی هیچ گونه نگهداری و محافظتی نمیشوند که البته مسلماً با همکاری با کارشناسانی همچون دکتر ناصری فرد میتوان این آثار را حفظ کرد .
به امید کسب اطلاعات بیشتر در زمینه آثار کهن
آمین.
و ممنون.
با تشکراز سحر خانم. البته من تخصصی دراین زمینه ندارم فقط به صرف علاقه است وموضوعی که مطرح کردید دقیقا برای من سوال بود چن در نقطه ای پرت ودور از ذهن یک نمونه سنگ نگاره بصورت تکی ومجزا دیدم که برایم جای شک بود که می تواند قدمتی داشته باشد ویا اینکه نوعی کپی کاری است
درود بر شما
اميدوارم پاسخ تان را دريافت كنيد.
سلام،در پاسخ به آقاي مرعاتي بايد بگويم كه شناسايي اين آثار و حتي قدمت آنها نياز به نظرات كارشناسانه و حتي ابزار بسيار دقيق دارد ، عوامل ظاهري مثل تغيير رنگ هاي يك سنگ نگاره ، جنس سنگ و … البته بايد اظهار كرد كه هر نمونه اي نياز به بررسي دارد تا بتوان آن را پيدا و كشف كرد و اگر از كنار آنها بگذريم هيچ وقت شناخته نميشوند و به علت ناآگاهي از وجود چنين آثاري اين اتفاق مي افتد كه بسياري از آثار مورد استفاده نادرست قرار ميگيرند مثل همان نمونه اي كه پادري شده يا نمونه اي در كتاب دكتر ناصريفرد كه سكوي خانه اي در يك روستا شده .
اميدوارم كه توانسته باشم كمكي كرده باشم ولي شما هم ميتوانيد با دكتر ناصري فرد همراه شويد و با مراجعه به سايت ايشان و با جريان قراردادن ايشان از اين موارد حتي در ليست تيم تحقيقاتي ايشان قرار بگيريد ( به قسمت عكسها در سايت ايشان مراجعه كنيد .)
ممنون که پاسخ دادید.
درود …
سلام
خيلي وقت بود كه متأسفانه دليل مشغله كاري نتوانسته بودم به اين وبلاگ سري بزنم ، اميدوارم هميشه موفق باشيد و اعلام مي نمايم كه سنگ نگاره هاي تيمره داراي تور گردشگري هم مي باشد كه سايت دالاهو ارائه دهنده آن است و اطلاعات بسياري از سنگ نگاره ها با حضور متخصصان ارائه مي شود . ملاقات حضوري با آقاي دكتر ناصري فرد هم امكانپذير است .
به اميد فردايي بهتر
سلام
خيلي وقته به وبلاگتون سري نزدم اما يه سري به دو نمونه از سنگ نگاره ها زدم البته اينبار با كارشناساي زمين شناسي كه نظرشون اين بود كه بسيار قدمت دارند البته از روي شواهد ظاهري ولي حيف كه محجورن و كسي به فكر محافظتشون نيست البته آثار باستاني زيادي تو كشور ما با درجه اهميت بالاتر مورد بي مهري هستند متاسفانه
سلام
من یک سری,صخره نگاره وسنگ نگاره خیلی عظیم پیداکردم.
میخاستم بدونم برای ثبتش چیکار باید کنم؟ حق کشفش چه جوریه؟