اين يادداشت را تقديم مي‌كنم به آنها كه «ترين هاي» وطن را دوست دارند! و مخصوصاً به آنها كه در بين «ترين‌ها»؛ با سبزترين‌ها بيشتر از همه هم‌آغوش هستند و با دشمنان‌شان، هماورد …
بوشهر استان عجيبي است؛ درست است كه ممكن است بعضي چيزها در آن كم باشد، امّا اغلب همان اندك اندوخته‌هاي طبيعي استان، از كيفيتي درخور و بي‌رقيب برخوردار هستند. به عنوان مثال، استان بوشهر اگر چه از نظر فراواني تعداد درختان كهنسال، استاني فقير به شمار مي‌رود؛ اما در بين معدود پايه‌هاي كهنسال موجود در استان، سه پايه وجود دارد كه بي‌نظير هستند و در شمار كهنسال‌ترين پايه‌هاي آن گونه‌ها در ايران محسوب مي‌شوند.
و امروز مي‌خواهم در باره‌ي يكي از آن پايه‌ها صحبت كنم … از يك دوست بي‌ادعا و عزيز سرزمين مادري به نام كلخونگ.
محلي‌ها البته صدايش مي‌زنند کلخونگ بُز پَر ؛ امّا در واقع همان Pistacia khinjuk خودمان است (نوعي پسته وحشي). آري مي‌خواهم از يك كلخونگ کهنسال در جايي به نام بُز پَر با شما سخن بگويم؛ از درخت تناوري كه آن را شاخصترین و مسنترین درخت کلخونگ ایران مي‌شناسند.
اين هموطن من، اين زاده‌ي بي‌ادعاي سرزمين من و اين يار هميشه سبز ديار رييسعلي دلواريها، در کنار راه ارتباطی بوشهر به گره بالاده که در نهایت به کازرون منتهی میشود، درمحل بز پر و در نزدیکی پل روی رودخانه کلال خشک (حاشیه‌ي ملک شخصی آقای بهرام رحیمی) قرار دارد. لطفاً اگر خواستيد به سراغش برويد، نرم و آهسته برويد … برايش زيباترين موسيقي را كه شنيده‌ايد، زمزمه كنيد و يادش بياندازيد كه ديگر اهالي خاكي كه او بر روي آن ريشه دوانيده؛ آنهايي كه «آدم‌زميني» مي‌نامندشان، دوستش دارند و برايش دعا مي‌كنند تا اين پايداري و استقامت و استمرارش، اين سبزباوربودن بي غل و غشش و اين مقاومت ناهمتايش را همچنان فرزندان اين آب و خاك و فرزندان ِِ فرزاندن ِ… اين آب و خاك هم درك كنند.
خوانندگان عزيز مهار بيابان‌زايي:
درخت کلخونگ قصه‌ي ما به پاس قطری که دارد و با توجه به مکانی که قرار گرفته است، قطورترین و کهنسالترین درخت کلخونگی است که تاکنون در ایران مشاهده و اطلاعات آن ثبت شده است. در واقع این درخت کلخونگ چهار بار قطورتر از قطورترین درخت کلخونگی است که تاکنون توسط مصطفي خوشنويس– ديدبان هميشه بيدار و پرانرژي درختان كهنسال وطن – مشاهده و اندازهگیری شده است. البته همين درخت هم در شمار تازه‌ترين كشفيات آقا مصطفي قرار دارد كه در سفر اخيرش به استان بوشهر، مشاهده كرده و اينك در مهار بيابان‌زايي براي نخستين بار و به صورت رسمي، رونمايي ميشود. حالا ببينيد خوشنويس عزيز تا چه اندازه به مهار بيابان‌زايي و خوانندگان عزيزش ارادت پيدا كرده! نكرده؟
خوشنويس برايم گفته است كه تاج این درخت کلخونگ اگرچه گستردگی کمي دارد، امّا شادابی‌اش عالی است و وجود دو شاخه‌ي نه چندان قطور كه از ارتفاع 5/1 متری درخت شکسته شده، مؤيد اين ادعا است! چرا كه به خوبی محل شکستگی شاخهها در حال بازسازی است و این موضوع توانایی و سلامت فیزیولوژی این درخت را نمایان میسازد.
گفتني آن كه تنه‌ي این درخت اگرچه به دلیل سن بسیار بالا در مقايسه با همجنسانش (تخمین زده میشود حدود 500 سال سن داشته باشد)، دارای درون پوسیدگی است، ولی از سلامت و پایداری خوبی برخوردار است و خوشبختانه آثار فعالیت آفات بر روی آن را به هیچ وجه مشاهده نمي‌شود. انشعابات تنه‌ي آن از نزدیکی زمین – حدود یک متری – آغاز شده است و با انشعابات مکرری که به سمت و سوی مختلف پيدا كرده، زیبایی و جذبه‌ي خوبی دارد.
مختصات جغرافيايي محل استقرار آن ً13 َ09 º29 عرض شمالي و ً00 َ43 º51 طول شرقي و فرازناي آن از سطح دريا 1166 متر است. محيط تنه‌ي درخت هم 370 سانتیمتر، قطر برابر سينه‌ي تنه 93×105 سانتي‌متر، ارتفاع آن 9/7 متر، طول و عرض تاج پوشش آن 3/8×11 متر و سطح تاج پوشش كلخونگ ما 73 مترمربع است.
آخرين نكته اين كه
من اين كلخونگ را دوست دارم … از نوع بسيار زيادش. مي‌دانم كه شما هم او را دوست داريد؛ دلم مي‌خواهد اگر روزي روزگاري گذرتان به بزپر افتاد، او را دريابيد … قطره آبي نثارش كنيد، در كنارش عكسي به يادگار بگيريد و در برابرش سوگند ياد كنيد كه همواره دعايش خواهيد كرد تا همچنان بر اين آب و خاك ريشه بدواند و زندگي بپراكند و عشق بيافريند …
راستي! مصطفاي ما را هم از ياد مبريد … براي او هم دعا كنيد كه هميشه همينگونه شاداب و پرانرژي از توان سبزينه‌ي وطن حراست و نگهباني كند.
دوستش دارم و به دوستيش افتخار مي‌كنم.
پيوست:
براي آنها كه دوست دارند رد مصطفي را در مهار بيابان زايي ره گيري كنند!
درود
ما که مستفیض شدیم از قدوم به جا و نوشته های امید..
http://darvish100.blogfa.com/
از اینجا به اینجا!!
شکیبا باشد…
بدرود
محمد جان! سخت مي نويسي برادر … شكيبا … از اينجا به اينجا …؟
این پست چه معرکه بود و چه هوای خنکی داشت!
این کلخونگ دردانه چه زیبا و افراشته هم هست
درسته … اين كلخونگ واقعاً دردانه است … ممنون از همراهي تان.
“رویابینی با چشمان باز” عنوان مطلبی است که فردا (چهارشنبه) در صفحه 14 روزنامه جام جم چاپ می شود.
در مورد جنگل شگفت انگیز ابر
سلام
خسته نباشید
آیا میدانستید: زباله های آبادان در تالاب بین المللی شادگان دفن می شود؟!!!
ممنون رسول جان. اما رابطه کامنتت را با موضوع این یادداشت درنیافتم!!!!
اینبار که دادا نان کلخونگیش را بیاورد،بدستش وهم بر آن نان چشم کلخونگی بوسه می زنم!
جایتان خالیست وقتی مهربان ترین مادرشوهر،دلچسب ترین نان محلی را با بی پیرایه ترین محبت، بر گرمترین تاوه می پزدو…
پر از احساسم کردید جناب درویش
پاسخ:
به نظر می رسد مادر شوهرتان هم در شمار گونه های نادر و در حال انقراض باشده! نه؟ درود …
سلام آقای درویش
یادم باشه این بار که رفتیم جنوب به خانم شریفی بگم ما رو طرف های این دردانه ی شماهم ببرد. این طور که شما نوشتید دل من یکی را که برد!
ممنون آقای مهندس خوشنویس هستم.
خوب باشید!
با سپاس
پاسخ:
حتما یادت باشه ها! قول دادی … وقتی رفتی آنجا و در زیر سایه اش در آن برهوت سوزان دم آسودید … حتماً برایش ترانه بخوانید و در کنارش عکس بگیرید و گزارشش را هم برایم بفرستید. باشه؟
درود بر آقا مصطفی که همیشه توشه ای به همراه دارد همچنانکه در بختیاری هم یادی سزاوار …
مصطفی حقیقتاً نادر است و متاسفانه باید بپذیریم که در شمار گونه های در حال انقراض است! نیست هومان جان؟
کاشکی که صحبتی از رئیس علی دلواری نمی کردید درویش خان
هنگامی که در خارک لوح خط میخی را که بظاهر نامی از دریای پارس(خلیج فارس)از آن برده شده بود توسط اشخاص ناشناس!!!! با دیلم حک و پاک شد انتظار دارید وقتی بعضی ها این نوشته شما را خوانده و نام رئیس علی دلواری را که شاید این درخت را هم ندیده باشد ببینند آنوقت این پایه شکوهمند شبی نصف شبی آتش بگیرد!ها نمی گیرد!!
نه اشکار من! نه کوشان من! نه مهران من! اینگونه نیست و نخواهد بود برادر! آن کسی که سبب شده تا کلخونگ قصه ما بیش از 500 سال دوام آورد، باز هم هوایش را خواهد داشت. به ویژه که از دیروز تا حالا چند صد نفر دیگر برایش دعا کرده اند از صمیم دل که شاید آخرینش مرد باصفای دیار تنکابن باشد! نه؟
“آن کسی که سبب شده تا کلخونگ قصه ما بیش از ۵۰۰ سال دوام آورد، باز هم هوایش را خواهد داشت”
بی نظیر نوشتید دوست عزیز؛ پر شدم از هوای آسمانی رفیق آسمانی…
خداوند هواي همه آدمهاي آسموني و سبزانديش وطني و فرا وطني را داشته باشد …
درود بر جناب درویش عزیز
روزگار بر ما سخت گرفته است و درگیریم…
راستی میخاستم بگم که خبر دیروز رو شنیدید؟ICPP بالاخره اعتراف کرده که دانشمندان در ذوب شدن بخ های هیمالیا توسط جهان گرمایی اغراق کرده اند و درست نبوده فرضیاتشون!
واقعا خبر عجیبی بود…بعد از اون رسوایی که رئیس هندی فورا تکذیب کرد…در بحبوحه کنفرانس کپتهاگ…
پیروز باشید
درود بر مرد خاكي كم پيدا!
چرا بايد تعجب كني رفيق من؟ آنهايي كه به خطاي خود اعتراف نمي كنند و همچنان به فريب مردم ادامه مي دهند، حيرت انگيز تر هستند! نيستند؟ باز هم دم شان گرم كه آنقدر شجاعت دارند كه بگويند: فرضيه هاشان غلط بوده يا اغراق آميز بوده. كاش ما هم ياد مي گرفتيم …
شما را ارجاع مي دهم به پاراگراف آخر از يادداشتم در همين باره:
http://mohammaddarvish.com/desert/archives/3075
راستي! در مورد اين كلخونگ نظري نداري؟! چرا رفيق مرا تحويل نمي گيري؟!!
سلام
در استان بوشهر به ” بنه سبز” كلخونگ مي گويند و درختچه اي كوچك است كه به روي ميوه هاي ريز آن لايه اي سبزرنگ پوشانده شده ولي اين پست شما را كه گذاشتيد و نوشته ايد كلخونگ كمي شك كردم كه شايد اين مورد نام تشابه باشد و يا… .
اگر ممكن است توضيحي در مورد اين درخت بدهيد ضمن اينكه سعي خواهم كرد به بوشهر كه رفتم سري هم به منطقه دشتستان و منطقه تاريخي بزپر نيز بزنم.
لينك مطلب شما را در پايگاه اطلاع رساني بُنا قرار دادم.http://www.bona.ir/details.php?id=4042_0_7_0_C
بدرود.
درود بر ابوحنانه عزيز … درسته، كلخونگ يا پسته وحشي همون بنه سبز است كه درختچه اي كوچك است. براي همين است كه اين پايه در ايران و شايد در جهان بي نظير است. قدر استانت را بدان هموطن!
ممنون از حمايتت.
سلام جناب درویش
مطالبتان را میخونم اما به دلیل مشغله ی زیاد (بخاطر شروع امتحانات) نمی تونم تمام پیوست ها را بخونم به همین دلیل نظر نمیدم
راستی میتوانید به اقای خوشنویس دیدن یک درخت خیلی پیر که محلی ها معتقدند زمانی سایه بر سر حضرت علی گسترده را هم پیشنهاد کنید(ماجرا ها دارد البته این درخت, که وقت نیست)ظاهر خوشایندی ندارد ,اما فکر کنم هنوز زنده است
سبز باشید(هر سبزی که دوست دارید)
من 50% قضیه هستم که از طرف خودم قول می دم…شما به شریفی جان بسپارید که دست من رو بگیره و ببره زیر سایه ی کلخونگ بنشونه! به هر حال چشم!
درود بر شريفي عزيز … اميدوارم در امتحان ها موفق باشي. در مورد آن درخت و موقعيت دقيقش لطفا بيشتر توضيح دهيد.
به نفيسه: 50 درصد را بكن 70 درصد تا مشتري بشيم!
خدایگان همه دوستدارن سبز طبیعت را پناه باشد تا بتوانند در راه سز بودن و سیز اندیشیدن تلاشی مضاعف داشته باشند باشد که مردمان این مرز و بوم به درخت و سبزینگی مثل یک معشوق . یار و دلداه بنگرند :
سبزی و طبیعت بسان حسی زیبایی است که در تاریکی صحرا زمانی که هراس مرگ و نیستی می وزد صلابت و تراوت درخت به ما می گوید کنارتان هستم !!!!
تو بنویس فارق از هیاهوی اطرافت مهم نیست چه گویند دیگران مهم این است تو از نژاد چشمه ای تو از نژاد سبزینه آن گیاه مقدسی !
ابام به کامتان باد
پاسخ:
زنده باشی خاکبان عزیز …
این درخت در نوع خود بی نظیر است آقای مهندس.من قبلا هم در موردش خوانده بودم و برایم جالب بود که اینجا هم شما با من هم رای هستید :)
توانا باشید استاد.
پاسخ:
چه جالب. می شه لطفاً نشانی جایی که در مورد این درخت مطلبی خوانده بودید را برایم بفرستید؟ درود …
سلام
پيام هاي ارسالي من دريافت ميشود؟
فكر كنم گاهي اوقات نمي شود!
بدرود.
پاسخ:
چرا همچین فکری کردی ابوحنانه جان؟!
راستش رو بخواید این درخت(که الان از زنده بودنش اطمینان ندارم)به کویر میرالمومنین معروفه و توی شهر برازجان ,چسبیده به دیوار هلال احمر ,روبروی بانک ملیه.
اخرین بار که دیدمش خیلی سبز نبود,ماجرای جالب اینه که برای عریض تر کردن خیابون, مجبور شدن دیوار بانک رو عقبتر ببرن و نتونستن به اون اسیبی برسونن(این چیزیه که ما شنیدیم)
در مورد نفیسه خانم هم عرض شود به خدمت شما,100درصد دست خودشونه(هر چه در دعوت کردن, از ما اصرار از ایشون و خانواده انکار)مهمان نوازی جنوبی ها هنوز دست نخورده بر جای خود, استوار باقیست.
پاسخ:
به مصطفی گرایش را دادم. قول داد پیگیری کنه … در ضمن مواظب مسافر عزیز ما هم باش! خوب پذیرایی کنی ازش ها!
حالا که این طور شد… تعطیلات بعد ترم(همون یک روز و نصفی!) می ریم زیارت کلخونگ. اینجا گفتم تا بعد نزنی (بخونید : نزنم!) زیرش:)
پاسخ:
من هم شاهدم و منتظر عکس از روز وصال با کلخونگ! درود …
امیدوارم فقط عکس بگیریم و بهش آب بدیم و روش یادگاری ننویسیم
من هم امیدوارم … بسیار امیدوارم. درود بر شما و ممنون از دل نگرانی های سبزتان.
سلام
ارااادت مدام است
تشریف اپردین حتمن اطلاع بدین خدمت باشیم بوشهر.
درود بر یاسین عزیز … شما لطف دارید … چگونه اطلاع دهم؟ به کدام شماره تلفن؟
سلام به تمامی عزیزانی که به کهنسال ترین کلخونگ ایران و شاید جهان توجه نمودند. و سپاس فراوان بر قلم پر توان درویش مهربان که به زیبایی نگاشت آنچه را که سزاوار این پیر کهن ایران است.
شریفی عزیز آدرس درختی را داده که من آن را از نزدیک بازدید کردم. همانطور که خود ایشان اشاره کرده اند این درخت در شهر برازجان در نزدیکی هلال احمر و کنار پیاده رو قرار دارد. زمانی به گفته اهالی دانسته و یا نادانسته پایش آتش روشن کردند و زمانی جهت تردد مردم این شهر شاخ و برگش را زدند و تا آخرین منفذ تنفس ریشه اش را سیمان و موزاییک کردند. چه بی مبالاتی های دیگری در مورد آن شده باشد را خبر ندارم ولی حاصل تمامی این بی مهری ها آن شده است که از آن درخت تناور که تا نیم قرن پیش پر صلابت و راست قامت نگاه به هزاره دیگر داشت، چیزی جز یک کنده لگد مال شده و چند جست باریک که هرازگاهی با نا بخردی رهگذران مجال حیات در گریبانش خفه می شود چیزی باقی نماند.
به ابو حنانه خوب و یار همیشگی این وب لاگ سلام می کنم. در مورد این درخت توضیح دهم که بنه و کلخونگ (نام دیگر آن خنجک است) هر دو از جنس Pistacia هستند. بنه با نام Pistacia attlantica آشناس گياه شناسان است و كلخونگ را با نام Pistacia khinjuk مي شناسند. من خودم وقتي هيبت و قطر اين درخت را ديدم بر اين باور بودم كه يك درخت بنه در برابرم است. ولي وقتي برگهاي آن را بررسي كردم و ميوه آن را ديدم مطمئن شدم كه در نگاه اول اشتباه كرده ام و با قطور ترين درخت كلخونگ ايران روبرو هستم. اضافه كنم زماني كه اين درخت را بازديد كردم يكي از كارشناسان ميراث فرهنگي استان بوشهر با من همراه شده بود كه هم زمان با تكميل شناسنامه اين درخت برنامه ريزي نموديم تا اين درخت را به عنوان يك اثر طبيعي ملي به ثبت برسانيم باشد از آنچه بر سر درخت کویر میرالمومنین آمد دور بماند.
زنده باشی آقا مصطفی … کاش ایران و ایرانی قدر مجاهدت های بی نظیرت را بیشتر بداند.
09173719024
ممنون یاسین محمدی عزیز.
به امید دیدار …
با تشکر از شما در5کیلومتری شهر ما(خرم آباد-مرکز استان لرستان)در روستای “شه نشا” درخت کهنسال کلخونکی وجود دارد شاید سنش از این درختی که مصطفی عزیز در برازجان پیدا کردن بیشتر هم باشد از آقا مصطفی دعوت میکنم تشریف بیارن تا با هم بریم ببینیم.شماره من: 09378151321 رحمتی
شماره قبلییک رقمش اشتباه بوداشتباه بود.شماره صحیح:03958151321
شماره صحیح:09358151321
ستار جان خيلي ممنون.
به آقاي خوشنويس گفتم تا با شما تماس بگيرد.
درود …
آفرین درویش
آفرین اسدی
آفزین خوشنویس
آفرین به همه پاسداران زمین و زمان
همچنانتان بادزیبایی سبزاندیشی وسبز خواهی
پاینده باشیدوسرفراز.
سلام میخواستم بدون شما از رو تکثیر کلخونگ خبر دارید؟
درود بر شما.
در این باره با جناب مهندس خوشنویس تماس بگیرید:
09123607256
درود برشما . با مهندس عمران تماس بگيريد