سد غول‌پیکر ایلی سو، یکی از 22 سد بزرگی است که ساخت آن در قالب پروژه بلندپروازانه ترکیه، موسوم به آناتولی از سال 2006 بر روی یکی از سرشاخه‌های اصلی رودخانه دجله کلید خورده است. حجم مخزن این سد 10.4 میلیارد متر مکعب است که بیش از دو برابر بزرگ‌تر از بزرگ‌ترین سد کشور – کرخه – است. این سد، قرار بوده با هزینه‌ای بالغ بر دو میلیارد یورو و مشارکت مهندسین مشاور سه کشور آلمان، سوئیس و اتریش تا سال 2015 به بهره‌برداری برسد. اما از سال 2009 و به دنبال اعتراض‌های گسترده رهبران جوامع محلی منطقه حسن کیف و طرفداران محیط زیست در سه کشور آلمان، سوئیس و اتریش، با لکنت‌های جدی در ادامه فعالیت خود روبرو شده است، چرا که به رغم سود سرشاری که از این پروژه به کشورهای یاد شده می‌رسید، آنها سرانجام به دلیل عدم التزام دولت ترکیه در رعایت ملاحظات محیط زیستی و میراث فرهنگی/ تاریخی منطقه، از این پروژه سودآور خارج شدند. دولت آلمان صراحتاً گفت: به این دلیل که ترکیه در پروژه سد ایلی سو تدابیر کافی برای حفظ حقوق محیط زیست و میراث فرهنگی مردم این کشور نیاندیشیده است، از این پروژه کناره‌گیری میکند. در حقیقت به نوشته روزنامه فرانکفورت روند شاو، این نخستین باری است که آلمان به دلیل نقض قوانین مورد توافق بین‌المللی در حوزه محیط زیست از یک پروژه عمرانی کنار می‌رود؛ تصمیمی که سبزها و تشکل‌های مردم‌نهاد سه کشور آلمان، اتریش و سوییس از آن استقبال کردند. در این باره، وزیر کمک‌های عمرانی آلمان نیز از توقف ساخت این سد که امکان به زیر آب رفتن 200 روستا و منطقه را فراهم میکند، استقبال کرد. اما وزیر محیط زیست ترکیه گفت: ترکیه از دانش فنی و پول کافی برای ساخت این سد برخوردار است و آن را خواهد ساخت. او با لحنی که حاکی از احساسات ناسیونالیستی بود، گفت: جمهوری ترکیه کشوری نیرومند است و می‌تواند حتی صدها سد مشابه این سد بسازد! به نظر شما این لحن آشنا نیست؟
به هر حال، هم اینک 32585 نفر از مخالفان احداث این سد، پای نامه‌ای را خطاب به رهبران ترکیه، آلمان، سوئیس، اتریش و کمیته میراث جهانی یونسکو در پاریس امضا کرده‌اند که هدفش متوقف کردن ادامه ساخت این سازه‌ی غول‌آسا برای همیشه است؛ چرا که ساخت سد ایلی سو به معنای به زیر آب رفتن تمدن 11 هزارساله حسن کیف و بی خانمان شدن دست کم 60 هزار انسان است؛ سرزمینی که به دلیل برخورداری از 200 کهن‌زادبوم تاریخی و تلفیقی از میراث‌های فرهنگی/طبیعی از سال 1981 به عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شده و افزون بر آن، پژوهشگران دانشگاه استانبول در بیانیه‌ای رسمی آن را سزاوار الحاق به میراث فرهنگ جهانی معرفی کرده‌اند.
حسن کیف از دوران نوسنگی، باستان، و سده های میانه تا به امروز پیوسته سکونتگاه انسان بوده و نمونه‌ای با ارزش جهانی از آمیختگی چشم‌اندازهای طبیعی و میراث‌های فرهنگی بشری است. به همین دلیل، این منطقه توانسته 9 معیار از ده مورد شاخص‌های سایت‌های میراث جهانی را برخوردار باشد؛ رتبه‌ای که کمتر سایت ثبت شده‌ای در یونسکو هم‌اکنون از آن بهره‌مند است.
جالب این که رجب طيب اردوغان، نخست وزير تركيه، بدون توجه به مخالفت مردم و نخبگان جامعه ترکیه و جهان، در بیاناتی که بسیار شبیه به سخنان برخی از مدیران سدساز کشور خودمان بود، ساخت سد ايلی‌سو را بيانگر توجه دولت متبوعش به جنوب شرقی ترکیه دانسته و گفت: اين سد با بوجود آوردن 10 هزار فرصت شغلی و 1200 مگاوات برق و تأمین آب کشاورزی، منافع بسياری را برای ساكنان اين منطقه به همراه می‌آورد و حتا به رونق گردشگری در منطقه هم می‌انجامد.
در حالی که مخالفان اين پروژه می‌گويند: اين اقدام سبب ازبين‌رفتن کهن‌زادبوم‌هایی چون قلعه‌ی حسین‌کیف، کاخ بزرگ، مساجد، غارها و آرامگاه‌های باستانی منطقه شده و این خسارت‌ها جبران‌ناپذیر است. از طرفی، مهم‌تر آن که نگه‌داشت چنین حجم عظیمی از آب، سبب میشود تا میان‌رودان (بین‌النهرین) با چالش‌هایی جدی‌تر روبرو شده و بحران ریزگردها پس از سال 2015 در ابعادی وخیم‌تر، تمامی خاک ایران را متأثر سازد.
چنین است که همزمان با عزم دوباره دولت ترکیه برای پیگیری ساخت این سد مرگ‌آور، نگارنده از مقامات وزارت خارجه ایران انتظار دارد تا دست‌کم همپای دولت‌هایی چون آلمان، سوئیس و اتریش رفتار کرده و مراتب ناخشنودی جدی خویش را از چنین اقدامی که بی‌شک دودش به چشم همه‌ی مردم منطقه خواهد رفت، اعلام دارند. به ویژه که این اقدام، حق آبه‌ی تالاب بین‌المللی هورالعظیم در جنوب عراق و هم مرز با ایران را هم به مخاطره می‌اندازد و مراتب را از طریق دبیرخانه کنوانسیون جهانی رامسر هم میتوان پیگیری کرد.
پسین گفتار:
همانطور که در پتیشن مورد اشاره هم می‌بینید، 17415 نفر دیگر لازم است تا آن را امضاء کنند تا مسئولان یونسکو به عنوان یک دادخواست معتبر مردمی آن را در اسناد خویش مورد توجه جدی قرار داده و بدین ترتیب، فشار بین‌المللی بیشتری به دولت ترکیه برای متوقف کردن ساخت این سد مرگ آور، وارد شود. بنابراین، خواهش می‌کنم که هم خود آن را امضا فرمایید و هم در اختیار دوستان و آشنایان‌تان قرار دهید تا امضاء کنند.
متشکرم.
همه این فعالیتها،بایدآغازی باشدبرای مقابله باریزگردها.
آغازی جدی و نه شعاری.
درود بر شما جناب دادوند عزیز.
درود
در اردیبهشت گذشته، متن دادخواست را در سبز پرس گذاشتیم: http://isdle.ir/news/index.php?news=8270
چند سازمان و فرد هم امضا کرده اند. به نظرت چطور می توانیم آن امضاها را به زیر دادخواست اصلی منتقل کنیم (با توجه به فیلتر بودن سایت مربوطه)؟
در اوایل مهر ماه هم همایشی در دیار بکر ترکیه در مورد مقابله با طرح های سد سازی هست که از مدافعان ایرانی محیط زیست هم برای شرکت در آن نشست دعوت کرده اند.
اگر ترکیه هم … مسئولانی نالایق،غیرمتخصص وغیر دلسوز داشته باشد .گمان نمی کنم متوجه شوند که این کار تنها به ضرر کشورهای دیگر نیست و بنابر اصل توازن در طبیعت ، بزودی دامنگیر بقیه کشورها و از جمله خود ترکیه هم می شود،به هر حال دراین دنیای وارونه فقط میتوان دعا کرد ،رهبرانی آگاه و فهمیده بر جهان حکم برانند ،رهبرانی متشکل از شورای انتخاب شده ملت ها.موفق باشید.
ببینم سرزمین خودمان ایران را آباد کردید رفتید عراق رو هم آباد کنید.نمک های دریاچه ارومیه بزودی تو حلق تهرانیها خواهد رفت .شما ها اول دامن مامانتان را بچسبید که باد نبرد بعد به دنبال تمبان بابا باشید. این آبرو ریزیش بیشتره دریاچه ارومیه نمک همیشگی خواهد داشت و این یکی شاید تا دو سال کمی گردو غبار را بیشتر کند. بعد که سد ژر شد سرریز می شود و مثل قبل می شود. حرف بی ربطی نزده ام ولی می دانم این کامنت را نخواهید گذاشت.متاسفانه ما خیلی مانده ایم که به نظرات دیگران احترام بگذاریم .و دیکتاتوری در خاک ما ریشه دوانیده است.
چشم
چي قراره به روزمون بياد ؟؟
امضا شد
اطلاع رسانی خواهم کرد.
سلام
بیست و پنجم و بیست و ششم شهریور جاری سومین همایش تالاب های کویری ایران در اراک برگزار میشود. فرصت مناسبی برای گرفتن امضای اشخاص حقیقی وحقوقی (سازمانهای غیر دولتی در این همایش حضور دارند)است که تماما در از علاقمندان و اساتید این رشته اند. همچنین حمایت دستگاههای مرتبط دولتی و غیر دولتی در برگزاری این همایش فرصتی مغتنم است برای حساس سازی مسئولین.
من شخصا و با کمک همکارانم در موسسه زیست محیطی سبزاندیشان اراک نهایت تلاش را برای اطلاع رسانی این خبر خواهیم کرد. مشکل بزرگ فیلتر بودن لینک امضا است.
نگارنده از مقامات وزارت خارجه ایران انتظار دارد تا دست‌کم همپای دولت‌هایی چون آلمان، سوئیس و اتریش رفتار کرده…
درویش خانا
وزارت جلیله ما حتا در دوران هرج و مرج افغانستان نتوانست چکه ای از مختصر حق آبه هیرمند را بگیرد، با این اوصاف درگیر شدن با دولت قوی شوکت عثمانی؟! جای پرسش دارد.
مرجوم اعتماد السلطنه در روزنامه خاطرات خود اشاره کرده بود که عبدالله خان که برادر دو صیغه باب دندان ناصرالدین شاه بود و به همین دلیل فرمانده فوجی سوار بود را پس از اختلافات مرزی به سور عثمانی ها قرار بود بفرستند. اعتماد السلطنه نوشت که … افسوس که شاخ ما گربه و شاخ عثمانی شاخ کرگدن است.
اتفاقا ترک ها بسیار خوشخال می شوند که آثار هیتی ها و یونانیان بیزانسی برای همیشه بزیر آب برود.
فواره چون به هوا رفت سرنگون گردد، ترک ها در دوران جنگ ایران و عراق هر دو طرف را خوب چاپیدند و در حال حاضر قابل مقایسه با سال 1970 نیستند ولی خوب… آسیاب به نوبت افندی!
جناب درویش عزیز, من که کاری از دستم بر نمی آِید ولی توانستم پتیشن مربوطه را امضا کنم. امیدوارم مسئولان آنجا, گوش شنوایی داشته باشند و مملکت خود را به درد ما دچار نکنند.
مرسی عکس جدید درویش خان
گول و فریب ترک ها را با سریال هایی مملو از خانم های گوگوری مگور موطلایی نباید خورد.
در سال 1920(؟) تعدادی زیادی از یونلنیان که ساکنین اصلی و قدیمی طرابوزان در کناره دریای سیاه بودند را حضرات افندی مجبور به کوچ و یا تغییر آیین کرده و تا بدانجا پیش رفتند که کشیش 80 ساله را هم ختنه کردند!!!
اینها حتی نام علمی لاتین زیرگونه ای از شوکا و روباه سرخ را از ارمنیوس و کردستانیکوس تبدیل به نام های ترکی کرده اند که تنها باعث مسخره شدنشان در جهان دانش گردید.
حضرات خلافت عثمانی به سرشان زده است.
بیچاره کشوری که با طناب این گونه دوستان به درون چاه برود
سلام بر درویش عزیز
شما درست گفته بودید
مدت ها بود ریزگرد نداشتیم.
امروز هوا پر از ریزگرد شد.
همان تغییر فصل که گفتید.
سلام با درود.ساده بگویم که تفاوتی نمیکند کجای دنیا در چه منطقهای از طبیعت وزمین درحال نابودی باشد این وظیفه انسانی هر فردیست که تلاش کند دراین امر گوشه ای را به عهده گیرد چراکه این وظیفه ماست و اولین گام دراین راه همان است که هر کس ، خود، در پاکسازی محیط اطراف خود کوشا باشدواز ویرانی وآلودگی بیشتر زمین ومحیط زیست وهوای پاک طبیعی جلو گیری کرده ودر حفقظ منابع زیست طبیعی بکوشدکه منیع زیست تمامی موجودات از اسان تا جلبگها ی زیر آب است و… من برحسب اتفاق کامنتی رابعنوان موافق کلیک کردم که تنها که تصادفی بودوموافق نبودم! اینکه بگوئیم آسیاب به نوبت !!! درست مثل این است که بگوئیم منتظر میمانیم تا ببینیم اول باغ خودمان چه میشود اگر همه چی روبراه بود فکر باغ همسایه راهم میکنیم!در صورتی که بی آبی باغ همسایه روزی گریبان باغ همه ی جهان را خواهد گرفت و میبایست برای حفظ تکه تکه زمین واسمان وهرچه به زیستگاه ما مربوط میشود تلاش خود را انجام دهیم که این نه تنها جنبه ملی برای هر انسانی دارد بلکه جنبه جهانی آن نیز میباید حفظ گردد امید موفقیت تمام فعالان محیط زیست را دارم ودرهر گامی که به سود زمین وطبیعت باشد خود را نیز مسئول میدانم باامید موفقیت هرچه بیشتر دراین امر مهم .وتقدیم احترام فرزانه شیدا.
درود بر شما!
به نظر می رسد وقتی رهبران کشورهای سرمایه داری غربی زیر فشار افکار جمعی نمی توانند در سرزمین خود تخریب های گسترده(بگفته آنها سرمایه گذاری)کنند توپ را به زمین بکر کشورهای پیرامونی می اندازند و لیبرالهای نابی چون اردوغان (و پیش از او سردار سازندگی خودمان)گوی سبقت می ربایند.چه غم که ده ها و شاید صدها سال پیش مردمانی در حوزه ی چنین رودخانه هایی سکونت کرده و تاریخ ساخته اند.اگر از آقای اردوغان بپرسی می گوید مردم چیست تاریخ کدام است محیط زیست کیلو چند؟ توسعه و سازندگی را دریابید! که معنی توسعه را باید از برزیلی ها پرسید وقتی که آمازون را از کف دادند.
ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپااز هیچ کوششی فروگذاری نمیکندولو نابود کردن محیط ذیست.و ساخت چنین سدی عظیم
سلام ودرود وسپاس فراوان به خاطر تلاش بی دریغ شما برای کمک به طبیعی ماندن طبیعت .نمی دانم چرا مسئولین درک وفهم این رو ندارند که خداوند بیابان را با هدف بیابان آفرید وبشر قدرتمندتر از خداوند نیست ، یعنی می خواهند بگویند خدا اشتباه کرده ؟؟؟؟!!! خدا جنگل رو آفرید تا جنگل باشد ولی بشر آن رابیابان میکند و درختان را قطع میکند،دریا آفرید بشر آن را خشک میکند!!! بیابان را جنگل میکند . فهمیدن حکمت خداوند درسته که مشکل وگاهی غیر ممکن است. ولی فهمیدن اینکه در کار خدا حکمتی است خیلی دشوار نیست. پس چقدر مسئولین از هوش وعقل بی بهراند!!!:(
امیدوارم چند سال دیگر این مشکل به مشکلات زیست محیطی کشورمان (مثل دریاچه اورومیه )افزوده نشود . که آن موقع دیگر از دست هیچکس کاری ساخته نیست .
آمین.
همه برای محیط زیست جهانی تلاش کنیم