45 ميليارد تومان هزينه افزايش ارتفاع سدي كه از زير در حال پرشدن است! چرا؟
همين 24 شهريور ماه سال گذشته بود كه جناب آقاي فتاح در آيين رونمايي از طرح افزايش 25 متري به ارتفاع سد اكباتان شركت كرد و اعلام داشت كه 45 ميليارد تومان ديگر هزينه كرديم تا ارتفاع سد را از 54 متر به 79 متر برسانيم و بدين‌ترتيب همداني‌هاي عزيز بروند به دنبال خواب خوششان كه شهر در امن و امان است و آب شرب فراهم!
و اين سرنوشت غم انگيز سد اكباتان است!
امّا همان طور كه در اين تصاوير مي‌بينيد، تصاويري كه در تاريخ 17 مهرماه 1387 برداشت شده است، نه‌تنها از آن همه آبي كه قرار بوده در پشت سد براي كشاورزان و شهروندان همداني ذخيره شود، خبري نيست، بلكه حجم رسوب چنان زياد است كه گمان نمي‌كنم ارتفاع سد حتا به 40 متر هم برسد! يعني 14 متر كمتر از ارتفاع نخستين سدي كه در سال 1342 ساخته شده بود!
مردم محلي ناباورانه خشكيدگي درياچه سد اكباتان را نظاره مي‌كنند!
گفتني آن كه سد اکباتان در 10 کیلومتری جنوب شرقی شهر همدان بر روی رودخانه‌ي آبشینه، پايین‌تر از محل تلاقی رودخانه‌های یلفان و ابرو واقع شده است. حوضه آبخيز رودخانه آبشينه وسعتي برابر با 231.5 كيلومتر مربع دارد. بيشينه‌ي ارتفاع اين آبخيز 3580 متر از سطح دريا بوده و متوسط بارندگي سالانه‌ي آن به 312.9 ميلي‌متر مي‌رسد. همچنين ميانگين نرخ رسوبدهي سالانه‌ي آن 29.8 تن در هكتار است كه از متوسط كشور در بسياري از مناطق كمتر است. با اين وجود، وضع انباشت رسوب، حقيقتاً شرم‌آور است.
در اين تصوير كاملاً مي توان دريافت كه عمق رسوب به حدود 30 متر مي رسد!
همچنين يك نكته حايز اهميت ديگر آن كه برای اولین بار است که بر ارتفاع یک سد به اندازه 50 درصد ارتفاع موجودش، افزوده می‌شود.
ارتفاع رسوب در ديواره آبراهه آبشينه به 20 متر مي رسد!
پرسش اصلي اين است كه آيا سزاوار نبود پيش از آنكه ده‌ها ميليارد تومان براي ساخت سد آبشينه و افزايش ارتفاع سد اكباتان هزينه شود، نخست چاره‌اي براي مديريت يكپارچه آبخيز بالادست سد مي‌شد تا شاهد حفاري‌هاي غير مجاز معادن سيليس در بالادست سد نباشيم و نيز با تكميل عمليات آبخيزداري و احياي پوشش گياهي مراتع بالادست، اينگونه سرمايه ملي خويش را به هدر ندهيم؟
اكباتان؛ سدي كه به گل نشسته است!
آنگاه شايد ناچار نبوديم تا رويشگاه منحصر به فرد كاج سياه را نيز اينگونه قلع و قمع كرده و نابود سازيم.
رويشگاه ارزشمند كاج سياه در حاشيه درياچه كه در سال 85 نابود شد!
مقايسه‌ي تصاوير سد اكباتان بين دو بازديدي كه از منطقه در 22 خرداد 1385 و 17 مهر 1387 داشتم، خود گوياي همه چيز است.
22 خرداد 1385 - رويشگاه كاج سياه در حاشيه درياچه سد اكباتان
راستش بايد اعتراف كنم، سدسازي اگر هيچ فايده‌اي نداشته باشد، اين مزيت بزرگ و ارزشمند را داشت تا به مديران طبيعت‌ستيز و مردم ناآگاه و به خواب رفته‌ي كشور نشان دهد كه با چه نرخ نگران‌كننده‌اي، گرانبها‌ترين بخش از سرزمين مادري، يعني خاك را داريم از دست مي‌دهيم. خاكي كه براي تكامل هر سانتي‌متر مكعب آن، به طور متوسط بايد 500 سال به انتظار بنشينيم! واي بر ما …
آخرين نفس‌هاي كاج سياه!
براي مطالعه بيشتر:
– برداشت غیر مجاز سیلیس، سد اکباتان را تهدید می کند
– سد اکباتان همدان پس از 40سال به گل نشست
– آثار خشكسالي در سد اكباتان همدان
– رسوبسنجي و رسوبشناسي مخزن سد اكباتان با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش از دور
– سد بدون آب و افتتاح نمايشي!
– سد اكباتان با كوچك‌ترين بارش باران پر از رسوب مي‌شود!
– طرح افزايش ارتفاع سد اكباتان همدان در كشور منحصر به فرد است!
– ارزيابي تاثير عمليات آبخيزداري بر رسوبگذاري و عمر مفيد سد اكباتان
– وزير نيرو: افزايش ارتفاع سد اكباتان از سخت‌ترين پروژه‌هاي عمراني كشور بود
– استاندار همدان: جبران خشكي سد اكباتان حاكي از يك انسجام مديريتي است
– تغذیه مصنوعی وسد اکباتان
دو سال پيش با اروند به اكباتان رفته بودم ... انگار نگاه مضطربش خبر از سرنوشت غم انگيز امروز سد اكباتان مي‌داده است!
یه زمانی تو رودخونه‌های شمال چقدر آب بود. انقدر اومدن ماسه‌های کنار رودخونه‌ها و بعد زمینهای کشاورزی رو کشیدن و بردن که خصلت طبیعی‌ی زمین از بین رفت و آب گمراه شد! یا راحت بخار شد یا به زمین فرو نرفت و شد سیل پل‌برانداز. حیف اون رودخونه های ناز! که چه ماهیگیریهایی در آنها میشد آغاز.
به نظرم سد سازی دیگر به درد نمی خورد…شما رود کرج رو چرا نمیگید که خشک شده است:(هر دفعه به سمت دانشگاه میرم و از کنارش رد میشم به مهندسینی که سد رو ساختن لعنت می فرستم….البته مهندس فرانسوی گناهی نداره بلکه مدیران بعد از افتتاح سد باعث این خسارات هستند!
شما به بلاگ زیر بروید…
http://amozeshtarvij.blogfa.com/
از آبگیری سد سویند خوشحالند…اسمش را هم گذاشته کارشناس اقای زارعی!روزی خواهد شد که بر خودشون لعنت می فرستند… ظلمی که بر اکوسیستم منطقه بر تک تک جانداران وارد شده بعدها در قیامت گریبانگیرشان خواهد شد!در جهنمی خواهند افتاد که از جهنمی که در این زمین درست کردند بدتر خواهد بود!دلم پرست جناب درویش…حال من 4 سال است به مسئله محیط زیست وارد شدم:(این خاک دارد می سپارد جان…
دور نمی بینم که در آینده در کنار واردات آب خاک هم وارد کشور شود!
راستی شما نفگتید ارتفاع فروچاله کبودرآهنگ چقدر است؟!
پاسخ:
با سپاس از شما … عمق فروچاله حدود 20 متر و قطر آن بين 25 تا 30 متر بود.
موفق باشيد.
یکی دو سال پس از افتتاح سد بود و من با دوستان برای شنا به آنجا رفته بودیم. در مدخل سد با کمال تعجب شاهد بوستان شدیم که در آن هندوانه کاشته‌بودند.
وقتی داستان را با محسن لطفیان مطرح کردم گفت “باید از خاک پشت سد حفاظت کرد والا تا چندی بعد از خبری نخواهد ماند”.
او آن زمان مشغول انجام وظیفه در حوزه‌ی آبگیری سد کرج بود و من بسیار از او آموختم.
یادش گرامی! سالیانی است از او بی‌خبرم.
سلام…
من هم با كمي تاخير از اين بحران نوشتم…
عكسي كه من كار كردم يكي از فروچاله هاي بيشمار همدان است متاسفانه.
سلام. به این لینک هم سری بزنید.
http://www4.irna.ir/View/FullStory/Photo/?NewsId=174338
سلام و ممنون از مطلب خوب و عکس های خوب شما- چندین سال پیش با یک از کارمندان با سابقه این سد اکباتان هم سفر شده بودم و از صحبت های ایشان با چند و چون مدیریت در ورود و خروج و مدیریت دریچه های این سد آشنا شدم- در اغلب سال هایی که سد اکباتان کم آب می شود علتش سوء مدیریت در همین کار است. حجم آب و ظرفیت سد اکباتان نسبت به وسعت حوضه آن بزرگ نیست و با چنین خشکسالی نباید چنین خالی می شد. این مقوله ای اس که کمتر در بررسی آب سدها به آن توجه شده است.در مورد افزایش ارتفاع این سد نیز باید بگویم که از ابتدای ساخت توسط سازنده در مدارک سد ثبت شده بوده که قابلیت افزایش دارد. به هر تقدیر باید بگویم که اصل حرف همان است که گفتید. موضوع مدیریت آبخیز در بالا دست با مشکل اساسی روبروست و عملیات آبخیزداری نیز اثربخشی کمی در مقایسه با حجم عظیم تخریب ها و دستکاری ها به ویژه به دلیل تخریب پوشش گیاهی و چرای بی رویه دام و شخم اراضی داشته است.
پاسخ:
ممنون جناب مهندس عزيز.
به نكته خوبي اشاره كرديد. با توجه به وسعت زياد آبخيز سد اكباتان، اين خشكيدگي بسيار پرسش برانگيز است.
موفق باشيد
مطلب و عکس ها کامل و عالی بود
من متولد همدان هستم و تابستان ها همدان می روم
از همه مناطق همدان عکس های زیبا و با کیفیت بالا دارم
خوشحال خواهم شد برای شما ارسال کنم
پاسخ:
ممنون از لطفتان جناب کریمی عزیز. منتظر می مانم.
با سلام. من دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی هستم و بر روی سد اکباتان کار میکنم. عکس های شما را راجع به سد اکباتان دیدم .امکانش هست اگر عکسهای دیگری در رابطه با فرسودگی ورسوب سد دارید برای من ایمیل کنید.با تشکر
پاسخ:
درود … من عکسهای بیشتری ندارم. شما می توانید برای این منظور با آقای رسول کرمی تماس بگیرید.
09169136230
با سلام و ممنون از مطلبتون
همیشه شنیده بودیم بدلیل ریزشهای نابهنگام در ایران که باعث اتلاف آب میشه یکی از راههای چاره احداث سدها و بندهای انحرافیست
مشکل سد اکباتان فقط با مدیریت معادن بالادست و ساماندهی شایسته آنها حل می شود.
درود …