به دنبال ارایه‌ی مجموعه گفتارهایی که به مناسبت چاپ کتاب «مقدمه‌اي بر گلسنگ‌هاي ايران» در مهار بیابان‌زایی منتشر شد؛ یکی از هموطنان عزیزم به نام محمّد سهرابی – دانشجوی دکترا در گروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم زیستی دانشگاه هلسینکی فنلاند – با نگارنده تماس گرفته و اطلاعات ارزشمند و تکمیلی دیگری را دراختیارم قرار دادند.
ایشان همچنین یک پایگاه اطلاع‌رسانی در محیط وب را از پاییز سال گذشته، طراحی و راه‌اندازی کرده‌اند به نام: مایکو- لیک (MYCO-LICH) که به حوزه گلسنگ‌شناسی پرداخته است. مهمترین بخش‌های مایکو- لیک عبارتند از:
– چک لیست کشوری، استانی، منطقه‌ای
– تاریخچه گلسنگ‌شناسی در ایران
– گروه‌های تحقیقاتی پیش بینی شده
– باشگاه گلسنگ شناسان ایران
– گالری عکس
– بازدیدهای صحرایی
– لیست سمینارهای مرتبط
– لیست گونه های در معرض خطر
– نقشه‌های پراکنش گونه‌ها
– هرباریوم‌های مرتبط
– روش شناسایی گلسنگ ها همراه با کلیدهای معتبر
– جمع آوری کننده های گلسنگ در ایران
– فرهنگ لغات مصور گلسنگ شناسی دو زبانه
– فهرست منابع گلسنگ شناسی مرتبط با ایران
– بخش آموزش گلسنگ شناسی
ضمن سپاس از این هموطن دانش‌پژوه و علاقه‌مند، برای ایشان آرزوی سرفرازی و موفقیت‌های بیشتر داریم.
درضمن، ایشان طی یادداشت کوتاه دیگری به اهمیت گلسنگ‌های بیابانی پرداخته و آنها را واجد ارزش‌های فراوانی از منظر بوم‌شناختی معرفی کرده‌اند؛ زیرا برخی از گلسنگ‌های بیابانی به بی‌آبی‌های طولانی‌مدت و گرمای سوزان بالای ۵۰ درجه سانتی‌گراد در بیابان‌های ایران و نیز به سرمای سوزان و بلند مدت ارتفاعات بالای 5 هزار متر در چکاد دماوند کاملاً مقاوم هستند. افزون بر آن، گلسنگ‌ها به همراه جلبک‌های سبز‌آبی، خزه‌ها و باکتری‌ها، لایه‌ی بسیار محکمی در سطح خاک می‌سازند که خاک را حفاظت می‌کند. این لایه که پوسته زیستی خاک، یا پوسته حفاظتی زیستی خاک نامگذاری می‌شود. اهمیت به سزایی در حفاظت خاک در بیابان‌ها دارد. در حقیقت، حفاظت پوسته زیستی خاک و مخصوصاً نقش گلسنگ‌ها در حفظ لانه‌گزینی بذر گیاهان و تأثیرآن در جوانه‌زنی سریع آنها در بیابان یکی از مهمترین ابزارهای مهار بیابان‌زایی و کاهش فرآیندهای کاهنده‌ی سرزمین به شمار می‌رود که امروزه مورد توجه محافل تحقیقاتی در آمریکا و استرالیا نیز هست.
در ایران هم البته دست کم یک دانشنامه دکترا به همت دکتر طویلی و همکاری جناب سهرابی در این حوزه به انجام رسیده است که البته با توجه به گستردگی بیابان‌های ایران، بسیار ناچیز است.
از این رو، آقای سهرابی رساله دکترای خویش را در دانشگاه هلسینکی فنلاند به شناسایی گروهی از گلسنگ‌ها در بیابان‌های ایران و آسیای مرکزی اختصاص داده‌اند که امیدوارم نتایج آن بتواند در این حوزه راهگشا باشد.
گفتنی آن که عباس ثابتیان عزیز هم به موضوع جالبی اشاره کرده که می تواند سبب هم افزایی کوهنوردان و گلسنگ شناسان وطنی را فراهم آورد و سبب شود تا این دیده بانان محیط زیست بیشتر و کاراتر به کار گرفته شوند.
نشانی آقای سهرابی برای تماس مستقیم با ایشان:
Mohammad Sohrabi
Botanical Museum
P.O.Box 7 (Unioninkatu 44)
FIN-00014 University of Helsinki
FINLAND
[email protected]
http://www.myco-lich.com/
محمد عزیز
اگر ثابتیان ذکر شده در این پست من هستم، نام کوچک من به اشتباه حسین نوشته شده.
شاد باشی
عباس جان شرمنده … اصلاح خواهم کرد.
درود.