آيت‌الله خامنه‌اي
سال گذشته در چنين روزي و خطاب به مقام نخست اجرايي كشور، يادآور شدم كه امروز نخستين روز از چهارمين سال ابلاغ سند چشم‌انداز 20 ساله‌ي كشور است؛ سندي كه توسط عالي‌ترين مقام نظام جمهوري اسلامي در پيش از ظهر 23 آبان ماه 1382، به رؤساي قواي سه‌گانه‌ي جمهوري اسلامي ايران ابلاغ گرديد.
در آن يادداشت پرسيدم چرا هنوز دولت متبوع شما – به عنوان مهمترين ركن پيش‌برنده‌ي اهداف سند- هيچ گزارشي از چگونگي پيشرفت اين برنامه 20 ساله ارايه نداده است؟!
و امروز، درست يك سال از آن هشدار مي‌گذرد … و شگفتا كه كماكان دولت خدمتگذار محمود احمدي‌نژاد – ظاهراً – فرصتي براي ارايه گزارش از چگونگي پيشرفت سند را نيافته است!
چگونه چنين چيزي ممكن است؟ 5 سال گذشته است و دريغ از يك خط گزارش به مردم ايران! چرا؟
مگر قرار نبوده تا بر بنياد اين سند راهبردي، ايران عزيز در افق 1404 به كشور سرآمد منطقه بدل شود؟ مگر آن همه تأكيد از سوي عالي‌ترين رهبران و مديران و راهبردنويسان تراز اول كشور را نخوانده و نشنيده‌ايم كه جملگي بر عملي‌بودن آرمان‌هاي بلند سند تأكيد كرده‌اند؟ پس چرا سكوت و چرا بي‌تفاوتي؟!
در جايي خواندم كه حتا برخي از وزراي شما دقيقاً نمي‌دانند اين سند راهبردي چند صفحه است؟! چه برسد به اينكه بخواهند آن را اجرايي كنند! آيا حقيقت دارد؟
باورم اين است كه يكي از ضرورت‌هاي تدوين سند 20 ساله، رفع لكنت‌ها و آسيب‌هاي برنامه‌ريزي در دوران گذشته بوده است. اگر چنين است، چرا از بندها و برنامه‌ها و اهداف اين سند به عنوان خط‌كشي براي مديران خود سود نمي‌بريد؟ مگر نه اين است كه بايد – دست‌كم – یکي از معيارهاي اصلي بررسی صلاحیت همه مسئولان و مديران كشور، میزان پایبندی به سند چشم انداز باشد؟ پس چرا ما هنوز نشنيده يا نخوانده‌ايم كه فلان مسئول به دليل تخطي از برنامه‌هاي كلان و مصوب كشور، عزل شده و يا برعكس، به دليل تلاش ارزشمندش در هماهنگي سازمان متبوعش با اهداف برنامه، مورد تشويق قرار گرفته است؟
آقاي رييس جمهور!
مطابق اين سند، قرار بوده در پايان نخستين برنامه پنج‌ساله (يعني همين برنامه چهارم كه در سال انتهايي‌اش قرار داريم)، تورم و نرخ بيكاري را یک رقمی کرده، سرمایه‌گذاری را افزایش داده، ارتباط بودجه با نفت را به كمينه رسانده و کشور را به جای اداره توسط درآمدهای نفتی با درآمدهای مالیاتی اداره کنيم. شما براي ما بگوييد تا چه اندازه در اين مهم موفق بوده‌ايد؟
سند چشم‌انداز 20 ساله را قرار بوده كه در 240 ماه به پايان بريم (از آغاز سال 1384)، الآن، 60 ماه از ابلاغ سند و 42 ماه از آغاز عملي آن گذشته است (17.5 درصد راه سپري شده)؛ لطفاً يك مقام مسئول براي ما بگويد آيا ما 42 گام يا 18.5 درصد به تحقق اهداف سند نزديك‌تر شده‌ايم يا اينكه چند گام هم به عقب رفته‌ايم؟ آيا اين درخواست نامعقولي از سوي يك شهروند اين مملكت است؟
آقاي رييس‌جمهور!
اگر مجموعه‌ي كارگزاران حكومتي و معاون برنامه‌ريزي راهبردي جنابعالي قادر به ارايه چند خط گزارش به مردم ايران در خصوص فرصت‌ها، موفقيت‌ها، ناكامي‌ها و چالش‌هاي پيش روي سند 20 ساله نيست، پس چگونه است كه يكي از مشاوران و ياران نزديك‌تان مي‌گويد: «حالا زمان تدوین سند چشم انداز 50 ساله است!»
اين مملكت چقدر ديگر بايد هزينه‌ي شعار بدون پشتوانه را بدهد؟!
از قول نايب رييس مجلس شوراي اسلامي آمده است: «دولت حاضر به پذیرش تئوری اقتصادی برای کشور نبود و دو سال طول کشید تا دولت را قانع کنیم که اقتصاد کشور نیاز به تئوری دارد!»
نام اين چنين مقاومت‌هاي حيرت‌انگيزي را چه بايد نهاد و چه شخص يا ارگاني مي‌تواند از عهده پرداخت مافات اينچنين فرصت‌سوزي‌هايي برآيد؟!
بر بنياد سياست‌هاي فرابخشي محيط زيست (مصوب شوراي برنامه‌ريزي و بر اساس سند چشم‌انداز)، قرار بوده تا دولت خدمتگزار در راستاي عينيت‌بخشيدن به 10 رويكرد زير حركت كند:
* ۱- عزم ملي براي توسعه پايدار
* ۲- آمايش و مديريت بهينه سرزمين با رعايت ملاحظات زيست محيطي
* ۳- لحاظ كردن هزينه‌هاي زيست محيطي و ارزش منابع زيستي در اقتصاد خرد و كلان
* ۴- ممنوعيت هرگونه فعاليتي كه منجر به تخريب غيرقابل جبران محيط زيست گردد.
* ۵- پيش‌گيري و كاهش آلودگي‌ها و تخريب‌هاي قابل جبران
* ۶- حفاظت، احيا و توسعه محيط زيست و تنوع زيستي كشور
* ۷- بهره‌برداري پايدار از منابع پايه و بهينه‌سازي الگوي توليد و مصرف
* ۸- ايجاد نظام جامع مديريت زيست محيطي در تمامي نهادهاي دولتي و غيردولتي
* ۹- تنوير افكار و گسترش مشاركت عمومي براي حفظ محيط زيست
* ۱۰- ايفاي نقش مسؤولانه در مناسبات جهاني محيط زيستي
آقاي رييس‌جمهور، به دليل اشتغال تخصصي و وظيفه‌ي خدمتي‌ام، به عنوان يك عضو هيأت علمي شاغل در بزرگترين نهاد متولي تحقيقات منابع طبيعي كشور، مايلم بدانم چند درصد از اين برنامه‌ها روندي پيش‌برنده و رضايت‌بخش داشته است و چرا هنوز خبري از ارزشگذاري اقتصادي كاركردهاي غيرقابل تبادل منابع طبيعي كشور – كه قرار بوده تا پايان برنامه چهارم به اتمام رسد – نيست؟!
و كلام آخر :
آقاي احمدي‌نژاد!
آيا سال آينده در چنين روزي، باز هم ناچارم اين يادداشت را براي شما يا رييس‌جمهور بعدي تكرار كنم؟!
در همين باره:
– متن كامل سند چشم‌انداز 20 ساله كشور
– فراز و فرود سند چشم انداز از زبان دکتر رضایی
– ترسيم سند چشم انداز ابتكار مقام معظم رهبري بود
– از نردبام بیست پله‌ای سند چشم انداز، سه پله سقوط کرده‌ایم!
– رهبري نظارت تفويض شده بر سند چشم انداز را پس گرفته‌اند!
– الزامات عملیاتی و اجرایی سند چشم انداز 20 ساله کشور
– نگاهی به ”ایران آینده”
– متن کامل الزامات تحقق چشم‌انداز بيست‌ساله منتشر شد
– پرونده‌اي براي سند چشم‌انداز 20 ساله – ايران 1404
– با این وضع به افق 1404 نمی‌رسیم!
– سندی که دیده نشده است!
– سند چشم انداز ۲۰ ساله و محیط زیست
– چشم‌انداز 2020 اتحادیه اروپا
– چشم‌انداز 2020 مالزی
– ژاپن 2025 سرزمینی جذاب برای مردم
