بایگانی دسته: فقر فرهنگی

دیپلماسی محیط زیستی؛ راه نجات هامون و سیستان

    حال هامون خوب نیست؛ درست مثل حال بختگان که انگار بخت از او قهر کرده یا حال پریشان که مانند دیگر زیستمندان ساکن در اطرافش، به شدت پریشان حال شده و یا ارومیه که امیدش شاید به آخرین برف سفید در زمستان 92 باشد … با این تفاوت که احتمال درک برف توسط هامون، به مراتب کمتر از ارومیه است؛ با این وجود، امکان احیای دوباره‌ی این پهن‌پیکرترین آبگیر خاوری وطن، بسیار بیشتر از ارومیه است! چرا؟

    برایتان می‌گویم … ادامه‌ی خواندن

آرش نورآقایی: آیا کسی هست که من ممکن است مزاحمش بشوم؟!

    آخرین عبارت‌های آرش‌نورآقایی در آخرین یادداشتش که ساعتی پیش بر روی تارنمایش منتشر کرد، دلم را لرزاند و امیدوارم دل آقای محمد علی اینانلو را هم لرزانده باشد و ایشان آنقدر شهامت و صداقت داشته باشند که بلافاصله طی یادداشتی، سخنان شگفت‌انگیزشان در برنامه 90 دیشب را پس گرفته و اجازه ندهند تا شهرت و منیت بار دیگر امید و صداقت را این بار در حوزه‌ی محیط زیست شکار کند.

    همین و تمام.

آخرین عکس از دهمین پلنگی که در سال 1392 جان خواهد داد!

    دهمین پلنگ ایرانی، دهمین هموطن ما در طول ده ماه گذشته امروز شاید آخرین روز زندگیش را تجربه کند؛ پلنگی که ظاهراً اینک بهترین خدمت به او برای پایان دادن به درد و رنج‌های فزاینده‌اش در طول چند ماه گذشته، تسریع در مرگ است … ادامه‌ی خواندن

از حسین‌آباد سربیشه عروسک بخرید تا بزها کم شوند و بیابان‌زایی مهار!

    چه کسی فکر می‌کرد که می‌توان بین عروسک و بیابان‌زایی، رابطه‌ای چنین معنی‌دار آفرید؟ نوشتار پیش رو، کوشیده است تا ابعاد این رابطه را در حسین‌آباد سربیشه – استان خراسان جنوبی – آشکار سازد … ادامه‌ی خواندن

چرا جام جهانی برزیل می‌تواند آخرین فرصت برای نجات یوزپلنگ آسیایی در ایران باشد؟

ملاقاتی تاریخی!

    حال یوزپلنگ‌ها اصلاً خوب نیست. تعداد اندکی از آنها در ایران باقیمانده است. شاید کمتر از هفتاد قلاده. در حالی که دستکم باید شمار جمعیت یوز به بیش از 200 قلاده برسد تا بتوان با اطمینان گفت: سایه‌ی خطر انقراض، این گونه‌ی بی‌نظیر گربه‌سان را تهدید نمی‌کند.

    یوزها که کم می‌شوند، ناگزیرند تا با نسبت خویشاوندی نزدیک‌تر با یکدیگر جفت‌گیری کنند و هر چه که این نسبت، خونی‌تر می‌شود، احتمال ضعف و نارسایی ژنتیکی در نسل جدید افزون‌تر شده و به این ترتیب، سایه‌ی مرگی ناگریز و ناگزیر، تیره‌تر از هر زمانی، نور زندگی را از آینده‌ی آنها می‌رباید.

    چه باید کرد؟

    چرا یوزها، این تیزپاترین جانداران روی زمین، اینک به چنین فلاکتی افتاده‌اند؟ و چرا قهرمان بی‌رقیب دومیدانی کره‌ی زمین، اینگونه رقابت را به سگ‌های گله در سمنان و یزد و توران می‌بازد؟

    اصلاً بگذار ببازد! مگر چه می‌شود؟ مگر آن زمان که ببر مازندران از پیش ما رفت یا آن هنگام که شاهد وداع تلخ آخرین شیر یال کوتاه ارژن از وطن بودیم، اتفاقی افتاد؟ کیست که اینک سراغی از آن دو هموطن مغرور و پرقدرت این سرزمین بگیرد و در فقدانش اشکی بریزد؟ خب یوز هم برود پیش آن دو و خلاص! چرا باید مزاحم برو بچه‌های تیم ملی فوتبال ایران شویم و از آنها بخواهیم تا برای نجات آخرین بازماندگان از تیزپاترین گربه‌سان جهان، فریادرسی باشند در آوردگاه میلیاردی برزیل؟

    تازه اگر ایده‌ی حضور یوز ایرانی در جام جهانی از دهان آرش نورآقایی نمی‌پرید و به وسیله‌ی محمّد درویش و دیگر رفقایش بال و پر نمی‌گرفت، چه بسا که آقای سپ بلاتر هم می‌توانست با جناب فتح‌الله زاده، مدیرعامل باشگاه فرهنگی ورزشی استقلال دیداری کند و او دیگر مجبور نمی‌شد تا با اظهار نظر شگفت‌انگیزش به همه ثابت کند: فرقی بین یوز با مرغ و گوسفند قایل نیست! و حتی از آن شگفت‌انگیزتر آنکه عادل فردوسی‌پور هم مجبور نمی‌شد تا به صورت علنی مخالفت خود را با این پروژه اعلام کند و به شدت محبوبیتش در بین فعالان محیط زیست با ریزشی بی‌بازگشت روبرو گردد.

    بگذریم …

     زیرا به رغم برخی تنگ‌نظری‌ها و سنگ‌پرانی‌های معمول، ایده‌ی حضور یوز ایرانی در جام جهانی با حمایتی شورانگیز و وصف‌ناشدنی از سوی اغلب اقشار جامعه، چه مدیران ارشد حکومتی، چه نخبگان و چه مردم کوچه و بازار و فعالان رسانه‌ای روبرو شده و مهم‌تر آن که اینک عالی‌ترین مقام در فدراسیون جهانی فوتبال – فیفا – خود را حامی یوزپلنگ آسیایی در جام جهانی 2014 برزیل می‌داند.

     ما از این فرصت استثنایی استفاده خواهیم کرد، همانگونه که چینی‌ها در المپیک پکن استفاده کردند و خرس دوست‌داشتنی پاندا را از خطر انقراض نجات دادند و برزیلی‌ها هم می‌خواهند تا برای آرمادیلوی خود چنین کنند.

    ما به دنیا ثابت خواهیم کرد که در ایران؛ سرزمینی که بیش از سه دهه است درگیر جنگ‌ها و تحریم‌های اقتصادی ناجوانمردانه و ناخواسته شده، مردمی زیست می‌کنند که هنوز برایشان خرامیدن یوز در زادبوم‌شان مهم است و می‌کوشند تا به عنوان شهروندی مسئولیت‌پذیر از دهکده‌ی جهانی، برای پایداری توان بوم‌شناختی (اکولوژیکی) این تنها کره‌ی مسکون، رسالت و وظیفه‌ی خود را به شایستگی انجام دهند.

    یادمان باشد:

    یوزها که بروند یعنی کسب و کار بیابان‌سازها رونق گرفته است؛ یعنی: آهوها و جبیرها و دیگر غلفخواران هم رفته‌اند … و یعنی: وضعیت منابع آب و خاک کشور به مرحله‌ای بحرانی رسیده است. برای همین است که یوزپلنگ آسیایی را به حق نماد طبیعت ایران در شرایط کنونی و در نبود شیر و ببر می‌دانیم و باید همه با هم بکوشیم تا این آخرین بازمانده از نسل پرشکوه جانداران ایرانی، هرگز ایران را ترک نکند.

    عجیب است، اما باور کنید که اگر بتوانیم مانع از مهاجرت یوز از ایران شویم، مطابق آموزه‌ی شاخص سرزمین شاد – HPI – مانع از خروج شادی از وطن شده‌ایم و سرزمینی که مردمان و دیگر زیستمندانش شاد باشند، بیشتر از آنکه مهاجرفرست و دفع‌کننده باشد، مهاجرپذیر و جذب‌کننده است.

چرا دی کاپریو برای ببر نپال می‌تواند ، اما برای یوزپلنگ ما ، نه؟!

 

     در خبرها آمده است که لئوناردو دی کاپریو، هنرپیشه نامدار سینمای غرب، در حمایت از طرح حفاظت ببر در کشور نپال، مبلغ سه میلیون دلاربه صندوق جهانی حیات وحش (WWF) کمک کرد. یادداشت پیش رو، به همین بهانه کوشیده است تا از ظرفیت‌های بالقوه‌ای سخن بگوید که در ایران هم وجود دارد و هنوز نتوانسته‌ایم آنها را به نفع حراست از زیستمندان منحصربه فرد ساکن در سرزمین‌مان، بالفعل سازیم …

    روز گذشته – سوم آذر 1392 – در جمع دانش‌آموزان و آموزگاران و برخی از مدیران محلی شهرستان نوشهر حاضر بودم تا از اقدام ارزشمند دو ورزشکار ایرانی، خانم الهام اصغری، نخستین بانوی شناگر کشورهای اسلامی و دانیال توحیدی، ملی پوش قهرمان تیم قایقرانی کشور در حمایت از فک دریای کاسپین، قدردانی کنم. خانم اصغری با شنا کردن مسیر 10 کیلومتری تالاب میانکاله و سپردن مشعل صلح و محیط زیست در بندر ترکمن به دانیال توحیدی، وی را مهیای یک پاروزنی شگفت‌برانگیز هزار کیلومتری از بندر ترکمن تا بندر باکو در کشور آذربایجان کرد. این دو در طول مسیر خود، به تناوب در شهرستان‌های بین راه با حضور در جمع مردم، علاقه‌مندان به محیط زیست و گروه‌های دانش‌آموزی، می‌کوشند تا حساسیت ایشان را به موضوع حیات وحش دریای شمال، به ویژه گونه در حال انقراض فک خزری جلب کنند؛ مشعلی که در نهایت قرار است به مقر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو برسد. نکته‌ی شوق‌برانگیز مراسم دیروز برای نگارنده آن بود که وقتی تصویری از یوزپلنگ آسیایی را به عنوان نماد طبیعت ایران برای دانش‌آموزان نوشهری نمایش دادم تا به ایشان یادآور شوم که کارکرد یوز در خشکی‌های ایران به مانند کارکرد فک در آب‌های مازندران است و آن را هم به عنوان نماد حیات وحش دریای کاسپین باید حفظ کنیم، ناگهان با ابراز واکنش شدید بچه‌ها روبرو شدم که جملگی با اشتیاق می‌گفتند: یوزپلنگ قرار است سال آینده به برزیل برود و فوتبال بازی کند! در حقیقت در فاصله‌ی کمتر از سه ماه پس از انتشار نخستین یادداشتم در باره‌ی استفاده از فرصت حضور یوزپلنگ آسیایی در جام جهانی 2014 برزیل، اینک می‌دیدم که بازتاب‌ها و بازخوردهای آن پیشنهاد تا سواحل مازندران هم رسیده است. دستاوردی که محقق نمی‌شد اگر اراده‌ی آرش نورآقایی عزیز و تیم همراهش، هومن جوکار و کارگروهی که سامان داده، معصومه ابتکار، محمدعلی نجفی، فرهاد توحیدی، سپ بلاتر و بسیاری دیگر از عزیزان در حمایت از این حضور نمادین شکل نمی‌گرفت …

دی کاپریو و ببر نپال ...

    در این میان، چهار روز پیش، خبر رسید که هنرپیشه مشهور سینمای هالیوود و جهان، لئوناردو دی کاپریو که با بازی در فیلم پرفروش تایتانیک برای اغلب ایرانی‌ها هم چهره‌ای نام آشنا محسوب می‌شود، در اقدامی نمادین،مبلغ سه میلیون دلار به پروژه حمایت از ببر در کشور نپال کمک کرده است. در این فکر بودم که اگر ما نیز بتوانیم با مدد گرفتن از شخصیت‌های بین‌المللی سینمای ملی خود چون عباس کیارستمی، اصغر فرهادی، بهرام بیضایی، امیر نادری، بهمن فرمان آرا، داریوش مهرجویی، سوسن تسلیمی و … در این حوزه دست به ظرفیت‌سازی زده و نامداران ثروتمند سینمای جهان را ترغیب به حمایت از پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در ایران و دیگر پروژه‌های مشابه کنیم، این اقدام تا چه اندازه می‌تواند به ماندگاری طبیعت ایران کمک کند؛ اقدامی که اینک با حرکت تحسین‌برانگیز ظریف، هوشمندترین وزیرخارجه تاریخ حیات ایران در آفریدن نخستین ترک‌ها بر سازمان تحریم‌های فله‌ای بر علیه ایران، شاید بیش از هر زمان دیگری قابل حصول‌تر باشد! نه؟

سه تندیس از میادین سه شهر ایران برچیده خواهد شد!

    همان طور که می‌دانید، تاکنون گزارش‌هایی از وجود تندیس شکارچیان در حال شلیک به حیات وحش در برخی شهرهای کشور را در همین سطور ارایه کرده‌ام. اینک مفتخرم تا به آگاهی‌تان برسانم که سازمان حفاظت محیط زیست تصمیم گرفته تا نسبت به این گزارش‌ها واکنشی مثبت نشان دهد … ادامه‌ی خواندن

شباهت نازیبای تولم شهر گیلان با سوسنگرد خوزستان!

    باز هم داستان شلیک به پرندگان به عنوان یک جاذبه و افتخار برای دلربایی از مهمانان و گردشگران! این بار در تولم شهر؛ آبادبومی که شهردارش هنوز نمی‌داند اینک مدتهاست که در جهان دیگر از شکار به عنوان یک جاذبه یاد نمی‌شود، بلکه دافعه‌ای است شرم‌آور که برای پادشاه اسپانیا هم سرشکستگی به بار می‌آورد و اخراج از مسئولیتی که دوستش داشت … ادامه‌ی خواندن

وقتی که محمد علی نجفی بر خلاف عادل فردوسی‌پور دست رد به سینه یوز در برزیل نمی‌زند!

پیشنهاد حضور یوز در آوردگاه جام جهانی فوتبال برزیل، با حمایت جانانه‌ی رییس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، قوت بیشتری می‌گیرد؛ آن هم در حالی که عادل فردوسی‌پور آشکارا حاضر نشد تا ماجرای یوز را به 90 بکشاند! یادداشت پیش رو، شرح این دو رخداد شیرین و تلخ است … ادامه‌ی خواندن

روزی که همه ی شکارچی‌ها آمده بودند!

    چندی پیش به دعوت دکتر کیخا – معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست – به تالار سرو در پارک پردیسان رفتم تا در نشستی شرکت کنم که موضوعش “شکار” بود. قرار بر این شد که برای رعایت بی طرفی و احترام به حق همه، مدیریت نشست و تنظیم وقت حاضرین با اسدالله افلاکی، دبیر صفحه محیط زیست روزنامه همشهری باشد. نکته‌ی عجیب اما آن بود که نوبت به سخنان هر فردی که می‌رسید، وی پیوسته و تماماً در مدح شکار سخنرانی کرده و از مزایای بی‌شمارش در حفظ طبیعت و افزایش درآمد کشور سخن می‌راند! من مانده بودم که چگونه چنین چیزی ممکن است؟ از هومن جوکار پرسیدم که چرا هیچ مخالف شکاری در این جمع حضور ندارد؟ گفت: ما علاوه بر شما از آقایان دکتر اسماعیل کهرم و دکتر ناصر کرمی هم دعوت کرده بودیم تا در این نشست حاضر شوند که متأسفانه هیچکدام نیامدند. هر چند که حتا اگر آنها هم می‌آمدند، تناسبی بین شرکت‌کنندگان وجود نداشت. ادامه‌ی خواندن

روزنامه‌ها و فقر محیط زیست!

    روزنامه فرهیختگان در شماره 30 تیر 1392 خود به درج گفتگوی صریح و انتقادی نگارنده با خبرنگار خویش، سرکار خانم سمیه متقی پرداخت که در آن نسبت به لکنت‌های موجود در تیم‌های محیط زیستی روزنامه‌های کشور، به ویژه فرهیختگان اعتراض کرده و مورد نقد قرار داده بودم. ضمن قدردانی از مدیریت روزنامه که سخنان مرا تقریباً بدون حذف منتشر کرده‌اند، در ادامه متن این گفتگو را با هم می‌خوانیم. در ضمن، آرمین منتظری عزیز (دبیر صفحه) هم پاسخی به نقد من داده‌اند که در اینجا می‌توانید آن توضیحات را هم ملاحظه فرمایید.

    به امید آن که روزی را شاهد باشیم که در آن، حضور رکن چهارم دموکراسی به صورتی پویا و تخصصی در جامعه، اجازه فساد و تباهی در بخش محیط زیست و منابع طبیعی را به هیچ مدیر و دولتمردی ندهد. ادامه‌ی خواندن

در برابر این سیلی ، همه باید واکنش نشان دهیم!

    حاج محمود شکری، عصبانی شده و ظاهراً با نواختن چند سیلی و ضرباتی ناهماهنگ به همراه ادبیاتی غیربهداشتی بر رحمت‌اله رحمانی، رحمت واقعی را نشانش داده است! ادامه‌ی خواندن